آیا وازکتومی خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می دهد؟

دستورالعمل‌ های بالینی کنونی بیان می‌ کنند که شواهد قوی برای ارتباط بین وازکتومی و افزایش خطر سرطان پروستات وجود ندارد. اما تحقیقات جدید بار دیگر این موضوع را زیر سوال برده است.

وازکتومی یک عمل جراحی است که در آن مجرای دفران، لوله‌ های کوچکی که اسپرم را از بیضه‌ ها به مجرای ادرار می‌ برند تا در هنگام انزال بخشی از مایع منی شود، قطع می‌ شود.

ممکن است به دلایل مختلفی وازکتومی را مد نظر داشته باشید به خصوص اگر مطمئن هستید که در آینده فرزندی نمی خواهید و می خواهید به یک روش اثبات شده پیشگیری از بارداری تکیه کنید.

مانند هر عمل جراحی وازکتومی با خطرات جزئی همراه است. ممکن است شنیده باشید که وازکتومی ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد.

دستورالعمل‌ های بالینی کنونی بیان می‌ کنند که هیچ مدرکی مبنی بر ارتباط وازکتومی با سرطان پروستات وجود ندارد. اما تحقیقات جدید در سال 2021 یک بار دیگر این موضوع را مطرح کرده است. برخی از مطالعات افزایش اندکی در خطر ابتلا به سرطان پروستات را نشان داده اند.

در ادامه این مقاله به بررسی رابطه بین وازکتومی و سرطان پروستات و همچنین روش های پیشگیری از سرطان پروستات می پردازیم. با سومیتا همراه باشید؛

دستورالعمل ها چه می گویند؟

انجمن اورولوژی آمریکا (AUA) دستورالعمل های فعلی خود را در مورد وازکتومی در سال 2012 ارائه کرد.

آن ها 9 مطالعه اصلی را در مورد ارتباط بین وازکتومی و سرطان پروستات تجزیه و تحلیل کردند. انجمن اورولوژی آمریکا به این نتیجه رسید مردانی که وازکتومی انجام داده اند نسبت به مردانی که وازکتومی نکرده اند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پروستات نیستند.

انجمن اورولوژی آمریکا پیشنهاد می کند که پزشکان نیازی به بحث در مورد خطر ابتلا به سرطان پروستات با افرادی که به انجام وازکتومی فکر می کنند ندارند.

انجمن اورولوژی کانادا (CUA) در دستورالعمل های سال 2016 خود بیان می کند که پزشکان ممکن است تصمیم بگیرند که در مورد خطر با بیماران خود صحبت کنند اما همچنین عنوان می کند که هیچ ارتباط واضحی بین وازکتومی و سرطان پروستات وجود ندارد.

تحقیقات در مورد رابطه وازکتومی و سرطان پروستات چه می گویند؟

جدیدترین تحقیقات در مورد ارتباط بین وازکتومی و سرطان پروستات هیچ پاسخ روشنی را نشان نمی دهد.

یک تحقیق به بررسی مطالعات منتشر شده بین سال‌ های 1990 و 2017 پرداخت. در مجموع این مطالعات شامل بیش از 14.7 میلیون شرکت‌ کننده بود و پس از تجزیه و تحلیل دقیق محققان دو یافته اصلی را ارائه کردند :

ممکن است یک ارتباط خفیف اما تقریبا ناچیز بین وازکتومی و هر نوع سرطان پروستات (از خفیف تا شدید) وجود داشته باشد
هیچ ارتباطی بین وازکتومی و سرطان پیشرفته پروستات وجود ندارد

بنابراین این مطالعه نشان می دهد که بعید است وازکتومی باعث سرطان پروستات شود. همچنین نشان می‌ دهد که خطر ابتلا به سرطان پروستات دلیلی برای اجتناب از وازکتومی نیست.

اما یک بررسی در سال 2021 داستان را کمی متفاوت بیان می کند. محققان از روشی مشابه با سال 2017 برای بررسی تعداد زیادی از مطالعات که کمتر از 17 میلیون شرکت کننده را شامل می شد استفاده کردند. این چیزی است که محققان دریافتند :

ارتباط قوی بین وازکتومی و انواع سرطان پروستات (از خفیف تا شدید) وجود دارد
هیچ ارتباط قابل توجهی بین وازکتومی و خطر مرگ ناشی از سرطان پروستات وجود ندارد

بنابراین در حالی که این مطالعه نشان نداد که وازکتومی خطر مرگ ناشی از سرطان پروستات را افزایش می دهد هنوز ممکن است ارتباط احتمالی بین وازکتومی و سرطان پروستات وجود داشته باشد.

یک منبع معتبر در سال 2022 نیز یک پیوند بسیار جزئی پیدا کرد اما محققان در نتیجه گیری های خود نسبت به مطالعه قبلی محتاط تر بودند. آن ها متوجه افزایش خطر حدود 6 درصد شدند. آن ها همچنین هیچ ارتباطی با سرطان پیشرفته یا کشنده پروستات پیدا نکردند.

یک مطالعه در سال 2020 بیش از 2 میلیون مرد دانمارکی را که بین سال های 1937 تا 1996 متولد شده بودند به مدت 38 سال دنبال کرد. محققان به این موارد توجه کردند :

چه زمانی وازکتومی کردند
چند بار به پزشک مراجعه کردند
سطح ثروت آن ها چقدر بود
شدت سرطان پروستات آن ها (در صورت تشخیص) چگونه است

این مطالعه نشان داد که انجام وازکتومی با خطر کمی بالاتر سرطان پروستات در مقایسه با عدم انجام وازکتومی مرتبط است. این خطر بیش از 30 سال پس از عمل باقی ماند.

در حالی که این تحقیق نشان می دهد که خطر ابتلا به سرطان پروستات کمی افزایش می یابد اما هیچ مطالعه انسانی هنوز یک ارتباط علمی مستقیم را نشان نداده است.

یک مطالعه در سال 2020 بر روی موش ها ممکن است چنین پیوندی را پیدا کرده باشد. محققان دریافتند موش هایی که تحت وازکتومی قرار گرفتند بیان پروتئین ZKSCAN3 را افزایش دادند که منجر به احتمال بالای سرطان پروستات می شود. این مطالعه نشان می‌ دهد که ممکن است وازکتومی در ایجاد سرطان پروستات نقش داشته باشد.

مطالعات انسانی برای تایید هر گونه ارتباط ضروری خواهد بود.

خلاصه تحقیق

تحقیقات اخیر نشان می دهد که وازکتومی ممکن است باعث افزایش اندکی در خطر سرطان پروستات شود
وازکتومی خطر ابتلا به سرطان پیشرفته پروستات یا مرگ ناشی از سرطان پروستات را افزایش نمی دهد
اینکه آیا افزایش اندک در خطر از نظر بالینی قابل توجه است یا خیر موضوع بحث است
مطالعات حیوانی نشان می دهد که وازکتومی ممکن است باعث افزایش بیان ZKSCAN3 شود که ممکن است در ایجاد سرطان پروستات نقش داشته باشد

در مورد برگشت وازکتومی چطور؟

برگشت وازکتومی روشی است که به اسپرم اجازه می دهد دوباره از طریق مجرای دفران حرکت کند. این به اسپرم اجازه می دهد تا به منی وارد شود و این امکان را برای شما فراهم می کند که دوباره بچه دار شوید.

برخی تحقیقات به بررسی این موضوع پرداخته اند که آیا برگشت وازکتومی بر روی افزایش احتمال ابتلا به سرطان پروستات به دلیل وازکتومی تاثیر دارد یا خیر.

محققان در مطالعه‌ ای در سال 2018 خطر ابتلا به سرطان پروستات را برای حدود 9700 مردی که برگشت وازکتومی داشتند بررسی کردند و آن ها را با بیش از 684000 مردی که برگشت وازکتومی نداشتند مقایسه کردند.

محققان دریافتند که انجام برگشت وازکتومی با هیچ تغییری در خطر سرطان پروستات مرتبط نیست. اما محققان همچنین پیشنهاد کردند که یافته‌ های آن‌ ها در وهله اول یک ارتباط خفیف و تقریبا ناچیز بین وازکتومی و سرطان پروستات را نشان می‌ دهد.

چرا تحقیقات اینقدر متناقض هستند؟

سرطان پروستات و وازکتومی هر دو در مردان بسیار شایع هستند. بر اساس گزارش سال 2015 سازمان ملل متحد از هر 10 مرد آمریکایی حدود 1 نفر وازکتومی می کند. انجمن سرطان آمریکا تخمین می زند که از هر 8 مرد آمریکایی در 1 مورد سرطان پروستات تشخیص داده می شود.

با وجود این دو شرط رایج یافتن یک پیوند قطعی بین وازکتومی و سرطان پروستات دشوار است. محققان باید افزایش خطر سرطان پروستات را به طور خاص به وازکتومی مرتبط کنند و نه یک عامل خطر دیگر.

اما هیچ مدل اثبات شده ای وجود ندارد که توضیح دهد چگونه وازکتومی ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد. مطالعات حیوانی نشان داده است که وازکتومی ممکن است بر عملکرد سیستم ایمنی تاثیر بگذارد یا عدم تعادل هورمونی ایجاد کند یا بیان پروتئین های خاصی را القا کند. اما این نظریه ها در مطالعات انسانی مورد تایید قرار نگرفته اند.

بسیاری از افراد سرطان پروستات دارند که هرگز علائمی ایجاد نمی کند بنابراین هرگز شناسایی نمی شود.

محققان و پزشکان ممکن است در مورد اینکه یک پیوند مهم بین وازکتومی و سرطان پروستات است اختلاف نظر داشته باشند. بسیاری از تحقیقات نشان می دهد که ممکن است یک پیوند بسیار کوچک بین آن ها وجود داشته باشد.

عوامل خطر سرطان پروستات

ممکن است مشخص نباشد که آیا وازکتومی باعث افزایش معنی داری در خطر سرطان پروستات می شود یا خیر. اما بسیاری از عوامل خطر شناخته شده دیگر برای سرطان پروستات وجود دارد که باید به خاطر داشته باشید :

سن : احتمال ابتلا به سرطان پروستات بعد از 50 سالگی بیشتر است. بیشتر تشخیص ها در افراد بالای 65 سال رخ می دهد
نژاد : مردان آفریقایی آمریکایی نسبت به سایر گروه های نژادی احتمال بیشتری برای تشخیص سرطان پروستات دارند
ژنتیک : اگر سرطان پروستات در یکی از اعضای درجه یک خانواده (مانند پدر، برادر یا پسر) تشخیص داده شود احتمال ابتلا به سرطان پروستات بیشتر است. ژنتیک در حدود 10 درصد موارد ابتلا به سرطان پروستات نقش دارد
رژیم غذایی : ممکن است بین مصرف زیاد لبنیات یا کلسیم و افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات ارتباط وجود داشته باشد

پیشگیری از سرطان پروستات

پیشگیری کامل از هر سرطانی غیرممکن است. اما کارهای زیادی وجود دارد که می توانید برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات انجام دهید :

در صورت توصیه پزشک یا در صورت داشتن سابقه خانوادگی سرطان پروستات به طور منظم غربالگری سرطان پروستات را انجام دهید
برای حفظ وزن سالم و سلامت کلی خود به طور منظم ورزش کنید
از یک رژیم غذایی مغذی و متعادل پیروی کنید از جمله محدودیت در میزان مصرف لبنیات و چربی های اشباع شده
برای کاهش خطر ابتلا به بسیاری از مشکلات سلامتی مرتبط با نیکوتین و تنباکو از سیگار کشیدن خودداری کنید
روزانه حدود 3 تا 5 فنجان قهوه بنوشید
انزال های مکرر ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهد. یک مطالعه در سال 2016 به 21 بار انزال در هر ماه اشاره می کند

نکاتی که قبل از وازکتومی باید در نظر گرفت

وازکتومی یک روش بسیار قابل اعتماد برای جلوگیری از بارداری برای مردان است. حدود یک یا دو ماه طول می کشد تا وازکتومی به طور قابل توجهی خطر بارداری را کاهش دهد.

شما باید برای حدود 6 تا 8 هفته پس از وازکتومی به استفاده از سایر وسایل پیشگیری از بارداری ادامه دهید.

همچنین به خاطر داشته باشید که هیچ ارتباطی بین وازکتومی و تغییرات در عملکرد جنسی شما وجود ندارد. زندگی جنسی شما در نتیجه وازکتومی تغییر نخواهد کرد.

پس از وازکتومی هیچ تغییر محسوسی در حجم مایع منی یا ظاهر شما ایجاد نخواهد شد. تنها چیزی که از منی کم می شود اسپرم خواهد بود.