التهاب لثه (ژنژیویت) چیست؟

ژنژیویت (به انگلیسی: Gingivitis) یا التهاب لثه وضعیتی است که اغلب در اثر عفونت های باکتریایی ایجاد شده و در صورت عدم درمان می تواند به مشکلات جدی تر همچون پریودنتیت منجر شود.

این عارضه اغلب دردناک معمولا به دلیل تجمع پلاک روی دندان ها رخ می دهد و در اکثر موارد، بزرگسالان را در دوره ای از زندگی درگیر می کند.

در ادامه قصد داریم درباره التهاب لثه و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

التهاب لثه چیست؟

التهاب لثه که معمولا در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می شود در ابتدا ممکن است با علائم خفیف همراه باشد اما با گذشت زمان و در صورت عدم درمان به یکی از علل اصلی از دست دادن دندان در بزرگسالان تبدیل می شود.

از جمله شایع ترین علائم التهاب لثه می توان به قرمزی، تورم و خونریزی لثه ها اشاره کرد.

انواع عفونت های لثه

التهاب لثه معمولا به دلیل افزایش بیش از حد پلاک در دندان ایجاد می شود که علاوه بر عدم رعایت بهداشت دندان ها، عوامل متعددی می تواند در ایجاد آن نقش داشته باشد، از جمله :

برخی داروها مانند فنی توئین، سیکلوسپورین، مسدود کننده های کانال کلسیم و داروهای ضد بارداری خوراکی یا تزریقی که می توانند به رشد بیش از حد بافت لثه و سخت شدن بیش از حد پلاک و در نتیجه التهاب لثه منجر شده یا آن را تشدید کنند
کمبود شدید ویتامین C
تغییرات هورمونی از جمله در دوران بارداری و یائسگی
سرطان خون
فلزات سنگین مانند نیکل که در برخی از جواهرات وجود دارد
قرار گرفتن در معرض بیسموت که در برخی لوازم آرایشی یافت می شود

برخی انواع عفونت های لثه که باعث بروز التهاب می شوند با رشد بیش از حد پلاک ارتباطی ندارند، از جمله :

برخی عفونت های ویروسی یا قارچی مانند برفک
دندان نهفته یا دندانی که به طور کامل بیرون نیامده است، در این حالت ممکن است باقی مانده غذاها در لثه روی دندان گیر کرده و باعث التهاب لثه شود

علت التهاب لثه

لثه ها در واقع در نقطه ای پایین تر از لبه های لثه که قابل مشاهده است به دندان ها می چسبند. در این ناحیه یک فضای کوچک به نام شیار تشکیل می شود که غذا و پلاک می توانند در این فضا گیر کرده و باعث عفونت یا التهاب لثه شوند.

پلاک یک لایه نازک از باکتری است که به طور مداوم روی سطح دندان ها شکل گرفته، به مرور سفت شده و تبدیل به تار تار می شود. هنگامی که پلاک به ناحیه زیر خط لثه گسترش یابد ممکن است به عفونت لثه منجر شود.

التهاب لثه در صورت عدم کنترل می تواند باعث جدا شدن لثه از دندان ها شود و مشکلات زیر را به دنبال داشته باشد :

آسیب به بافت نرم و استخوان حمایت کننده دندان
لق و ناپایدار شدن دندان
از دست دادن دندان در صورت شدید شدن عفونت

عوامل خطر زای التهاب لثه

عوامل زیر خطر بروز التهاب لثه و پریودنتیت را افزایش می دهند :

سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو
دیابت
داروهای خاص مانند داروهای ضد بارداری خوراکی، استروئیدها، داروهای ضد تشنج، مسدود کننده های کانال کلسیم، شیمی درمانی
کج بودن دندان ها
اندازه نبودن آلات و پروتزهای دندانی داخل دهان
شکستن دندان های پر شده
بارداری
عوامل ژنتیکی
سرکوب سیستم ایمنی به دلیل بیماری هایی همچون اچ آی وی

علائم التهاب لثه و پریودنتیت

بسیاری از افراد از بیماری لثه خود آگاه نیستند زیرا این عارضه ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. با این حال موارد زیر می تواند علائم بیماری لثه باشد :

لثه های قرمز، حساس یا متورم
خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
جدا شدن لثه ها از دندان
لق شدن دندان ها
تغییر در نحوه قرارگیری دندان ها هنگام گاز گرفتن
چرک های بین دندان ها و لثه ها
درد هنگام جویدن
دندان های حساس
اندازه نبودن پروتزهای دندانی برای مدتی
تنفس بدبو که با مسواک زدن برطرف نمی شود

چه زمانی به دندانپزشک مراجعه شود؟

اگر فکر می کنید ممکن است به بیماری لثه دچار شده باشید، مهم است به دندانپزشک مراجعه کنید زیرا این وضعیت در مراحل اولیه هنوز قابل درمان است. علائم اولیه معمولا شامل قرمز، متورم شدن و خونریزی لثه می باشد.

تشخیص التهاب لثه

در طول معاینه دندانپزشکی و برای بررسی التهاب، پاکت اطراف دندان اندازه گیری می شود که عمق معمولی بین 1 تا 3 میلی متر است. گاهی دندانپزشک برای بررسی از دست دادن استخوان، عکس برداری اشعه ایکس تجویز می کند.

در مورد عوامل خطر زای بیماری لثه و همچنین علائم خود با دندانپزشک صحبت کنید. این کار می تواند به تشخیص التهاب لثه کمک کند. اگر التهاب لثه وجود داشته باشد، ممکن است به دندانپزشک متخصص در زمینه بیماری های لثه ارجاع شوید.

درمان التهاب لثه

برای درمان التهاب لثه نیاز به رعایت بهداشت دهان و دندان می باشد. همچنین افراد سیگاری باید کشیدن سیگار را ترک کرده و در صورت ابتلا به دیابت، بیماری خود را کنترل کنند.

ترک سیگار ممکن است دشوار باشد و در صورت نیاز باید از پزشک کمک گرفت.

سایر درمان ها عبارتند از :

پاکسازی عمیق دندان
داروهای آنتی بیوتیک
عمل جراحی

پاکسازی دندان

چندین تکنیک وجود دارد که می توان برای پاکسازی عمیق دندان ها بدون جراحی استفاده کرد. همه این تکنیک ها پلاک و جرم را از بین می برند تا از تحریک لثه جلوگیری شود، از جمله :

جرم گیری : این روش تار تار را از بالا و پایین خط لثه از بین می برد
روت پلنینگ : این تکنیک لکه های سخت را صاف می کند و پلاک و تار تار را از سطح ریشه بر می دارد
لیزر درمانی : این درمان نسبت به جرم گیری و روت پلنینگ درد و خونریزی کمتری دارد

دارو درمانی

برای درمان بیماری لثه می توان از برخی داروها استفاده کرد، از جمله :

دهانشویه ضد عفونی کننده حاوی کلرهگزیدین برای ضد عفونی کردن دهان
تراشه های ضد عفونی کننده با زمان انتشار حاوی کلرهگزیدین که می توان پس از روت پلنینگ جاسازی کرد
میکروسفرهای آنتی بیوتیک ساخته شده از مینوسایکلین که بعد از جرم گیری و روت پلنینگ جاسازی می شوند
آنتی بیوتیک های خوراکی که می توان برای درمان التهاب لثه دائمی استفاده کرد
داکسی سایکلین که نوعی آنتی بیوتیک است و می تواند به جلوگیری از آسیب رساندن آنزیم ها به دندان کمک کند

عمل جراحی

اگر التهاب لثه شدید باشد و به خصوص باعث از دست دادن لثه یا بافت استخوانی شود ممکن است نیاز به جراحی باشد. انواع جراحی لثه که برای این منظور انجام می شود عبارتند از :

جراحی فلپ : روشی است که طی آن لثه ها به سمت عقب بلند می شوند تا پلاک و تار تار از بخش های عمیق تر آن ها برداشته شود. سپس لثه ها در جای خود بخیه می شوند تا به خوبی اطراف دندان را بپوشانند
پیوند استخوان و بافت : زمانی می توان از پیوند استفاده کرد که دندان ها و فک بیش از حد آسیب دیده و التیام نیابد. در جراحی پیوند لثه از بافت سقف دهان برای پوشاندن ریشه دندان استفاده می شود. این تکنیک به جلوگیری از کاهش بیشتر لثه و استخوان کمک می کند. در پیوند استخوان نیز پزشک با روشی شبیه به جراحی فلپ شروع می‌ کند اما برای تشویق بدن به بازسازی استخوان از دست رفته فک، یک پیوند استخوان انجام می دهد
افزایش طول تاج دندان : برخی افراد مبتلا به التهاب لثه ممکن است بافت لثه اضافی داشته باشند. در این صورت دندانپزشک لثه و بافت استخوانی را تغییر شکل می دهد تا دندان ها بیشتر نمایان شود. این کار ممکن است قبل از انجام برخی روش‌ های زیبایی یا ترمیمی روی دندان‌ ها نیز ضروری باشد