لنفوم غیر هوچکین (به انگلیسی: Non-Hodgkin’s lymphoma) نوعی سرطان و از انواع اصلی لنفوم به شمار می رود که از لنفوسیت ها که نوعی گلبول سفید در خون هستند آغاز می شود.
لنفوم یکی از انواع سرطان است که به دو نوع اصلی لنفوم هوچکین و غیر هوچکین تقسیم می شود و تفاوت آن ها در حضور یا عدم حضور یک سلول غیر طبیعی به نام سلول رید اشتنبرگ می باشد، لنفوم غیر هوچکین فاقد این سلول است.
در ادامه قصد داریم درباره لنفوم غیر هوچکین و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
لنفوم غیر هوچکین چیست؟
لنفوم به گروهی از سرطان ها گفته می شود که گلبول های سفید خون به نام لنفوسیت ها نقطه شروع آن ها می باشد. این سلول ها بخشی از سیستم لنفاوی بوده و جزو سیستم ایمنی بدن محسوب می شوند.
بسیاری از انواع سرطان می توانند به غدد لنفاوی سرایت کنند اما تنها سرطان هایی که از بافت لنفاوی شروع می شوند لنفوم به شمار می روند. همان طور که می دانید سیستم لنفاوی برای سلامت بدن اهمیت زیادی دارد و علاوه بر کمک به مقابله با عفونت ها و بیماری ها، به حرکت مایعات از جمله خون در بدن کمک می کند.
لنفوم غیر هوچکین نوعی لنفوم و از سرطان های سیستم لنفاوی است که شایع تر از لنفوم هوچکین بوده و همان طور که قبلا اشاره کردیم شروع آن از گلبول های سفید خون به نام لنفوسیت ها می باشد. عدم درمان این بیماری موجب می شود سلول های سفید خون سرطانی از طریق خون به اندام های مختلف بدن سرایت کنند.
این عارضه در هر سنی رخ می دهد و در کودکان و بزرگسالان شایع می باشد، با این حال خطر ابتلا به آن با افزایش سن بیشتر می شود. گفته شده تشخیص در بیش از نیمی از مبتلایان در سنین 65 ساله یا بیشتر می باشد.
ناگفته نماند لنفوم غیر هوچکین در مردان شایع تر است، به نظر می رسد از هر 42 مرد یک نفر و از هر 54 زن یک نفر به این عارضه مبتلا می شوند.
علائم لنفوم غیر هوچکین
برخی علائم لنفوم غیر هوچکین عبارتند از :
- درد یا تورم شکم
- درد قفسه سینه
- سرفه
- مشکل تنفسی
- ورم غدد لنفاوی
- خستگی
- تب
- تعریق شبانه
- کاهش وزن
در صورتی که علائم ادامه دار و نگران کننده شود باید به پزشک مراجعه شود.
علت لنفوم غیر هوچکین
علت دقیق لنفوم غیر هوچکین مشخص نیست. این عارضه به دنبال تولید تعداد فراوان لنفوسیت های غیر طبیعی رخ می دهد که تکثیر پیدا کرده و نمی میرند و به دنبال آن غدد لنفاوی بزرگ می شوند.
عوامل خطر زای لنفوم غیر هوچکین
بسیاری از افراد مبتلا به لنفوم غیر هوچکین عامل خطر زای واضحی ندارند، به علاوه برخی افراد با این که چندین فاکتور خطر زا دارند هرگز به این بیماری دچار نمی شوند.
به طور کلی برخی عوامل ممکن است خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهند، از جمله :
- افزایش سن
- مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
- ابتلا به عفونت ها به خصوص اچ آی وی، ویروس اپشتین بار یا اچ پیلوری
- قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی مانند حشره کش ها و علف هرز کش ها
تشخیص لنفوم غیر هوچکین
پزشک طی معاینه فیزیکی اندازه و وضعیت غدد لنفاوی را بررسی و بزرگ شدن کبد یا طحال را کنترل می کند.
برای تشخیص این بیماری می توان از چندین آزمایش نیز استفاده کرد. از آن جا که هر زمان بدن با عفونتی درگیر باشد غدد لنفاوی متورم می شوند، در صورت ورم این غدد پزشک ممکن است از آزمایش خون و ادرار برای تعیین نوع عفونت بدن استفاده کند.
آزمایش های تصویر برداری زیر نیز به شناسایی تومورها و مرحله بندی سرطان کمک می کند :
- اشعه ایکس
- سی تی اسکن
- ام آر آی
- پت اسکن
به علاوه ممکن است طی نمونه برداری بخش کوچکی از غدد لنفاوی برای آزمایش جدا شود. این آزمایش به شناسایی قطعی لنفوم غیر هوچکین کمک می کند.
نمونه برداری مغز استخوان نیز برای تشخیص این که آیا این بیماری گسترش یافته یا خیر کاربرد دارد.
انواع لنفوم غیر هوچکین
لنفوم غیر هوچکین انواع مختلف دارد و بر اساس نوع سلول های آن دسته بندی می شود. اکثر انواع این سرطان با توجه به نوع سلول های سفید درگیر به یکی از دو نوع لنفوم سلول B یا لنفوم سلول T تعلق دارند.
انواع سلول B
تخمین زده شده حدود 85 درصد موارد ابتلا از نوع لنفوم سلول B می باشد و دو نوع شایع آن عبارتند از :
- لنفوم سلول B بزرگ منتشر : حدود 1 مورد از هر 3 مورد لنفوم غیر هوچکین از این نوع می باشد که معمولا به صورت یک توده در غدد لنفاوی و گاهی اوقات از روده، استخوان، مغز یا نخاع شروع می شود و به سرعت رشد می کند اما اغلب به خوبی به درمان پاسخ می دهد
- لنفوم فولیکولار : حدود 20 درصد از انواع لنفوم ها در ایالات متحده از این نوع می باشد که از غدد لنفاوی و مغز استخوان شروع می شود. این لنفوم معمولا به آرامی رشد می کند و به درمان پاسخ می دهد اما بهبودی آن دشوار است
انواع کمتر شایع لنفوم غیر هوچکین سلول B عبارتند از :
- لنفوم بافت لنفاوی مرتبط با مخاط
- لنفوم لنفوسیتی سلول کوچک
- لنفوم سلول B بزرگ داخل عروقی
- لنفوم سلول منتل
- لنفوم بورکیت
- لوسمی سلول مویی
- لنفوم سیستم عصبی مرکزی اولیه
- لنفوم سلول B بزرگ مدیاستینال
- لنفوم لنفوپلاسموزیت
- لنفوم سلول B نودال مارژینال زون
- لنفوم اسپلنیک مارژینال زون
- لنفوم سلول B اکسترا نودال مارژینال زون
- لنفوم افیوژن اولیه
درمان لنفوم غیر هوچکین
درمان لنفوم غیر هوچکین به سن، نوع و مرحله بیماری بستگی دارد. در همه موارد بعد از تشخیص بیماری نیاز به اقدامات درمانی فوری نمی باشد بلکه گاهی پزشک تنها سرعت بیماری را کنترل می کند تا رشد آهسته ای داشته باشد و علائمی ایجاد نکند.
با پیشرفت بیماری معمولا اقدامات درمانی اصلی آغاز می شوند.
انواع تهاجمی لنفوم غیر هوچکین با چند تکنیک قابل درمان هستند که عبارتند از :
- شیمی درمانی؛ در این تکنیک سلول های سرطانی با کمک داروهای خوراکی یا تزریقی خاص از بین می روند. این روش ممکن است به تنهایی یا با سایر روش های درمانی انجام شود
- اشعه ایکس؛ در این روش از پرتوهای پر انرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی و تومورها استفاده می شود. این تکنیک نیز ممکن است به تنهایی یا با سایر روش های درمانی استفاده شود
- پیوند سلول های بنیادی؛ در این روش پزشک از دوزهای بالاتر شیمی درمانی استفاده کرده و طی آن سلول های بنیادی و همچنین سلول های سرطانی از بین می روند. سپس برای برگرداندن سلول های سالم به بدن از پیوند سلولی (سلول های بدن خود بیمار یا سلول های اهدایی) استفاده می شود
- دارو؛ برای تقویت سیستم ایمنی می توان از دارو استفاده کرد. این داروها برای آزاد کردن ایزوتوپ های رادیواکتیوی که به سلول های سرطانی متصل شده اند نیز کاربرد دارند
چشم انداز لنفوم غیر هوچکین
امید به زندگی در این بیماری در افراد مختلف متفاوت است و به موارد زیر بستگی دارد :
- سن
- وضعیت سلامت کلی
- نوع لنفوم
- زمان تشخیص
در مواردی که سرطان به آهستگی رشد کند فرد طول عمر بیشتری خواهد داشت.
گاهی اوقات تا زمانی که بیماری به مراحل پیشرفته نرسد تشخیص داده نمی شود. موارد تهاجمی معمولا قابل درمان هستند اما درمان بیماری در مراحل پیشرفته دشوار خواهد شد و ممکن است قبل از اثر بخشی درمان ها بیمار جان خود را از دست بدهد.
پیشگیری از لنفوم غیر هوچکین
در حال حاضر راهی برای پیشگیری از این بیماری شناخته نشده اما ممکن است بتوان با پیشگیری از عوامل خطر زایی همچون چاقی و اچ آی وی خطر ابتلا به آن را کاهش داد.
منبع: healthline
