در رفتگی شانه (به انگلیسی: Dislocated shoulder) نوعی آسیب دیدگی دردناک و آزار دهنده در ناحیه مفصل شانه است که اغلب به دلیل حوادثی همچون تصادف، زمین خوردن یا حوادث ورزشی رخ می دهد.
این وضعیت اگرچه با درد و ناراحتی همراه است اما در اکثر موارد با جا انداختن شانه در مفصل بهبود پیدا کرده و به جز در موارد حاد به عمل جراحی نیاز ندارد.
در ادامه قصد داریم درباره در رفتگی شانه و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
در رفتگی شانه چیست؟
در رفتگی شانه زمانی اتفاق می افتد که بخش فوقانی استخوان بازو به طور جزئی یا کامل از حفره مفصل خارج شود. این وضعیت با درد زیادی همراه است و فرد به طور موقتی قادر به حرکت دادن و استفاده از بازوی آسیب دیده خود نخواهد بود.
لازم به ذکر است شانه، متحرک ترین مفصل بدن است و در نتیجه بیشتر از سایر مفاصل در معرض در رفتن قرار دارد.
علائم در رفتگی شانه
درد غیر قابل توضیح در شانه می تواند به علل مختلف رخ دهد که یکی از آن ها در رفتگی شانه می باشد.
گاهی می توان در رفتگی شانه را به راحتی و با نگاه کردن به آینه تشخیص داد. در این حالت ناحیه آسیب دیده ممکن است به دلیل ایجاد یک توده یا برآمدگی غیر قابل توضیح در آن، تغییر شکل واضحی پیدا کرده باشد.
با همه این ها در رفتگی شانه در اکثر موارد با سایر علائم آن تشخیص داده می شود. به عنوان مثال این وضعیت علاوه بر تورم و درد شدید می تواند به اسپاسم عضلانی منجر شود. در این شرایط حرکات غیر قابل کنترل ناشی از اسپاسم درد را تشدید خواهد کرد.
درد ناشی از در رفتگی شانه ممکن است به سمت بالای زانو و ناحیه گردن و همچنین به سمت پایین بازو سرایت کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
در صورتی که شانه از ناحیه مفصل در رفته باشد لازم است فورا به پزشک مراجعه شود تا از درد و آسیب بیشتر جلوگیری شود.
فرد در مدت زمانی که در انتظار ملاقات با پزشک است باید از هر گونه حرکت دادن شانه یا تلاش برای برگرداندن آن به جای خود اجتناب کند، زیرا وارد کردن فشار و برگرداندن شانه به داخل مفصل می تواند به آسیب بیشتر شانه و مفصل و همچنین صدمه دیدن اعصاب، رباط ها، رگ های خونی و عضلات ناحیه منجر شود.
به جای آن فرد باید شانه را در جای خود آتل بندی کند و تا زمانی که توسط پزشک معاینه شود از حرکت دادن آن خودداری کند.
در این مدت استفاده از کمپرس سرد در ناحیه می تواند به کاهش درد و تورم کمک کرده و برای کنترل هر گونه خونریزی داخلی یا تجمع مایعات در اطراف مفصل نیز مفید می باشد.
تشخیص در رفتگی شانه
پزشک هنگام معاینه شانه در رفته معمولا سوالات زیر را خواهد پرسید :
- چه اتفاقی رخ داده است؟
- درد از چه زمانی شروع شده است؟
- فرد چه علائم دیگری تجربه کرده است؟
- آیا قبلا نیز چنین اتفاقی افتاده است؟
پزشک بعد از اطلاع از علت و نحوه در رفتگی شانه (زمین خوردن، آسیب ورزشی یا سایر حوادث و تصادفات) بهتر می تواند آسیب را ارزیابی و علائم را درمان کند. علاوه بر این بررسی می کند که آیا فرد قادر به حرکت دادن شانه خود می باشد و هنگام حرکت دادن، شدت درد یا بی حسی ناحیه تغییر می کند یا خیر.
پزشک طی معاینه برای اطمینان از این که آسیبی به شریان وارد نشده باشد نبض فرد و هر گونه آسیب عصبی را نیز بررسی می کند.
در اکثر موارد برای درک بهتر آسیب دیدگی، عکس برداری اشعه ایکس نیز تجویز می شود. این نوع تصویر برداری هر گونه آسیب های دیگر که ممکن است به مفصل شانه وارد شده باشد و همچنین شکستگی احتمالی استخوان را که در در رفتگی غیر معمول نیست شناسایی می کند.
درمان در رفتگی شانه
پزشک بعد از بررسی وضعیت و تشخیص در رفتگی شانه برای درمان آن اقدام خواهد کرد که اولین مرحله، جا انداختن شانه می باشد.
جا انداختن
پزشک برای جا انداختن شانه در رفته، آن را به داخل مفصل فشار می دهد. این کار با درد و ناراحتی همراه است و ممکن است لازم باشد قبل از هر گونه اقدام یک آرام بخش خفیف یا شل کننده عضلانی به فرد تزریق شود تا ناراحتی احتمالی کاهش یابد.
بعد از جا انداختن شانه و برای اطمینان از این که شانه به خوبی جا افتاده احتمالا عکس برداری اشعه ایکس تجویز می شود. لازم به ذکر است به محض این که شانه به داخل مفصل جا انداخته شود درد در ناحیه کاهش پیدا می کند.
بی حرکت بودن
پزشک بعد از جا انداختن شانه از یک آتل یا بند استفاده می کند تا شانه طی دوره نقاهت حرکت نکند. همچنین درباره مدت زمان بی حرکت ماندن شانه توصیه هایی به فرد خواهد کرد که بسته به آسیب دیدگی ممکن است چند روز تا 3 هفته باشد.
دارو درمانی
در دوره نقاهت ممکن است برای تسکین درد نیاز به مصرف دارو باشد که در این صورت احتمالا ایبو پروفن یا استامینوفن مفید خواهد بود. همچنین استفاده از کمپرس سرد به کاهش درد و تورم کمک می کند.
اگر پزشک تشخیص دهد فرد به داروی تسکین دهنده قوی تر نیاز دارد ممکن است از استامینوفن یا ایبو پروفن قوی تر یا هیدروکودون یا ترامادول استفاده کند.
عمل جراحی
در موارد شدید در رفتگی ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد که آخرین راه حل محسوب می شود و تنها در صورتی به کار می رود که جا انداختن شانه نا موفق بوده یا آسیب زیادی به عروق خونی و عضلات اطراف آن وارد شده باشد زیرا در موارد نادر در رفتگی می تواند به آسیب سیاهرگ یا سرخرگ اصلی منجر شود که به عمل جراحی فوری نیاز دارد.
گاهی نیز لازم است روی کپسول یا سایر بافت های نرم عمل جراحی انجام شود اما فوری نیست و تاریخ آن روزهای بعد تعیین می شود.
توان بخشی
توان بخشی فیزیکی می تواند به فرد کمک کند تا قدرت خود را به دست آورده و دامنه حرکتی اش را افزایش دهد.
به طور کلی توان بخشی شامل ورزش تحت نظر یا هدایت شده در یک مرکز فیزیوتراپی می باشد و فرد توسط پزشک معالج به یک فیزیوتراپیست معرفی می شود. نوع و مدت توان بخشی به میزان آسیب بستگی دارد و ممکن است لازم باشد فرد به مدت یک ماه یا بیشتر، هر هفته چندین بار به مرکز مراجعه داشته باشد.
فیزیوتراپیست احتمالا تمریناتی به فرد می دهد تا در خانه نیز انجام دهد. به علاوه لازم است فرد از قرار گرفتن در برخی موقعیت های خاص اجتناب کرده تا از در رفتگی مجدد جلوگیری شود یا ورزش های خاصی بر اساس نوع در رفتگی به او توصیه شود.
بسیار مهم است فرد توصیه های فیزیوتراپیست را به طور منظم و دقیق انجام دهد و تا زمانی که پزشک اجازه ندهد در برنامه های ورزشی یا فعالیت های فیزیکی شدید شرکت نکند. حضور در این فعالیت ها قبل از معاینه شدن مجدد توسط پزشک می تواند به آسیب دیدگی بیشتر شانه منجر شود.
مراقبت در منزل
یکی از روش های موثر برای کاهش درد و التهاب در خانه، قرار دادن کمپرس سرد روی شانه است. برای این منظور توصیه می شود طی 2 روز اول هر چند ساعت یک بار یک کمپرس سرد به مدت 15 تا 20 دقیقه روی شانه قرار داده شود.
علاوه بر این می توان کمپرس گرم را در ناحیه آسیب دیده امتحان کرد زیرا گرما به آرام سازی عضلات کمک می کند. برای این منظور توصیه می شود هر بار به مدت 20 دقیقه کمپرس روی شانه باقی بماند.
چشم انداز در رفتگی شانه
بهبودی کامل در رفتگی شانه ممکن است بین 12 تا 16 هفته طول بکشد و فرد بعد از سپری شدن 2 هفته می تواند تا حدود زیادی فعالیت های روزمره اش را از سر بگیرد اما باید به توصیه های پزشک در این مورد توجه داشته باشد.
اگر فرد در زمینه ورزش، باغبانی یا سایر فعالیت هایی که شامل بلند کردن اجسام سنگین می باشد فعالیت می کند باید در این باره با پزشک مشورت کرده و طبق دستور او عمل کند.
بازگشت زود هنگام به این فعالیت ها می تواند آسیب بیشتری به شانه وارد کند، به طوری که فرد در آینده هرگز قادر به انجام این فعالیت ها نباشد.
در اکثر موارد فرد بین 6 هفته تا 3 ماه می تواند فعالیت های شدید را از سر بگیرد و این مدت زمان، بسته به شغل فرد، ممکن است به معنای مرخصی گرفتن یا تغییر موقت پست شغلی باشد.
منبع: healthline
