دیافراگم چیست؟
دیافراگم عضله اصلی مورد استفاده در تنفس است که فرآیند تنفس را انجام می دهد. این عضله گنبدی شکل درست زیر ریه ها و قلب قرار دارد و با دم و بازدم به طور مداوم منقبض می شود.
در ادامه این مقاله با عملکرد دیافراگم و کارهایی که می توانید برای حفظ سلامت آن انجام دهید آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛
عملکرد دیافراگم در بدن
دیافراگم یک عضله اسکلتی نازک است که در پایه قفسه سینه قرار دارد و شکم را از قفسه سینه جدا می کند. در هنگام دم منقبض و صاف می شود. این یک اثر خلاء ایجاد می کند که هوا را به داخل ریه ها می کشد. هنگام بازدم، دیافراگم شل می شود و هوا از ریه ها خارج می شود.
دیافراگم عملکردهای غیر تنفسی هم دارد. دیافراگم فشار شکم را افزایش می دهد تا به بدن کمک کند استفراغ، ادرار و مدفوع را دفع کند. همچنین برای جلوگیری از رفلاکس اسید به مری فشار وارد می کند.
عصب فرنیک که از گردن تا دیافراگم امتداد دارد، حرکت دیافراگم را کنترل می کند.
سه سوراخ بزرگ در دیافراگم وجود دارد که به ساختارهای خاصی اجازه عبور بین قفسه سینه و شکم را می دهد. این سوراخ ها عبارتند از :
- سوراخ مری : مری و عصب واگ که قسمت اعظم دستگاه گوارش را کنترل می کنند از این سوراخ عبور می کنند
- سوراخ آئورت: آئورت، شریان اصلی بدن که خون را از قلب منتقل می کند، از سوراح آئورت عبور می کند. مجرای قفسه سینه، رگ اصلی سیستم لنفاوی نیز از این سوراخ عبور می کند
- سوراخ بزرگ سیاهرگ پایینی : سیاهرگ بزرگی که خون را به قلب می رساند، از این سوراخ عبور می کند
بیماری های مربوط به دیافراگم
1. فتق هیاتال
فتق هیاتال زمانی اتفاق می افتد که قسمت بالایی معده از طریق سوراخ مری دیافراگم برآمده شود. کارشناسان مطمئن نیستند که چرا این اتفاق می افتد، اما ممکن است ناشی از موارد زیر باشد :
- تغییرات مربوط به سن در دیافراگم
- صدمات یا نقایص مادرزادی
- فشار مزمن بر روی عضلات اطراف ناشی از سرفه، زور زدن یا بلند کردن اجسام سنگین
فتق هیاتال در افراد بالای 50 سال یا چاق شایع تر است.
فتق هیاتال کوچک معمولا هیچ علامتی ایجاد نمی کند یا نیاز به درمان ندارد. اما فتق هیاتال بزرگتر ممکن است علائمی ایجاد کند از جمله :
- سوزش سردل
- رفلاکس اسید
- مشکل در بلع
- درد قفسه سینه که گاهی اوقات به پشت می رسد
فتق هیاتال بزرگتر گاهی اوقات نیاز به جراحی دارد اما موارد دیگر معمولا با داروهای ضد اسید بدون نسخه قابل کنترل هستند. مهار کننده های پمپ پروتون همچنین می توانند به کاهش تولید اسید و التیام هرگونه آسیب به مری کمک کنند.
2. فتق دیافراگم
فتق دیافراگم زمانی اتفاق می افتد که حداقل یکی از اندام های شکمی از طریق سوراخی در دیافراگم به قفسه سینه برآمده شود. فتق دیافراگم گاهی در بدو تولد وجود دارد که به آن فتق دیافراگم مادرزادی (CDH) می گویند.
صدمات ناشی از تصادف یا جراحی نیز می تواند باعث فتق دیافراگم شود که فتق دیافراگم اکتسابی (ADH) نامیده می شود.
علائم بسته به اندازه فتق، علت و اندام های درگیر می تواند متفاوت باشد :
- مشکل در تنفس
- تنفس سریع و پی در پی
- ضربان قلب سریع
- پوست مایل به آبی
- صداهای روده در قفسه سینه
هر دو نوع فتق دیافراگم نیاز به جراحی فوری برای برداشتن اندام های شکمی از حفره قفسه سینه و ترمیم دیافراگم دارند.
3. گرفتگی و اسپاسم
گرفتگی یا اسپاسم دیافراگم می تواند باعث درد قفسه سینه و تنگی نفس شود که می تواند با حمله قلبی اشتباه گرفته شود. برخی افراد نیز در طول اسپاسم دیافراگم دچار تعریق و اضطراب می شوند. برخی دیگر احساس می کنند که نمی توانند در طول اسپاسم کامل نفس بکشند.
در هنگام اسپاسم، دیافراگم پس از بازدم بالا نمی رود. این کار ریه ها را باد می کند و باعث سفت شدن دیافراگم می شود. این همچنین می تواند باعث ایجاد احساس گرفتگی در قفسه سینه شود. ورزش شدید می تواند باعث اسپاسم دیافراگم شود.
اسپاسم دیافراگم معمولا طی چند ساعت یا چند روز خود به خود از بین می رود.
4. فلوتر دیافراگم
فلوتر دیافراگم یک بیماری نادر است که اغلب با اسپاسم اشتباه گرفته می شود. در طول یک حمله، شخصی ممکن است بال زدن را به عنوان یک احساس نبض در دیواره شکم احساس کند.
فلوتر دیافراگم می تواند باعث موارد زیر شود :
- تنگی نفس
- تنگی قفسه سینه
- درد قفسه سینه
- درد شکم
6. آسیب عصب فرنیک
چندین چیز می تواند به عصب فرنیک آسیب برساند از جمله :
- آسیب های تروماتیک
- عمل جراحی
- سرطان در ریه ها یا غدد لنفاوی مجاور
- بیماری های نخاع
- بیماری خودایمنی
- اختلالات عصبی عضلانی مانند ام اس
- بیماری های ویروسی خاص
این آسیب می تواند باعث اختلال در عملکرد یا فلج دیافراگم شود. اما آسیب عصب فرنیک همیشه علائمی ایجاد نمی کند. هنگامی که این اتفاق می افتد علائم احتمالی عبارتند از :
- تنگی نفس هنگام دراز کشیدن یا ورزش کردن
- سردرد صبحگاهی
- مشکل خواب
- درد قفسه سینه
علائم بیماری دیافراگم
بیماری که دیافراگم را تحت تاثیر قرار می دهد می تواند علائمی مشابه علائم حمله قلبی ایجاد کند.
اگر درد قفسه سینه یا فشاری را تجربه کردید که به فک، گردن، بازوها یا پشت شما کشیده شد به دنبال درمان اورژانسی باشید.
علائم بیماری دیافراگم ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- مشکل در تنفس هنگام دراز کشیدن
- تنگی نفس
- درد سینه، شانه، پشت یا شکم
- درد در دنده های پایینی شما
- احساس بال زدن یا نبض در شکم
- پوست مایل به آبی
- سوزش سردل
- مشکل در بلع
- برگشت غذا
- درد بالای شکم بعد از غذا خوردن
- سکسکه
- درد پهلو
نکاتی برای داشتن دیافراگم سالم
دیافراگم یکی از مهم ترین ماهیچه های بدن است زیرا نقش مهمی در تنفس دارد.
برای داشتن دیافراگم سالم به نکات زیر توجه کنید :
- محدود کردن غذاهایی که باعث سوزش سر دل یا رفلاکس اسید می شوند
- خوردن وعده های کوچک تر غذا در یک زمان
- کشش و گرم کردن قبل از ورزش
مانند هر عضله ای، می توانید دیافراگم خود را نیز با تمرینات خاصی تقویت کنید. تنفس دیافراگمی یا تنفس شکمی بهترین راه برای انجام این کار است. تنفس دیافراگمی شامل دم عمیق و آهسته از طریق بینی است به طوری که با بزرگ شدن شکم، ریه های شما پر از هوا می شود. در کنار تقویت دیافراگم، تنفس دیافراگمی می تواند استرس و فشار خون را کاهش دهد.
منبع : healthline
