پولیپ چیست؟

پولیپ (به انگلیسی: Polyps) نوعی رشد بافتی غیر طبیعی است که می تواند در برخی اندام های بدن به خصوص روده بزرگ ایجاد شود.

این ضایعات در اکثر موارد کوچک و خوش خیم یا غیر سرطانی هستند اما با رشد غیر طبیعی سلول ها، در نهایت ممکن است بدخیم یا سرطانی شوند.

در ادامه قصد داریم درباره انواع پولیپ و علل، علائم و روش های درمان آن ها صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

پولیپ چیست؟

پولیپ به ضایعات بافتی غیر طبیعی گفته می شود که اغلب شبیه برجستگی های کوچک و مسطح یا ساقه های قارچ مانند به نظر می رسند.

این ضایعات اغلب بسیار کوچک بوده و عرض کمتر از 1.5 سانتی متر دارند.

اگرچه پولیپ روده بزرگ شایع ترین نوع است اما این مسئله ممکن است در نقاط مختلف بدن رخ دهد که شامل موارد زیر می باشد :

کانال گوش
دهانه رحم
معده
بینی
رحم
گلو

پزشک با نمونه برداری می تواند پولیپ ها و سرطانی بودن یا نبودن آن ها را مشخص کند. در نمونه برداری نمونه کوچکی از بافت مشکوک جدا شده و برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می شود.

درمان پولیپ به محل، اندازه و خوش خیم یا بدخیم بودن آن بستگی دارد.

علائم پولیپ

هر نوع پولیپ با توجه به محل بروز آن می تواند علائم منحصر به فردی ایجاد کند. در ادامه به برخی انواع رایج و محل و علائم آن ها اشاره خواهیم کرد:

پولیپ شنیداری : محل این پولیپ کانال گوش است و علائم آن شامل از دست دادن شنوایی و خون آمدن از گوش می باشد
پولیپ دهانه رحم : این پولیپ در دهانه رحم یعنی جایی که رحم به واژن متصل می شود رخ می دهد و معمولا هیچ علامتی ندارد اما می تواند به خونریزی شدیدتر در دوران قاعدگی یا حین رابطه جنسی یا ترشحات غیر طبیعی منجر شود
پولیپ روده بزرگ : این نوع پولیپ در روده بزرگ و راست روده رخ می دهد. از علائم آن می توان به وجود خون در مدفوع، درد شکم، یبوست و اسهال اشاره کرد
پولیپ بینی : این نوع پولیپ در بینی یا نزدیک سینوس ها رخ می دهد و علائم شبیه سرماخوردگی مانند سردرد، درد بینی و از دست دادن بویایی به همراه دارد
پولیپ معده : این نوع پولیپ در معده و دیواره معده ایجاد شده و به علائمی همچون تهوع، درد، حساسیت، استفراغ و خونریزی منجر می شود
پولیپ آندومتر (رحم) : این نوع پولیپ در رحم و معمولا دیواره داخلی رحم تشکیل می شود و ناباروری، خونریزی نا منظم قاعدگی و خونریزی واژن از جمله علائم آن است
پولیپ گلو : این پولیپ در تارهای صوتی ایجاد می شود و با علائمی همچون صدای خشن که طی چند روز تا چند هفته ظاهر می شوند همراه می باشد
پولیپ مثانه : این نوع پولیپ در دیواره مثانه اتفاق می افتد و از جمله علائم آن می توان به مشاهده خون در ادرار، ادرار دردناک و تکرر ادرار اشاره کرد

اکثر پولیپ های روده بزرگ غیر سرطانی هستند و تا زمانی که به مراحل پایانی خود نرسند اغلب علائم خاصی ایجاد نمی کنند اما مانند پولیپ معده، این نوع پولیپ ها نیز می توانند به سرطان تبدیل شوند.

علت پولیپ

علل ایجاد پولیپ با توجه به محل آن می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال پولیپ گلو معمولا به دلیل آسیب ناشی از فریاد بلند یا آسیب لوله تنفسی رخ می دهد.

در برخی موارد نیز پزشکان قادر به تشخص علت بروز پولیپ نیستند.

برخی علل شناخته شده عبارتند از :

التهاب
یک جسم خارجی
کیست
تومور
جهش در ژن سلول های روده بزرگ
التهاب مزمن معده
افزایش بیش از حد استروژن

پولیپ ها با تقسیم سریع سلول ها رشد می کنند و از این نظر به نحوه رشد سلول های سرطانی شباهت دارند، به همین دلیل ممکن است در نهایت سرطانی شوند اگرچه اکثر آن ها خوش خیم هستند.

عوامل خطر زای پولیپ

مردان و افراد سیگاری بیشتر در معرض ابتلا به پولیپ مثانه قرار دارند در حالی که زنان بالای 40 سال و خانم هایی که بچه دار شده اند بیشتر ممکن است به پولیپ رحم دچار شوند.

احتمال بروز پولیپ دهانه رحم در زنان بالای 20 سال و خانم هایی که در دوران پیش از یائسگی قرار دارند بیشتر از سایرین است.

پولیپ گلو نیز اغلب در افرادی که در حالت عادی به تارهای صوتی خود فشار می آورند یا از رفلاکس اسید رنج می برند رخ می دهد اما در مورد پولیپ شنوایی هیچ عامل خطر زای شناخته شده ای وجود ندارد.

عوامل خطر زای پولیپ روده بزرگ

برخی عوامل موثر در بروز پولیپ روده بزرگ عبارتند از :

استفاده از رژیم غذایی پرچرب و کم فیبر
سن بالای 50 سال
سابقه خانوادگی پولیپ روده بزرگ و سرطان
استفاده از تنباکو و الکل
ابتلا به یک اختلال التهابی روده مانند بیماری کرون
چاقی
ورزش نکردن کافی
ابتلا به دیابت نوع 2 کنترل نشده

آمریکایی های آفریقایی تبار نیز بیشتر در معرض پولیپ روده قرار دارند.

عوامل خطر زای پولیپ معده

خطر ابتلا به پولیپ معده در موارد زیر افزایش می یابد :

سنین میانسالی تا سالمندی
عفونت های باکتریایی معده
پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی که نوعی سندرم ژنتیکی نادر است
استفاده منظم از مهار کننده های پمپ پروتون مانند اسومپرازول، امپرازول و پنتوپرازول

عوامل خطر زای پولیپ بینی

پولیپ بینی در افرادی که موارد زیر را تجربه می کنند بیشتر رخ می دهد :

عفونت های سینوسی مداوم
آلرژی
آسم
فیبروز سیستیک
حساسیت به آسپرین

تشخیص پولیپ

پزشک برای تشخیص ابتدا معاینه فیزیکی انجام می دهد و درباره علائم و سابقه پزشکی فرد سوالاتی می پرسد. اگر به پولیپ مشکوک باشد معمولا از تصویر برداری هایی همچون اشعه ایکس، سونوگرافی یا سی تی اسکن برای بررسی ناحیه آسیب دیده استفاده می کند. در این صورت علاوه برای تایید تشخیص می تواند اندازه پولیت را نیز تعیین کند.

گاهی پزشک برای اطمینان از سرطانی نبودن پولیپ نمونه برداری انجام می دهد.

با توجه به محل قرارگیری پولیپ ممکن است از روش های مختلف نمونه برداری استفاده شود، از جمله :

آزمایش پاپ برای بررسی وجود پولیپ در واژن یا دهانه رحم
آندوسکوپی برای روده کوچک و معده
نمونه برداری از مناطقی که دسترسی به آن ها آسان است، در این صورت می توان نمونه را گرفته و زیر میکروسکوپ تجزیه و تحلیل کرد
کولونوسکوپی برای پولیپ های روده بزرگ
استفاده از آینه در پشت دهان برای بررسی تارهای صوتی و پولیپ گلو

درمان پولیپ

برخی پولیپ ها نیاز به درمان ندارند به خصوص اگر پزشک آن ها را بی خطر تشخیص دهد.

پولیپ گلو معمولا با استراحت دادن به گلو و صدا درمانی خود به خود از بین می رود اما در برخی دیگر ممکن است به عنوان اقدام پیشگیرانه احتیاطی در برابر سرطان با عمل جراحی برداشته شود.

درمان پولیپ به عوامل مختلف بستگی دارد، از جمله :

سرطانی بودن یا نبودن پولیپ
تعداد پولیپ های یافت شده
محل قرار گرفتن پولیپ
اندازه آن

در مورد پولیپ های روده بزرگ، پزشک ممکن است در طول کولونوسکوپی پولیپ ها را خارج کند. در این تکنیک از یک لوله نازک دوربین دار برای بررسی داخل راست روده و روده بزرگ استفاده می شود.

در مورد پولیپ های دهانه رحم و رحم ممکن است پروژستین و آگونیست های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین تجویز شود. این داروها باعث می شوند بدن هورمون های بیشتری برای کوچک کردن یا کاهش پولیپ ها تولید کند.

در مورد پولیپ بینی احتمالا استفاده از استروئیدهای بینی یا درمان های مبتنی بر کورتون مفید خواهد بود.

در اکثر موارد پزشک قبل از هر گونه اقدام به عمل جراحی سعی می کند تا حد امکان با روش های کم تهاجمی پولیپ را برطرف کند.

چشم انداز پولیپ

چشم انداز پولیپ به نوع پولیپ، سرطانی بودن یا نبودن و سلامت کلی فرد بستگی دارد. اگرچه اکثر پولیپ های خوش خیم نگران کننده نیستند اما ممکن است در برخی موارد جهت احتیاط نیاز باشد از بدن خارج شوند.

گاهی پولیپ های خوش خیم به پولیپ های سرطانی تبدیل شوند یا با ایجاد ناباروری در پولیپ رحم یا گرفتگی بینی دائمی در پولیپ بینی کیفیت زندگی فرد را کاهش می دهند.

برخی پولیپ ها بعد از برداشتن دوباره ظاهر می شوند، به عنوان مثال در 30 درصد افرادی که پولیپ روده خود را برداشته اند پولیپ دوباره عود کرده است.

در این مورد پزشک معمولا توصیه می کند فرد به مدت 3 تا 5 سال بعد از درمان به وضعیت و علائم احتمالی توجه داشته باشد.