تفاوت خستگی گرمایی و گرمازدگی چیست؟

خستگی گرمایی (به انگلیسی : Heat Exhaustion) زمانی اتفاق می‌ افتد که بدن شما مقادیر زیادی آب و نمک را معمولا در اثر تعریق از دست می دهد. از سوی دیگر گرمازدگی (به انگلیسی : Heat Stroke) یک اورژانس پزشکی جدی است و زمانی رخ می دهد که بدن شما قادر به کنترل دمای داخلی خود نباشد.

با گرمتر شدن هوا ما تمایل داریم زمان بیشتری را در خارج از خانه زیر آفتاب داغ بگذرانیم. دانستن تفاوت بین خستگی گرمایی و گرمازدگی بسیار مهم است.

دانستن علائم و نشانه های این دو بیماری می تواند جان شما یا یکی از عزیزانتان را نجات دهد.

در ادامه این مقاله به بررسی تفاوت های بین خستگی گرمایی و گرمازدگی و همچنین علل، علائم و روش های درمان این دو وضعیت می پردازیم. با سومیتا همراه باشید؛

علائم خستگی گرمایی و گرمازدگی

علائم مربوط به خستگی گرمایی و گرمازدگی می تواند بسیار جدی باشد. گرفتگی عضلانی ممکن است اولین نشانه ای باشد که شما در حال ابتلا به یک بیماری مرتبط با گرما هستید. سایر علائم عبارتند از :

ضعف عمومی : دوش آب سرد بگیرید یا از کمپرس سرد برای کاهش دمای بدن استفاده کنید و هر چه سریعتر با اورژانس تماس بگیرید
افزایش تعریق : با آب یا نوشیدنی های ورزشی، احتمال کم آبی بدن را کاهش داده و یک سایه پیدا کنید
نبض ضعیف اما سریع تر : یک سایه پیدا کنید یا کولر را روشن کنید تا بدن تان سریع تر خنک شود
تهوع یا استفراغ : اگر استفراغ ادامه یافت از کمپرس سرد یا پارچه سرد و مرطوب برای کمک به کاهش دمای بدن استفاده کنید
غش احتمالی : اگر دچار سبکی سر و سرگیجه شدید، سریعا دراز بکشید
پوست رنگ پریده، سرد و لطیف : لباس های اضافی مانند کفش و جوراب را درآورید

به خاطر داشته باشید که گرمازدگی می تواند بسیار جدی تر از خستگی گرمایی باشد و برای جلوگیری از عوارض به مراقبت فوری پزشکی نیاز دارد.

علل خستگی گرمایی و گرمازدگی

هم خستگی گرمایی و هم گرمازدگی ناشی از ناتوانی بدن شما در خنک کردن خود است.

عرق ابزار طبیعی بدن شما برای خنک کردن شماست. اگر در هوای گرم یا یک اتاق گرم بیش از حد ورزش می کنید یا به شدت کار می کنید ممکن است بدن شما در تولید عرق کافی برای خنک نگه داشتن شما دچار مشکل شود.

سایر علل خستگی گرمایی و گرمازدگی عبارتند از :

کم آبی بدن
پوشیدن لباس های ضخیم و تنگ
مصرف الکل

اگر برای مدت طولانی خستگی گرمایی را تجربه می کنید، می تواند منجر به گرمازدگی شود. اگر هوا خیلی گرم باشد یا بیش از حد به خودتان فشار بیاورید، ممکن است دچار گرمازدگی شوید. به همین دلیل مهم است که درمان با اولین علائم خستگی گرمایی شروع شود.

عوامل ایجاد خستگی گرمایی و گرمازدگی

برخی عوامل می‌ توانند خطر خستگی گرمایی و گرمازدگی را افزایش دهند، اگرچه هر کسی ممکن است به هر دو وضعیت مبتلا شود.

عوامل زیر می توانند خطر حساسیت به گرما را افزایش دهند :

سن : نوزادان و کودکان زیر 4 سال و بزرگسالان 65 سال و بالاتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های مرتبط با گرما هستند. به این دلیل که توانایی شما برای تنظیم دما در این سنین دشوارتر است
داروهای تجویزی : برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا یا بیماری های قلبی ممکن است توانایی شما برای هیدراته ماندن را کاهش دهند. کم آبی بدن می تواند باعث خستگی گرمایی و گرمازدگی شود
چاقی : هنگامی که وزن بیشتری دارید، بدن شما گرمای بیشتری را حفظ می کند. همچنین در صورت داشتن اضافه وزن یا چاقی خنک کردن بدن دشوارتر می شود
تغییرات دمایی ناگهانی : وقتی به سرعت از یک آب و هوای سردتر به یک آب و هوای گرم تر می روید مانند رفتن به تعطیلات در یک مکان گرم تر بدن شما ممکن است نتواند خود را با هوای گرم تر وفق دهد. در نتیجه ممکن است در تنظیم دمای بدن خود مشکل بیشتری داشته باشید
شاخص حرارتی بالا : شاخص گرما یک واحد اندازه‌گیری است که رطوبت را همراه با دمای بیرون تعیین می‌ کند تا میزان گرمای آن را برای شما و بدن تان تعیین کند. اگر رطوبت هوا زیاد باشد عرق شما به راحتی تبخیر می‌ شود و ممکن است سخت‌ تر خنک شوید. اگر شاخص گرما بیشتر از 32.8 درجه سانتیگراد باشد باید روی روش های پیشگیری تمرکز کنید

تشخیص خستگی گرمایی و گرمازدگی

اگر علائم بیماری مرتبط با گرما را تجربه می کنید باید دمای بدن خود را اندازه بگیرید. دمای بالای 38 درجه سانتیگراد ممکن است نشان دهنده خستگی گرمایی باشد در حالی که دمای بالای 40 درجه سانتیگراد نشانه گرمازدگی است.

اگر فکر می کنید دچار گرمازدگی شده اید فورا به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما احتمالا قادر خواهد بود خستگی گرمایی یا گرمازدگی را بر اساس علائم شما تشخیص دهد اما ممکن است تصمیم بگیرد آزمایش هایی را برای تایید تشخیص یا بررسی عوارض انجام دهد :

ممکن است از آزمایش خون برای بررسی سطح سدیم یا پتاسیم شما استفاده شود تا به شما کمک کند که آیا کم آب هستید یا خیر
ممکن است نمونه ای از ادرار شما گرفته شود. ادرار زرد تیره ممکن است نشانه کم آبی بدن باشد
ممکن است تست های عملکرد عضلانی انجام شود
پزشک آزمایشاتی را برای بررسی عملکرد کلیه شما انجام می دهد
از اشعه ایکس و سایر آزمایشات تصویربرداری می توان برای تعیین اینکه آیا آسیب اندام داخلی دارید یا خیر، استفاده کرد

چه زمانی خستگی گرمایی و گرمازدگی اورژانسی است؟

اگر بتوانید ظرف 30 دقیقه خود را خنک کنید، خستگی گرمایی معمولا یک وضعیت اضطراری در نظر گرفته نمی شود.

اما اگر نمی توانید دمای بدن خود را پایین بیاورید یا هر یک از علائم زیر را تجربه کردی، باید با اورژانس تماس بگیرید و فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید :

داشتن دمای بدن بالاتر از 40 درجه سانتیگراد
گیجی
از دست دادن هوشیاری
عرق نمی کنید حتی اگر احساس گرما کنید
تنگی نفس
تنفس سریع
حالت تهوع یا استفراغ بیش از حد
تشنج

درمان خستگی گرمایی و گرمازدگی

اگر علائم خستگی گرمایی را تجره می کنید در صورت امکان سعی کنید مکان خنک تری پیدا کنید. برای مثال اگر بیرون هستید به دنبال سایه باشید. اگر در داخل خانه هستید، لباس نازک بپوشید یا دستگاه تهویه را روشن کنید.

همچنین ممکن است بخواهید دراز بکشید یا اگر این امکان وجود ندارد انجام فعالیت های شدید را متوقف کنید. ممکن است به بدن شما در تنظیم دما کمک کند.

آب یا نوشیدنی ورزشی بنوشید تا به آبرسانی مجدد بدن کمک کند. نوشیدنی های ورزشی دارای الکترولیت هایی هستند که بدن شما از طریق تعریق زیاد آن ها را از دست می دهد.

اگر حالت تهوع یا استفراغ دارید، فورا از پزشک کمک بگیرید.

گرمازدگی یک اورژانس پزشکی محسوب می شود. اگر مشکوک به گرمازدگی هستید فورا با اورژانس تماس بگیرید.

ممکن است پزشک شما را در حمام آب یخ قرار دهد تا به سرعت دمای شما را کاهش دهد. آن ها همچنین ممکن است پوست شما را با آب مرطوب کنند، شما را در کیسه های یخ ببندند، یا شما را در یک پتوی خنک کننده مخصوص بپیچند.

اگر سرما باعث لرزیدن شما شود ممکن است پزشک داروهایی برای متوقف کردن لرز به شما بدهد. این ممکن است دمای بدن شما را افزایش دهد.

پیشگیری از خستگی گرمایی و گرمازدگی

یکی از راه های اصلی برای جلوگیری از بیماری های مرتبط با گرما مانند گرمازدگی و خستگی گرمایی، پایین نگه داشتن دمای بدن است. این به ویژه هنگامی که در حال کار یا انجام فعالیت‌ هایی در خارج از خانه در گرما یا آفتاب هستید، مهم است.

در اینجا چند نکته برای پیشگیری از این دو وضعیت وجود دارد :

هیدراته بمانید، هر ساعتی که در بیرون از خانه و زیر گرما یا آفتاب مستقیم کار می کنید دو تا چهار فنجان آب بنوشید. بدن شما هنگام کار در یک محیط گرم بیش از حد معمول به آب نیاز دارد زیرا مایعات بیشتری را از طریق تعریق از دست خواهید داد
اگر فعالیت های سنگین انجام می دهید به خصوص در گرما از مصرف الکل یا نوشیدنی های کافئین دار خودداری کنید. کافئین خطر کم آبی بدن را افزایش می دهد
در روزهای گرم ترسعی کنید فعالیت های بیشتری را در محیطی با دمای کنترل شده یا دارای تهویه مطبوع انجام دهید
سعی کنید از انجام فعالیت های خارج از منزل در گرم ترین ساعات روز و زیر نور مستقیم خورشید خودداری کنید
هنگام انجام فعالیت های خارج از منزل در گرما، لباس های رنگ روشن، گشاد و سبک بپوشید. یک کلاه لبه گشاد نور خورشید را از صورت شما دور می کند و به شما کمک می کند خنک تر بمانید
در روزهای گرم دوش آب سرد بگیرید تا به خنک شدن شما کمک کند
هنگام کار یا ورزش در گرما به طور مکرر استراحت کنید. این شامل فعالیت هایی مانند پیاده روی یا ورزش است
هرگز کودکان، نوزادان، بزرگسالان یا حیوانات خانگی را در ماشین دربسته و پارک شده رها نکنید. دمای داخل یک ماشین بسته می تواند بسیار گرم شود حتی اگر دمای بیرون ملایم باشد که می تواند منجر به بیماری های مرتبط با گرما شود

برنامه ریزی برای فعالیت در هوای گرم از قبل می تواند به کاهش خطر گرمازدگی و خستگی گرمایی کمک کند.