پولیپ معده (به انگلیسی: Stomach polyps) نوعی ضایعات ایجاد شده از سلول های اضافی در پوشش داخلی معده است که در اغلب موارد بی ضرر می باشد.
این ضایعات معمولا علامت خاصی ندارند و ممکن است حین آزمایش های تشخیصی سایر بیماری های گوارشی شناسایی می شوند.
در ادامه قصد داریم درباره پولیپ معده و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
پولیپ معده چیست؟
پولیپ ها ضایعاتی از سلول های اضافی هستند که می توانند در بافت های مختلف بدن رشد کنند و پولیپ معده به زائده هایی گفته می شود که در پوشش داخلی معده ایجاد می شوند.
پولیپ ها در اکثر موارد هیچ گونه علامتی ایجاد نمی کنند و مشکلی به وجود نمی آورند اما برخی از آن ها ممکن است زمینه ساز مشکلات جدی تر شوند.
علت پولیپ معده
همان طور که می دانید تمام بافت های بدن از سلول تشکیل شده اند. گاهی اوقات این سلول ها بیش از حد رشد کرده یا در نقاط نا مناسب به رشد و نمو خود ادامه می دهند که نتیجه آن ایجاد پولیپ می باشد.
پولیپ ها برجستگی های کوچکی از سلول ها هستند که از محدوده معمولی یک بافت فراتر رفته اند. در این میان پولیپ های معده در پوشش بافت معده ایجاد می شوند و معمولا بی ضرر هستند، به طوری که ممکن است فرد حتی متوجه آن ها نشود.
به طور کلی افراد معمولا به صورت تصادفی و حین انجام آزمایش هایی که برای بیماری های دیگر انجام می دهند متوجه وجود پولیپ در معده خود می شوند.
ناگفته نماند سرطان ها نیز مانند پولیپ ها به دلیل رشد غیر عادی سلول ها ایجاد می شوند. در این حالت سلول ها بسیار سریع رشد کرده و در نهایت بافت ها یا اندام های سالم را تحت کنترل گرفته و از بین می برند.
تخمین زده شده 6 تا 10 درصد پولیپ های معده پتانسیل سرطانی شدن دارند.
انواع پولیپ معده
پولیپ معده انواع مختلف دارد که بر اساس نحوه رشد و مکان آن طبقه بندی شده و از نظر میزان احتمال ابتلا به سرطان یا سایر بیماری ها متفاوت هستند.
برخی انواع پولیپ معده عبارتند از :
1. پولیپ غدد بنیادی
پولیپ های غدد بنیادی رایج ترین نوع پولیپ معده در میان مردم ایالات متحده هستند که حدود 47 درصد همه پولیپ های معده را تشکیل می دهند.
این پولیپ ها معمولا در قسمت فوقانی معده به نام فوندوس تشکیل می شوند، اگرچه ممکن است در نواحی دیگر نیز بروز کنند.
لازم به ذکر است این نوع پولیپ در 0.8 تا 23 درصد از افرادی که آندوسکوپی فوقانی انجام می دهند دیده می شود اما خطر تبدیل آن به سرطان کم است.
به نظر می رسد پولیپ غدد بنیادی به خصوص در خانواده هایی که سرطان روده بزرگ در آن ها شایع تر است بیشتر رخ می دهد. دانشمندان این سندرم را پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی نامیده اند و گفته شده پولیپ غدد بنیادی در افراد مبتلا به پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی اغلب در سنین پایین تر ظاهر می شود و خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.
2. پولیپ هایپر پلاستیک معده
پولیپ هایپر پلاستیک معده دومین نوع شایع پولیپ معده در میان مردم ایالات متحده می باشد که می تواند در هر نقطه از معده رشد کند.
این پولیپ می تواند در افراد با سابقه التهاب یا عفونت در معده ایجاد شود و در نواحی که عفونت هلیکو باکتر پیلوری شایع است بیشتر دیده می شود.
لازم به ذکر است هلیکو باکتر پیلوری یک باکتری شایع است که می تواند به بیماری هایی مانند گاستریت و زخم معده منجر شود.
ناگفته نماند پولیپ هایپر پلاستیک معده به ندرت به سرطان تبدیل می شود، اگرچه بعید نیز نمی باشد.
3. پولیپ آدنوماتوز
پولیپ های آدنوماتوز می توانند در هر نقطه ای از معده ایجاد شوند و بیشترین احتمال خطر ابتلا به سرطان را دارا می باشند. به نظر می رسد این نوع پولیپ حدود 6 تا 10 درصد همه پولیپ های معده را تشکیل می دهد.
این ضایعه معمولا می تواند پیش درآمدی بر سرطان معده باشد و اغلب در افراد مبتلا به التهاب معده که پوشش معده را از بین می ببرد ظاهر می شود.
لازم به ذکر است خطر ابتلا به سرطان در پولیپ آدنوماتوز به سلول های خاصی که پولیپ را تشکیل می دهند و همچنین اندازه پولیپ بستگی دارد.
علائم پولیپ معده
اکثر پولیپ های معده علائم خاصی ایجاد نمی کنند و معمولا تنها زمانی شناسایی می شوند که آزمایشی به نام آندوسکوپی فوقانی برای بررسی بافت های معده انجام شده باشد.
آندوسکوپی به دلایل مختلف ممکن است انجام شود که لزوما به پولیپ مربوط نمی شود.
پولیپ های بزرگ تر معده ممکن است گاهی با علامت همراه باشند که می تواند شامل موارد زیر باشد :
- درد شکم
- استفراغ
- کم خونی
- کاهش وزن
تشخیص پولیپ معده
پزشک معمولا طی آندوسکوپی فوقانی پولیپ معده را شناسایی می کند که در آن از یک لوله بلند و نازک با دوربینی در انتهای آن برای بررسی دقیق معده استفاده می شود. پزشک با کمک این ابزار بافت گوارشی را بررسی و در صورت لزوم نمونه برداری انجام می دهد.
ممکن است برای تشخیص علت علائم زیر آندوسکوپی فوقانی انجام شود :
- دل درد مزمن
- خونریزی
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد
- مشکلات بلع
- کاهش وزن
در صورتی که پزشک در حین آندوسکوپی متوجه وجود پولیپ در معده شود تکه کوچکی از آن را جدا می کند تا به آزمایشگاه ارسال و نوع پولیپ و این که آیا ممکن است به سرطان تبدیل شود یا خیر را مشخص کند.
درمان پولیپ معده
نحوه درمان پولیپ معده به نوع پولیپ و علائم فرد بستگی دارد. به طور کلی درمان همه انواع پولیپ با نمونه برداری از پولیپ و بررسی آن زیر میکروسکوپ آغاز می شود.
تعداد بسیار کمی از پولیپ ها را می توان از طریق مشاهده بصری طی آندوسکوپی شناسایی کرد.
برداشتن پولیپ
پولیپ های بزرگ تر به احتمال بیشتر ممکن است به سرطان تبدیل شوند. بنابراین در صورتی که پزشک حین آندوسکوپی متوجه پولیپ با قطر بیشتر از 10 میلی متر شود ممکن است فورا آن را خارج کند که به این روش پولیپکتومی می گویند.
با این حال در مورد اکثر انواع پولیپ، ابتدا نمونه برداری انجام شده و پس از آن ممکن است مراحل زیر طی شود:
پولیپ غدد بنیادی
در صورتی که پولیپ معده از این نوع باشد و هیچ تغییری در بافت طبیعی زیر آن (دیسپلازی) ایجاد نشده باشد معمولا نیازی به درمان اضافی نیست اما اگر قطر پولیپ بزرگ تر از 10 میلی متر باشد، ممکن است لازم باشد فورا پولیپ خارج شود.
در صورتی که دیسپلازی در بافت اطراف پولیپ وجود داشته باشد، پزشک سابقه خانوادگی فرد را از نظر ابتلا به سرطان بررسی کرده و احتمالا کولونوسکوپی انجام می دهد.
پولیپ هایپر پلاستیک معده
این نوع پولیپ ها به خصوص در مورد عفونت هلیکو باکتر پیلوری تنها آزمایش و بررسی می شوند. در برخی موارد نیز ممکن است پزشک توصیه کند فرد یک سال دیگر دوباره آندوسکوپی انجام دهد تا وضعیت پولیپ پیگیری شود.
اگر پولیپ بعد از 1 سال هنوز وجود داشته باشد یا دیسپلازی در نمونه برداری یافت شود ممکن است پولیپ برداشته شود.
پولیپ آدنوماتوز
این پولیپ ها به احتمال بیشتر ممکن است به سرطان تبدیل شوند و در اغلب موارد لازم است از بدن خارج شوند.
در صورتی که پزشک طی آندوسکوپی اولیه این پولیپ را خارج نکند احتمالا طی 6 تا 12 ماه بعد از اولین اسکوپ این کار را انجام خواهد داد. همچنین نواحی اطراف پولیپ را بررسی و نمونه برداری انجام می دهد تا احتمال وجود دیسپلازی اضافی یا سلول های سرطانی را بررسی کند.
درمان عفونت
اگر پزشک متوجه وجود عفونت یا التهاب همراه با پولیپ شود ممکن است دارو تجویز کند. این مسئله بیشتر در مورد عفونت هلیکو باکتر پیلوری صدق می کند که در این صورت پزشک احتمالا ترکیبی از داروهای زیر را برای درمان عفونت تجویز می کند :
- کلاریترومایسین
- مهار کننده های پمپ پروتون مانند لانزوپرازول، اسموپرازول، پنتوپرازول و رابپرازول
- مترونیدازول
- آموکسی سیلین
- تتراسایکلین
- داکسی سایکلین
- بیسموت ساب سالیسیلات
- لووفلوکساسین
- نیتروایمیدازول
کنترل بیماری در منزل
برای درمان یا مدیریت پولیپ معده در منزل کار زیادی نمی توان انجام داد. در صورتی که فرد علائم پولیپ داشته باشد ممکن است داروهای خاص یا تغییر رژیم غذایی توصیه شود.
در مواردی که پولیپ به دلیل عفونت هلیکو باکتر پیلوری ایجاد شده باشد، ممکن است لازم باشد همراه با آنتی بیوتیک از درمان های مبتنی بر پروبیوتیک یا سایر درمان های جایگزین نیز استفاده شود.
توصیه می شود قبل از شروع هر گونه دارو یا مکمل حتما با پزشک معالج مشورت شود.
پیشگیری از پولیپ معده
چندین عامل خطر زا وجود دارند که می توانند احتمال تشکیل پولیپ معده را افزایش دهند و در اغلب موارد از جمله افزایش سن و سابقه خانوادگی قابل کنترل نیستند.
برخی انواع پولیپ نیز در افرادی که از داروهای معده خاص مانند مهار کننده های پمپ پروتون استفاده می کنند شایع تر هستند. همچنین به نظر می رسد سیگار کشیدن و عدم ورزش با خطر رشد پولیپ همراه می باشد.
توصیه می شود با پزشک خود در مورد سابقه سلامت فردی و خانوادگی و خطرات احتمالی ابتلا به پولیپ معده یا سرطان معده صحبت کنید.
منبع: healthline
