گلوسیت (به انگلیسی: Glossitis) نوعی اختلال همراه با التهاب زبان است که طی آن بافت و رنگ زبان تغییر می کند.
این عارضه در موارد شدید دردناک بوده و می تواند روی نحوه صحبت کردن و غذا خوردن فرد تاثیر منفی بگذارد.
در ادامه قصد داریم درباره گلوسیت و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
گلوسیت چیست؟
گلوسیت از بیماری های دهان و دندان است که طی آن زبان متورم شده، رنگ آن تغییر می کند و ظاهر متفاوتی به سطح زبان می دهد.
زبان یک اندام کوچک و عضلانی در دهان است که به جویدن و بلع غذا و همچنین گفتار کمک می کند.
گلوسیت برآمدگی های کوچک روی سطح زبان را کوچک تر کرده و از بین می برد. این برآمدگی ها حاوی هزاران حسگر کوچک به نام جوانه چشایی هستند و در نحوه غذا خوردن نقش دارند.
التهاب شدید زبان باعث ورم، قرمزی و درد شده و ممکن است نحوه غذا خوردن یا صحبت کردن فرد را تغییر دهد.
انواع گلوسیت
انواع مختلف گلوسیت عبارتند از :
- گلوسیت حاد : این وضعیت اغلب به صورت ناگهانی رخ می دهد و می تواند علائم شدیدی به دنبال داشته باشد
- گلوسیت مزمن : در این وضعیت التهاب زبان اغلب نتیجه یک بیماری زمینه ای است
- گلوسیت آتروفیک : در این وضعیت که گلوسیت هانتر نیز نامیده می شود بسیاری از برجستگی های روی زبان کوچک شده و باعث تغییر و براق شدن سطح زبان می شوند
- گلوسیت رومبویید میانی : این نوع گلوسیت اغلب به دلیل عفونت قارچی کاندیدا رخ می دهد
علائم گلوسیت
علائم گلوسیت در افراد مختلف متفاوت بوده و به علت زمینه ای آن بستگی دارد.
برخی علائم رایج گلوسیت عبارتند از :
- متورم شدن زبان
- درد در زبان
- سوزش یا خارش در زبان
- تغییر در سطح زبان به دلیل تغییر در اندازه و شکل برجستگی های کوچک روی زبان
- تغییر رنگ سطح زبان
- از دست دادن توانایی صحبت کردن یا غذا خوردن مناسب
- مشکل بلع
علت گلوسیت
گلوسیت علل مختلف دارد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
1. واکنش های آلرژیک
در مواردی که واکنش های آلرژیک علت بروز گلوسیت باشند به احتمال زیاد گلوسیت حاد رخ داده و ورم و درد ناگهانی ایجاد خواهد شد.
حساسیت به برخی مواد غذایی، داروها یا محرک های خاص می تواند باعث این نوع واکنش ها شود.
2. آسیب به دهان
صدمه به دهان مانند بریدگی های کوچک ناشی از بریس دندان یا سوختگی در اثر خوردن غذای داغ ممکن است باعث التهاب و ورم زبان شود.
زمانی که بریس دندان عامل بروز گلوسیت باشد فرد به دلیل خطر آسیب مکرر به دهان و زبان، بیشتر در معرض ابتلا به گلوسیت مزمن قرار خواهد داشت.
3. بیماری ها
برخی بیماری ها می توانند به گلوسیت منجر شوند، به خصوص در مواردی که کمبود مواد مغذی وجود داشته باشد. از جمله این موارد می توان به سلیاک، سوء تغذیه پروتئین – کالری و کم خونی خطرناک اشاره کرد.
بیماری هایی که به سیستم ایمنی بدن حمله می کنند (مانند سندرم شوگرن) نیز ممکن است با ایجاد تغییراتی در دهان باعث گلوسیت شوند.
4. عفونت ها
عفونت های باکتریایی، ویروسی و قارچی همگی می توانند در بروز گلوسیت نقش داشته باشند. با این حال تبخال دهانی که نوعی عفونت ویروسی است و همچنین عفونت مخمری که توسط عوامل قارچی ایجاد می شود بیشتر ممکن است به گلوسیت منجر شوند.
5. کمبود مواد مغذی
کمبود آهن زمانی رخ می دهد که فرد آهن کافی در خون خود نداشته باشد. این مسئله می تواند گلوسیت ایجاد کند زیرا سطوح پایین آهن باعث کاهش سطح میوگلوبین می شود و این ماده نقش مهمی در سلامت همه عضلات بدن از جمله عضلات زبان دارد.
کمبود ویتامین B12 نیز از دیگر عوامل احتمالی ابتلا به گلوسیت می باشد.
تشخیص گلوسیت
اگر کسی دچار علائم گلوسیت باشد می تواند به دندانپزشک یا پزشک مراجعه کند. پزشک ابتدا سابقه پزشکی فرد و علائم را بررسی کرده، دهان و زبان فرد را به طور کامل معاینه می کند، هر گونه ناهنجاری در سطح زبان را تحت نظر می گیرد و به دنبال تاول یا برجستگی روی زبان یا لثه ها می گردد.
همچنین ممکن است سواب بزاق گرفته و آزمایش خون تجویز کند تا کمبود مواد مغذی احتمالی و اختلالات تغذیه ای شناسایی شوند.
درمان گلوسیت
درمان گلوسیت به علت آن بستگی دارد و لازم است پزشک قبل از هر گونه اقدام درمانی علت زمینه ای بروز گلوسیت را مشخص کند. در صورت انتخاب گزینه درمانی مناسب، پاسخ این بیماری به درمان بهتر خواهد بود. به عنوان مثال :
در مواردی که گلوسیت به دلیل بیماری یا عفونت رخ داده است پزشک معمولا از دارو درمانی برای درمان بیماری یا عفونت مورد نظر استفاده خواهد کرد. آنتی بیوتیک ها، ضد قارچ ها یا داروهای ضد ویروسی می توانند به درمان عفونت های باکتریایی، قارچی یا ویروسی کمک می کنند.
در مواردی که گلوسیت به دلیل کمبود مواد مغذی در بدن رخ داده مکمل های غذایی تجویز می شود. همچنین ممکن است پزشک توصیه هایی جهت افزایش مواد مغذی مورد نیاز فرد در رژیم غذایی داشته باشد.
اگر کمبود مواد مغذی به دلیل بیماری های زمینه ای همچون سلیاک باشد پزشک ممکن است تغییر در رژیم غذایی را برای کنترل بهتر بیماری زمینه ای پیشنهاد کند.
پیشگیری از گلوسیت
پیشگیری از این عارضه در همه موارد امکان پذیر نیست اما با برخی اقدامات می توان خطر ابتلا به آن را کاهش داد، از جمله :
- استفاده از رژیم غذایی سالم
- رعایت بهداشت دهان و دندان با مسواک منظم، نخ دندان و استفاده از دهانشویه
- اجتناب از مواد محرک مانند مواد غذایی تند، سیگار و غذاهای اسیدی
چشم انداز گلوسیت
به طور کلی گلوسیت قابل درمان است، اگرچه پروسه درمان آن می تواند زمان بر باشد و لازم است از روش های درمانی مناسب برای آن استفاده شود.
در موارد خفیف و قبل از مراجعه به پزشک لازم است از مصرف غذاهای تحریک کننده زبان اجتناب شود و بهداشت دهان و دندان به طور کامل رعایت شود تا علائم رفع شوند.
اگر با گذشت زمان و با وجود رعایت موارد ذکر شده، علائم بر طرف نشود نیاز است به پزشک مراجعه شود. به علاوه در صورتی که زبان به شدت متورم شده و احتمال بروز انسداد در مجاری تنفسی وجود داشته باشد لازم است فورا به اورژانس مراجعه شود زیرا ورم شدید می تواند نشانه یک بیماری زمینه ای جدی باشد.
منبع: medicalnewstoday
