اندومتریت (به انگلیسی: Endometritis) نوعی التهاب پوشش داخلی رحم یا اندومتر است که معمولا به دلیل عفونت رخ می دهد.
این عارضه اغلب تهدید کننده زندگی نیست اما مهم است که در اسرع وقت نسبت به درمان آن اقدام شود که معمولا شامل داروهای آنتی بیوتیک می باشد.
در ادامه قصد داریم درباره اندومتریت و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
اندومتریت چیست؟
اندومتریت نوعی بیماری التهابی پوشش داخلی رحم است که اغلب خطرناک نیست و به راحتی درمان می شود اما عدم درمان آن می تواند به عوارضی در اندام های تناسلی، مشکلات باروری و سایر مشکلات سلامت عمومی منجر شود.
لازم به ذکر است اندومتریت با اندومتریوز تفاوت دارد اگرچه هر دو بیماری، پوشش داخلی رحم را تحت تاثیر قرار می دهند. بیماری مرتبط دیگر اندومیومتریت است که در آن التهاب در لایه میانی رحم به نام میومتر اتفاق می افتد.
علائم اندومتریت
اندومتریت همیشه علائم ایجاد نمی کند و برخی از افراد ممکن است از ابتلای به آن بی اطلاع باشند اما اگر علائم ظاهر شود، می تواند شامل موارد زیر باشد :
- درد لگن یا شکم
- خونریزی واژینال یا ترشحات غیر طبیعی واژن
- تب یا لرز
- احساس بیماری یا خستگی شدید
- یبوست یا درد هنگام اجابت مزاج
اندومتریت با نا باروری و سقط جنین نیز همراه می باشد.
خانم هایی که یک یا چند مورد از علائم ذکر شده را تجربه کرده اند باید با پزشک خود تماس بگیرند تا علت آن مشخص شود.
علت اندومتریت
اندومتریت به دنبال عفونت در پوشش داخلی رحم که به اندومتر معروف است رخ می دهد. چنین عفونت هایی ممکن است به دلیل باکتری های غیر معمول یا باکتری هایی که معمولا در واژن یافت می شوند رخ دهند.
دهانه رحم معمولا باکتری ها را از رحم دور نگه می دارد. با این حال زمانی که این دهانه به دلایل مختلف از جمله حین زایمان یا عمل جراحی باز است، باکتری ها می توانند وارد شوند.
عوامل خطر زای احتمالی برای اندومتریت عبارتند از :
- زایمان یا سقط جنین : این موارد شایع ترین علل التهاب اندومتر محسوب می شوند
- زایمان سزارین : اندومتریت بعد از سزارین شایع تر از زایمان طبیعی و بعد از یک سزارین بدون برنامه قبلی شایع تر از سزارین برنامه ریزی شده است
- عفونت های مقاربتی و سایر باکتری ها : ممکن است فرد در طول رابطه جنسی به بیماری های مقاربتی از جمله کلامیدیا و سوزاک مبتلا شود که می تواند به عفونت در اندومتر بینجامد. بنابراین رابطه جنسی ایمن از اهمیت زیادی برخوردار است
- باکتری های داخل رحم : باکتری هایی که به طور معمول در واژن و دهانه رحم وجود دارند در صورت ورود به رحم می توانند باعث ایجاد اندومتریت شوند
- تکنیک های لگنی : برخی تکنیک ها به خصوص مواردی که شامل دسترسی به اندام ها و بافت های داخلی از طریق دهانه رحم یا رحم می باشند ممکن است باعث ورود باکتری ها به رحم شوند، از جمله :
– اتساع و کورتاژ که شامل برداشتن بافت از داخل رحم است
– بیوپسی اندومتر که شامل نمونه برداری از بافت اندومتر است
– هیستروسکوپی که طی آن پزشک یک دوربین کوچک در رحم قرار می دهد تا نا هنجاری ها را بررسی کند
– استفاده از دستگاه داخل رحمی
– سزارین
- بیماری التهابی لگن : این عارضه شامل عفونت در لگن است که اغلب با اندومتریت همراه می باشد و بدون درمان سریع می تواند جدی شود
مقایسه اندومتریت و اندومتریوز
اندومتریت با اندومتریوز تفاوت دارد، اگرچه هر دو بیماری پوشش داخلی رحم را تحت تاثیر قرار می دهند.
اندومتریت زمانی رخ می دهد که پوشش داخلی رحم به دلیل عفونت ملتهب شود در حالی که اندومتریوز زمانی است که بافتی مشابه پوشش داخلی رحم در خارج از رحم رشد کند و علت آن عفونت نمی باشد.
علائم اندومتریوز از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما به طور معمول شامل موارد زیر است :
- درد در قسمت تحتانی شکم یا کمر که معمولا در طول پریود بدتر می شود
- تجربه یک یا چند مورد از علائم زیر در طول دوره پریود :
– درد شدید پریود
– درد هنگام ادرار کردن یا اجابت مزاج
– خون در ادرار
– حالت تهوع
– اسهال
– یبوست - درد حین یا بعد از رابطه جنسی
- مشکل در باردار شدن
در حال حاضر هیچ درمانی برای اندومتریوز وجود ندارد، اگرچه با کمک برخی روش ها می توان علائم را کاهش داد.
مقایسه اندومتریت و سندرم تخمدان پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیک وضعیتی است که روی عملکرد تخمدان های فرد تاثیر می‌گذارد. این عارضه به عدم تعادل هورمونی در بدن مربوط می شود و بر خلاف اندومتریت به دلیل عفونت رخ نمی دهد.
کارشناسان علت دقیق سندرم تخمدان پلی کیستیک را نمی دانند. با این حال احتمالا یک پیوند ژنتیکی در آن نقش دارد زیرا اغلب در خانواده ها مشاهده می شود.
برای تشخیص این عارضه فرد باید دو یا چند مورد از علائم زیر را تجربه کند :
- پریود نا منظم : نشان می دهد که تخمدان ها به طور منظم تخمک آزاد نمی کنند
- سطح بالای آندروژن : آندروژن هورمون جنسی مردانه است که مقداری از آن در بدن مردان و زنان وجود دارد اما سطح این هورمون در برخی افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک بالاتر از حد معمول می باشد. آندروژن اضافی می تواند به تغییرات فیزیکی مانند افزایش موهای زائد صورت یا بدن منجر شود
- تخمدان پلی کیستیک : تخمدان ها می توانند بزرگ شوند و در سونوگرافی چندین فولیکول کوچک یا کیست های پر از مایع در آن ها شناسایی می شود
تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک دشوار است زیرا علائم آن با برخی بیماری های دیگر شباهت دارد، از جمله :
- بیماری قلب و عروقی
- آکنه
- افسردگی
- آپنه خواب
- دیابت نوع 2
در حال حاضر هیچ درمانی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد اما با کمک برخی روش ها می توان علائم آن را کاهش داد.
اندومتریت و بارداری
اندومتریت می تواند روی توانایی خانم ها برای باردار شدن یا حفظ بارداری تاثیر بگذارد زیرا التهاب رحم ممکن است باعث ایجاد اسکار شود که از لانه گزینی و رشد طبیعی جنین در دیواره رحم جلوگیری می کند.
یک بررسی در سال 2016 نشان داده اندومتریت مزمن می تواند با جلوگیری از کاشت تخمک بارور شده در لایه داخلی رحم و افزایش احتمال سقط جنین مکرر روی باروری تاثیر بگذارد. با این حال همان مطالعه گزارش می دهد درمان آنتی بیوتیکی می تواند تا حد قابل توجهی باروری و بارداری موفق را بهبود ببخشد.
متخصصان باروری گاهی اوقات – به خصوص زمانی که خانمی به طور مکرر سقط جنین می کند یا چندین دوره نا موفق لقاح آزمایشگاهی با وجود جنین های با کیفیت داشته است – پیشنهاد می کنند فرد آزمایش اندومتریت انجام دهد.
تشخیص اندومتریت
پزشک برای تشخیص اندومتریت با بررسی سابقه پزشکی و انجام معاینه فیزیکی شروع می کند که احتمالا شامل معاینه لگنی برای ارزیابی اندام های تناسلی داخلی است و به دنبال هر گونه حساسیت در ناحیه رحم و ترشحات احتمالی از دهانه رحم خواهد بود.
همچنین ممکن است آزمایش های زیر را برای رد سایر علل احتمالی علائم تجویز کند :
- آزمایش خون : شمارش کامل خون می تواند به شناسایی علائم عفونت یا التهاب کمک کند
- کشت دهانه رحم : پزشک ممکن است برای بررسی ابتلای فرد به کلامیدیا، سوزاک یا سایر باکتری ها از دهانه رحم سواب بگیرد
- قطره مرطوب : پزشک ممکن است ترشحات دهانه رحم را جمع آوری کرده و زیر میکروسکوپ تجزیه و تحلیل کند. این کار می تواند به شناسایی سایر علل عفونت یا التهاب کمک کند
- بیوپسی اندومتر : این روش شامل گشاد کردن دهانه رحم برای وارد کردن یک ابزار کوچک یا لوله به داخل رحم است تا از ناحیه نمونه برداری شود
- لاپاراسکوپی یا هیستروسکوپی : در این روش ها از یک دوربین کوچک که به یک لوله نازک و انعطاف پذیر متصل است برای بررسی داخل رحم استفاده می شود
چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
افرادی که دچار درد یا ناراحتی لگنی، ترشحات یا خونریزی غیر طبیعی شده اند لازم است با پزشک تماس بگیرند. برخی عفونت های لگنی می توانند عوارض جدی ایجاد کنند، بنابراین شروع سریع درمان مهم است.
درمان اندومتریت
هدف از درمان اندومتریت از بین بردن عفونت و رفع التهاب رحم است. درمان همچنین از بروز هر گونه عارضه بعدی جلوگیری می کند.
برخی گزینه های درمانی عبارتند از :
- آنتی بیوتیک ها : این داروها با باکتری هایی که باعث التهاب پوشش داخلی رحم شده اند مبارزه می کنند. اگر عفونت بسیار شدید باشد ممکن است فرد به آنتی بیوتیک داخل وریدی در بیمارستان نیاز داشته باشد
- درمان شرکای جنسی : اگر اندومتریت به دلیل یک بیماری مقاربتی رخ دهد لازم است همسر یا شرکای جنسی فرد نیز تحت درمان آنتی بیوتیکی قرار بگیرند
- آزمایش های بیشتر : ممکن است فرد به کشت دهانه رحم یا بیوپسی اندومتر نیاز داشته باشد تا اطمینان حاصل شود که عفونت پس از اتمام دوره درمانی آنتی بیوتیک از بین رفته است. اگر عفونت باقی بماند پزشک ممکن است آنتی بیوتیک دیگری تجویز کند
- جراحی برای برداشتن بافت : ممکن است نیاز به برداشتن بافت باقی مانده در داخل رحم پس از زایمان یا سقط جنین باشد
- درمان هر گونه آبسه : در برخی موارد عفونت ممکن است باعث ایجاد آبسه در داخل شکم شود و فرد برای خارج کردن مایع یا چرک عفونی از آبسه نیاز به جراحی یا آسپیراسیون سوزنی داشته باشد
پیشگیری از اندومتریت
افرادی که در معرض ابتلا به اندومتریت هستند از جمله خانم هایی که به تازگی زایمان کرده یا اخیرا تحت معاینه یا تکنیک های مربوط به لگن قرار گرفته اند باید با علائم و نشانه های این عارضه آشنا باشند تا به محض بروز علائم به پزشک اطلاع دهند.
پزشک ممکن است برای کمک به پیشگیری از اندومتریت در مواردی که فرد در معرض خطر ابتلا به این عارضه است، آنتی بیوتیک تجویز کند. مثلا زمانی که فرد تحت یک تکنیک یا جراحی لگن برنامه ریزی شده قرار می گیرد، ممکن است قبل یا بلافاصله بعد از عمل آنتی بیوتیک تجویز شود.
از آن جا که بیماری های مقاربتی نیز می توانند باعث بروز اندومتریت شوند، حفظ سلامت جنسی افراد بسیار مهم است و افرادی که شرکای جنسی متعدد دارند لازم است به طور منظم غربال گری بیماری های مقاربتی انجام داده و از کاندوم استفاده کنند.
عوارض اندومتریت
اندومتریت در صورت عدم درمان ممکن است باعث بروز عوارض زیر شود :
- نا باروری
- پریتونیت لگنی که نوعی عفونت لگنی است
- آبسه در لگن یا رحم
- سپتیسمی که شامل باکتری در جریان خون است
- شوک سپتیک که شامل افت فشار خون شدید و بالقوه تهدید کننده زندگی ناشی از سپتیسمی می باشد
چشم انداز اندومتریت
چشم انداز بیماری در افراد مبتلا به اندومتریت بسیار خوب است، به خصوص اگر تحت درمان آنتی بیوتیکی قرار گیرند. به طور کلی تشخیص سریع و درمان مناسب خطر عوارض را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
منبع: medicalnewstoday
