سرطان کبد از انواع سرطان است که علائم و نشانه های آن اغلب به دلیل آسیب کبدی رخ می دهند و ممکن است شامل زردی پوست، درد سمت راست شکم یا تیغه شانه یا احساس کردن توده ای در سمت راست بالای شکم باشند.
با این حال بسیاری از علائم هشدار دهنده این بیماری غیر اختصاصی هستند که از جمله آن ها می توان به کاهش وزن و خستگی اشاره کرد.
در ادامه قصد داریم درباره علائم و نشانه های سرطان کبد صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
علائم سرطان کبد چیست؟
علائم ایجاد شده در سرطان کبد ممکن است از سرطان اولیه که یک تومور بزرگ تنها در کبد است نشات گرفته یا به دلیل متاستازهای کبدی که طی آن ها سرطان (مثلا ریه یا سینه) از ناحیه دیگری از بدن به کبد پخش شده رخ دهد.
سرطان کبد اولیه معمولا علائم نسبتا زود هنگام ایجاد می کند در حالی که متاستازهای کبدی (که بسیار شایع تر هستند) ممکن است تا قبل از شناسایی شدن، قسمت قابل توجهی از کبد را اشغال کنند.
گاهی اوقات عوارض سرطان کبد مانند انسداد مجرای صفراوی، کم خونی یا خونریزی جزو اولین علائم سرطان کبد محسوب می شوند و از آن جا که هیچ آزمایش غربال گری برای این سرطان وجود ندارد، آشنایی با علائم و نشانه های بالقوه این بیماری تنها راه تشخیص زود هنگام آن می باشد.
لازم به ذکر است علائم کارسینوم کبدی (سرطان کبد) و کلانژیوکارسینوما (سرطان مجرای صفراوی) مشابه است، اما سرطان مجرای صفراوی سریع تر از بسیاری از سرطان های کبد باعث ایجاد علائم انسداد (مانند زردی) می شود.
علائم شایع سرطان کبد
سرطان کبد نیز مانند بسیاری از انواع سرطان معمولا در مراحل اولیه، علائم یا نشانه های قابل توجهی ندارد بلکه به مرور و با پیشرفت بیماری علائم آن ظاهر می شود و در نهایت فرد مجبور می شود به پزشک مراجعه کند.
این بیماری به دلیل شروع دیر هنگام علائم، اغلب در مراحل پیشرفته تشخیص داده می شود مگر این که تومور از نزدیکی مجرای صفراوی شروع شده و باعث انسداد زود هنگام شود.
علائمی که ممکن است رخ دهند عبارتند از :
1. توده شکمی
ممکن است فرد یک توده یا ورم بسیار سفت را در ناحیه زیر قفسه سینه، در سمت راست بدن خود احساس کند. این توده اغلب بدون درد است و اگر درد رخ دهد احتمالا در نواحی اطراف توده احساس ناراحتی بیشتری وجود خواهد داشت.
گاهی اوقات سرطان کبد باعث بزرگ شدن طحال نیز می شود که می تواند به درد یا احساس توده در قسمت فوقانی چپ شکم منجر شود.
2. درد سمت راست شکم
درد و ناراحتی در سمت راست شکم درست زیر دنده ها ممکن است به دلیل فشار تومور کبدی به سایر ساختارها یا اعصاب این ناحیه باشد.
برای تشخیص لازم است فرد یک نفس عمیق کشیده و به آرامی بخش زیر ناحیه قفسه سینه در سمت راست را به سمت بالا فشار دهد، این بخش تقریبا نقطه قرار گرفتن کبد است و اگر کبد بزرگ شده باشد ممکن است لبه آن در پایین تر از شکم احساس شود.
3. درد تیغه شانه راست
درد تیغه شانه یک علامت مرموز است زیرا معمولا هشدار می دهد که مشکل فرد ممکن است نزدیک به تیغه شانه نباشد (به دلیل نحوه حرکت اعصاب در بدن).
در سرطان کبد تومور یا متاستاز یک تومور ممکن است اعصابی را تحریک کند که به مغز می گویند درد از تیغه شانه ایجاد شده در حالی که در واقع از کبد نشات می گیرد.
این درد معمولا در شانه راست احساس می شود، اگرچه ممکن است در هر دو طرف رخ دهد. همچنین ممکن است به پشت بدن نیز سرایت کند.
اگر این درد را تجربه کرده اید، به خصوص اگر علت آن فعالیت های فیزیکی نباشد لازم است به پزشک خود مراجعه کنید.
4. زردی
زردی به وضعیتی اشاره دارد که در آن پوست و همچنین قسمت سفیدی چشم زرد به نظر می رسد. این مسئله به دلیل تجمع نمک های صفراوی در پوست ایجاد می شود.
زردی در نور طبیعی مثلا زمانی که فرد بیرون از منزل است راحت تر از نور داخلی تشخیص داده می شود.
همچنین برخی افراد علاوه بر زرد شدن پوست متوجه می شوند که مدفوع آن ها به جای قهوه ای رنگ پریده، سفید به نظر می رسد. همچنین ادرار آن ها ممکن است تیره تر از حد معمول باشد، حتی زمانی که فرد از کم آبی رنج نمی برد.
5. خارش
تجمع نمک های صفراوی در پوست که منجر به زردی می شود می تواند خارش نیز به دنبال داشته باشد. بسیاری از افراد اغلب به خارش به عنوان یک علامت جدی نگاه نمی کنند اما خارش همراه با اختلالات عملکرد کبد ممکن است بسیار شدید باشد.
6. نفخ و تنگی نفس
تجمع مایع در شکم که آسیت نامیده می شود می تواند نشان دهنده سرطان کبد باشد و ممکن است در ابتدا به صورت احساس نفخ ظاهر شود.
مثلا ممکن است فرد نیاز به تغییر اندازه کمربند خود داشته باشد در حالی که وزن اضافه نکرده است.
با گذشت زمان تجمع مایع در شکم می تواند به ریه ها به سمت بالا فشار بیاورد و باعث تنگی نفس شود.
7. کاهش یا افزایش وزن نا خواسته
کاهش وزن نا خواسته ممکن است برای برخی افراد خوشایند باشد اما زمانی که به تغییر در رژیم غذایی یا ورزش مربوط نباشد لازم است حتما به پزشک مراجعه شود.
منظور از کاهش وزن بی دلیل، کاهش 5 درصد وزن بدن یا بیشتر در یک دوره 6 تا 12 ماهه بدون فعالیت های ورزشی و تلاش برای کم کردن وزن می باشد.
البته علل جدی دیگری نیز ممکن است برای کاهش وزن نا خواسته وجود داشته باشد، بنابراین مهم است به محض تشخیص چنین تغییری به پزشک مراجعه شود.
افزایش وزن سریع و غیر منتظره نیز از علائم احتمالی سرطان کبد است. این مسئله معمولا به دلیل تجمع سریع مایع در شکم (آسیت) رخ می دهد.
8. کاهش اشتها
از دست دادن اشتها ممکن است با بسیاری از اختلالات همراه باشد اما در مشکلات کبدی شدت آن زیاد است. این علامت می تواند با احساس سیری بسیار سریع حتی در وعده های غذایی کوچک همراه باشد.
از آن جا که این علائم می توانند علائم هشدار دهنده نه تنها سرطان کبد بلکه سایر سرطان ها باشند، مراجعه به پزشک ضروری است.
9. تهوع و استفراغ
دلایل مختلفی وجود دارد که سرطان کبد می تواند به تهوع و استفراغ منجر شود و این مورد یک علامت شایع در تمام مراحل بیماری است.
تهوع و استفراغ ممکن است علل گوناگونی داشته باشند اما زمانی که به طور مکرر رخ داده یا تشدید شوند لازم است با پزشک مشورت شود.
10. خستگی یا ضعف
بسیاری از افراد از زندگی پر مشغله خود احساس خستگی می کنند اما خستگی ناشی از سرطان بسیار متفاوت است و خستگی نیست که با یک خواب خوب شبانه بهبود یابد.
گاهی اوقات زمانی که فرد به دوره 6 تا 12 ماهه گذشته خود نگاه کند و انرژی امروز خود را با آن چه در آن زمان بوده بسنجد، تشخیص این علامت آسان تر خواهد شد.
11. تب
تب خفیف اما مداوم نشانه ای است که پزشکان به عنوان تب با منشا ناشناخته از آن یاد می کنند و از علائم نسبتا شایع سرطان کبد محسوب می شود.
این تب به دمای بالای 38.3 درجه سانتی گراد اشاره دارد که به مدت 3 هفته یا بیشتر ادامه داشته و با وجود 3 بار یا بیشتر مراجعه به پزشک (یا 3 روز در بیمارستان) علت آن مشخص نشده باشد.
چندین علت بالقوه دیگر نیز برای تب مداوم وجود دارد و همه آن ها نیاز به مراجعه به پزشک دارند.
12. احساس ناخوشی عمومی
در نظر گرفتن شهود و حس کلی فرد به عنوان یک علامت کار دشواری است اما مطالعات نشان داده بسیاری از افراد قبل از تشخیص بیماری احساس می کنند چیزی در بدن آن ها دچار مشکل شده است.
اگر احساس ناخوشی عمومی دارید لازم است به پزشک مراجعه کنید.
علائم نادر
برخی از سرطان های کبد هورمون هایی ترشح می کنند که می توانند به علائم دیگری نیز منجر شوند.
از جمله این علائم می توان به قند خون پایین اشاره کرد که می تواند به سبکی سر و غش به خصوص در افرادی که برای مدتی غذا نخورده اند منجر شود.
بزرگ شدن سینه (ژنیکوماستی)، آتروفی بیضه و بالا بودن گلبول های قرمز خون از دیگر موارد هستند.
چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم و نشانه های بالا یا علامتی که قادر به توضیح علت آن نیستید لازم است به پزشک مراجعه کنید.
اگرچه بسیاری از این علائم ممکن است به دلایل کم خطرتر از سرطان ایجاد شده باشند اما در مورد سرطان کبد، هر چه بیماری زودتر تشخیص داده شود چشم انداز آن نیز بهتر خواهد بود.
اگرچه حتی افرادی که دارای هیچ یک از عوامل خطر زای سرطان کبد نمی باشند ممکن است گاهی به این بیماری مبتلا شوند اما اگر عوامل خطر زای سرطان کبد مانند سیروز داشته باشید وضعیت کمی چالش بر انگیزتر خواهد بود.
در این صورت ممکن است در حال حاضر به دلیل بیماری خود علائم مشابه سرطان کبد را تجربه کرده باشید. در چنین شرایطی مراقب تغییر علائم خود باشید.
مطالعه ای نشان داده علائم هشدار دهنده سرطان کبد برای پزشکان شامل درد ناحیه ربع فوقانی راست، بزرگ شدن کبد (سیروز معمولا باعث کوچک شدن آن می شود)، خستگی بیشتر، تغییر در خلق و خو، تشدید فشار خون پورتال، هموروئید، خونریزی و دیابت غیر قابل کنترل می باشد.
اگر متوجه هر یک از این علائم شده اید به جای انتظار فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
منبع: verywellhealth
