زبان سفید چیست؟

زبان سفید (به انگلیسی: White tongue) وضعیتی است که در آن یک پوشش سفید روی زبان به وجود می آید، به طوری که کل زبان سفید شده یا تنها لکه های سفیدی روی آن ظاهر می شود.

این عارضه در اکثر موارد بی خطر بوده و به صورت خود به خود درمان می شود اما در موارد خاص نیاز به مراجعه به پزشک می باشد.

در ادامه قصد داریم درباره زبان سفید و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

زبان سفید چیست؟

زبان سفید یک عارضه اغلب بی خطر است که اگرچه معمولا ضرری برای سلامتی ندارد اما مشاهده علائم آن در آینه می تواند نگرانی زیادی به دنبال داشته باشد. به علاوه در موارد نادر ممکن است علامت هشدار دهنده یک بیماری جدی تر مانند سرطان باشد.

به همین دلیل افرادی که دچار زبان سفید شده و پوشش سفید رنگی روی زبان خود مشاهده کرده اند لازم است به دقت سایر علائم خود را زیر نظر داشته و در صورتی که این مسئله طی چند هفته برطرف نشود با پزشک مشورت کنند.

علت زبان سفید

زبان سفید معمولا با مسائل بهداشت زبان ارتباط دارد. به طور کلی زمانی که برجستگی های ریز روی زبان به نام پاپیلا متورم و ملتهب می شوند زبان، سفید رنگ می شود زیرا باکتری ها، قارچ ها، خاک، غذا و سلول های مرده همگی می توانند بین پاپیلاهای بزرگ و متورم به دام افتاده و باعث تغییر رنگ زبان شوند.

به عنوان مثال موارد زیر ممکن است در سفید شدن زبان نقش داشته باشند :

عدم توجه کافی به مسواک زدن و نخ دندان کشیدن
خشکی دهان
نفس کشیدن از طریق دهان
کم آبی بدن
مصرف بیش از حد غذاهای نرم
تحریک ناحیه مثلا با لبه های تیز دندان ها یا ابزار مرتبط با دندان
تب
سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو
مصرف الکل

بیماری های مربوط به زبان سفید

برخی بیماری ها با زبان سفید مرتبط هستند، از جمله :

1. لکوپلاکیا

این بیماری باعث ایجاد لکه های سفید داخل گونه ها، در امتداد لثه ها و گاهی اوقات روی زبان می شود.

به طور کلی افرادی که سیگار می کشند یا تنباکو می جوند بیشتر در معرض لکوپلاکیا هستند. نوشیدن بیش از حد الکل نیز از دیگر عوامل این عارضه محسوب می شود.

ناگفته نماند لکه های سفید در این بیماری معمولا بی ضرر هستند اما در موارد نادر ممکن است به سرطان دهان تبدیل شوند.

2. لیکن پلان دهان

در این بیماری، مشکل در سیستم ایمنی باعث ایجاد لکه های سفید در دهان و روی زبان می شود. علاوه بر این ممکن است لثه ها دردناک شده و در امتداد پوشش داخلی دهان، زخم وجود داشته باشد.

3. برفک دهان

این عفونت دهان از مخمر کاندیدا ایجاد می شود و در افرادی که به دیابت، ضعف سیستم ایمنی ناشی از بیماری هایی مانند اچ آی وی یا ایدز، کمبود آهن یا ویتامین B مبتلا هستند یا از دندان مصنوعی استفاده می کنند بیشتر دیده می شود.

4. سفلیس

این عفونت مقاربتی موجب زخم در دهان شده و در صورت عدم درمان ممکن است لکه‌ های سفیدی به نام لکوپلاکیای سفلیس روی زبان ایجاد کند.

سایر بیماری هایی که می توانند باعث سفیدی زبان شوند عبارتند از :

زبان جغرافیایی یا از دست دادن تکه‌ های پاپیلا روی زبان که شبیه جزایر روی نقشه کره زمین هستند
داروهایی مانند آنتی بیوتیک ها که می توانند باعث عفونت قارچی در دهان شوند
سرطان دهان یا زبان

درمان زبان سفید

زبان سفید ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد و به صورت خود به خود برطرف شود.

به عنوان مثال گاهی می توان با شستن ملایم دهان با کمک یک مسواک نرم این پوشش سفید را پاک کرده یا با ملایمت یک سوهان زبان روی زبان کشید. نوشیدن آب فراوان نیز می تواند به دفع باکتری ها و مواد زائد از دهان کمک کند.

تکنیک های درمانی متعددی وجود دارد که در صورت نیاز و بسته به بیماری یا اختلالی که باعث بروز این وضعیت شده مورد استفاده قرار خواهند گرفت. برخی روش های درمانی با توجه به نوع بیماری عبارتند از :

لکوپلاکیا نیاز به درمان ندارد. با این حال لازم است فرد برای معاینات منظم به دندان پزشک مراجعه کند تا مطمئن شود که وضعیت بدتر نمی شود.
برای از بین بردن لکه های سفید لازم است سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو ترک شده و مصرف الکل کاهش یابد
لیکن پلان دهان نیاز به درمان ندارد اما اگر وضعیت شدید باشد ممکن است پزشک یک اسپری استروئیدی یا دهان شویه‌ حاوی قرص‌ های استروئیدی حل شده در آب برای این وضعیت تجویز کند
برفک دهان با داروی ضد قارچ درمان می شود که به اشکال مختلف از جمله ژل یا مایع یا قرص در دسترس می باشد
سفلیس با یک دوز پنی سیلین درمان می شود. این آنتی بیوتیک باکتری های عامل سفلیس را از بین می برد و اگر فرد بیش از یک سال به این بیماری مبتلا باشد ممکن است نیاز به مصرف بیش از یک دوز آنتی بیوتیک داشته باشد

چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟

در مواردی که فرد فقط زبان سفید را تجربه کرده و علائم دیگری ندارد معمولا نیازی به مراجعه به پزشک نیست اما اگر این علامت طی دو هفته از بین نرود ممکن است نیاز باشد فرد به پزشک مراجعه کند.

در صورت وجود علائم جدی تر زیر لازم است در اسرع وقت با پزشک مشورت شود :

زبان دردناک است یا می سوزد
زخم های باز در دهان ایجاد شده است
فرد در جویدن، بلعیدن یا صحبت کردن مشکل دارد
علائم دیگری مانند تب، کاهش وزن یا بثورات پوستی ایجاد شده است

پیشگیری از زبان سفید

زبان سفید در همه موارد قابل پیشگیری نیست اما با برخی تکنیک ها می توان خطر ابتلا به آن را کاهش داد. به عنوان مثال رعایت بهداشت دهان و دندان در این عارضه بسیار مهم است، از جمله :