پولیپ روده بزرگ چیست؟

پولیپ روده بزرگ یا پولیپ کولون (به انگلیسی: Colon polyp) نوعی ضایعه کوچک از بافت روده است که از دیواره بخشی از روده بزرگ به نام کولون بیرون می زند.

پولیپ ها بسیار شایع هستند و احتمال بروز آن ها با افزایش سن بیشتر می شود. از آن جا که برخی از این ضایعات می توانند سرطانی شوند غربال گری منظم به خصوص در سنین بالای 50 سال از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.

در ادامه قصد داریم درباره پولیپ روده بزرگ و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

پولیپ روده بزرگ چیست؟

پولیپ روده بزرگ نوعی ضایعه بافتی بسیار شایع در روده بزرگ است که اغلب بی خطر بوده و نگرانی خاصی به دنبال ندارد اما در برخی موارد ممکن است طی سال ها به سرطان تبدیل شود.

تخمین زده شده پولیپ های کولورکتال که شامل پولیپ هایی در روده بزرگ یا رکتوم (راست روده) می باشند در حداقل 30 درصد افراد بالغ بالای 50 سال دیده می شوند. همچنین گفته شده 6 درصد از کودکان و تا 12 درصد از افرادی که دچار خونریزی روده هستند به آن دچار می باشند.

انواع پولیپ روده بزرگ

انواع مختلف پولیپ عوامل خطر زای گوناگون دارند. به علاوه اندازه پولیپ با شدت آن رابطه دارد. به عنوان مثال گفته شده پولیپ های با اندازه 5 میلی متر یا کوچک تر به احتمال کمتر سرطانی می شوند، در حالی که پولیپ های بین 1.5 تا 3.5 سانتی متر بین 19 تا 43 درصد ممکن است بدخیم شوند.

از متداول ترین نوع پولیپ ها می توان به پولیپ هایپر پلاستیک و آدنوماتوز اشاره کرد.

پولیپ هایپر پلاستیک

پولیپ هایپر پلاستیک یا پولیپ های التهابی معمولا بی ضرر هستند و دلیلی برای نگرانی در مورد بد خیم شدن آن ها نیست زیرا به ندرت سرطانی می شوند.

پولیپ آدنوماتوز

آدنوم ها یا پولیپ های آدنوماتوز سرطانی نیستند اما به خصوص آدنوم های بزرگ تر ممکن است در آینده سرطانی شوند، به همین دلیل پزشکان معمولا پیشنهاد می کنند این پولیپ ها را از بدن خارج کنند.

پولیپ بد خیم

پولیپ های بدخیم پولیپ های حاوی سلول های سرطانی هستند و بهترین درمان برای آن ها به شدت سرطان و سلامت کلی فرد بستگی دارد.

علائم پولیپ روده بزرگ

افراد مبتلا به پولیپ روده بزرگ در اکثر موارد علامت خاصی مشاهده نمی کنند و پزشکان معمولا این پولیپ ها را طی چکاپ های روتین یا آزمایش های مربوط به بیماری های دیگر شناسایی می کنند.

با توجه به عدم وجود علائم، پزشک ممکن است به افراد مسن و کسانی که دارای عوامل خطر زای پولیپ روده بزرگ می باشند توصیه کند به طور منظم غربال گری انجام دهند، چرا که با تشخیص به موقع و زود هنگام پولیپ، احتمال خارج کردن کامل توده بدون بروز عارضه بیشتر می شود.

در صورتی که پولیپ روده بزرگ باعث بروز علائم شود، ممکن است فرد موارد زیر را تجربه کند :

خونریزی راست روده : شایع ترین علامت پولیپ است، اگرچه می تواند نشانه بیماری های دیگر مانند هموروئید یا پارگی های جزئی در مقعد نیز باشد
درد شکم : پولیپ های بزرگی که قسمتی از روده بزرگ را مسدود کنند می توانند باعث گرفتگی و درد شکم شوند
تغییر رنگ مدفوع : خونریزی جزئی پولیپ می تواند باعث ایجاد رگه های قرمز در مدفوع شود و در اثر خونریزی شدیدتر، مدفوع سیاه به نظر می رسد. دقت کنید رنگ مدفوع ممکن است به دلایل دیگر مانند غذاها، داروها و مکمل ها نیز تغییر کند
نارسایی کمبود آهن : اگر پولیپ ها به مرور زمان و به آرامی خونریزی کنند، ممکن است فرد دچار کمبود آهن شود که می تواند با مواردی همچون ضعف، رنگ پریدگی پوست، تنگی نفس، سبکی سر یا غش همراه باشد
تغییر در عادات روده ای : مواردی همچون یبوست یا اسهال که بیش از یک هفته طول می کشد

علت پولیپ روده بزرگ

پزشکان هنوز علت دقیق پولیپ روده بزرگ را شناسایی نکرده اند اما ظاهر این پولیپ ها ممکن است با عوامل سبک زندگی زیر مرتبط باشد :

رژیم غذایی پر چرب
مصرف بیش از حد گوشت قرمز
عدم مصرف فیبر کافی
سیگار کشیدن
چاقی

در برخی افراد عوامل ژنتیکی باعث می شود سلول های روده بزرگ بیش از حد معمول تکثیر شوند. اگر این اتفاق در روده بزرگ رخ دهد به آن پولیپ روده بزرگ و اگر در راست روده رخ دهد به آن پولیپ کولورکتال گفته می شود.

افرادی که دچار بیماری های ارثی زیر هستند نیز بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به پولیپ روده بزرگ قرار دارند :

پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی
سندرم گاردنر
سندرم پوتز – جگرز

لازم به ذکر است خطر ابتلا به سرطان در چندین اندام از جمله روده کوچک و روده بزرگ در افراد مبتلا به بیماری های ذکر شده افزایش می یابد.

عوامل خطر زای پولیپ روده بزرگ

برخی عوامل خطر زا احتمال ابتلا به پولیپ روده بزرگ را افزایش می دهند، از جمله :

چاقی
عدم ورزش
سیگار کشیدن
نوشیدن الکل
بیماری های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون
سابقه خانوادگی پولیپ روده بزرگ
دیابت نوع 2 کنترل نشده
تبار آفریقایی – آمریکایی، زیرا خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد

پزشک ممکن است توصیه کند افراد مسن و افرادی که دارای عوامل خطر زای ابتلا به پولیپ روده بزرگ می باشند به خصوص بعد از 50 سالگی به طور منظم غربال گری انجام دهند.

تشخیص پولیپ روده بزرگ

پزشک برای تشخیص پولیپ ابتدا سابقه پزشکی فرد و دارا بودن عوامل خطر زا را بررسی کرده، معاینه فیزیکی انجام می دهد و در صورتی که به پولیپ روده بزرگ مشکوک باشد ممکن است آزمایش های بیشتری توصیه کند. تشخیص زود هنگام پولیپ روده بزرگ می تواند خطر عوارض آن را کاهش دهد.

برخی تست های غربال گری عبارتند از :

کولونوسکوپی : پزشک در این تکنیک یک لوله دوربین دار به نام کولونوسکوپ وارد مقعد کرده و روده بزرگ را بررسی می کند. در این حین ممکن است پولیپ ها را برداشته یا نمونه برداری انجام دهد
سیگموئیدوسکوپی قابل انعطاف : نسخه محدودتری از کولونوسکوپی است که برای بررسی بخش محدودی از روده بزرگ استفاده می‌شود. اگر پزشک پولیپ را پیدا کند، برای برداشتن آن باید کولونوسکوپی انجام دهد
کولونوسکوپی مجازی : نوعی روش غیر تهاجمی است که در آن پزشک از روش‌ های تصویر برداری مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن یا ام آر آی برای بررسی وضعیت روده بزرگ استفاده می‌ کند. این تست ها حساسیت کمتری نسبت به روش کولونوسکوپی دارند و ممکن است فرد مجبور شود محلول باریم ببلعد تا تصاویر اشعه ایکس واضح تر شود
آزمایش مدفوع : پزشک ممکن است از طریق آزمایش مواردی همچون وجود خون در مدفوع یا دی ان ای مدفوع بیمار را بررسی کند. بسته به نتایج به دست آمده گاهی لازم است کولونوسکوپی نیز انجام شود

درمان پولیپ روده بزرگ

پزشکان معمولا پولیپ روده بزرگ را بر می دارند و برای جلوگیری از عود پولیپ روده بزرگ، ایجاد تغییرات خاصی در سبک زندگی فرد توصیه می کنند.

برای برداشتن پولیپ اغلب از روش های زیر استفاده می شود :

کولونوسکوپی : در این تکنیک از یک ابزار برش یا یک حلقه سیم برق دار در انتهای کولونوسکوپ برای انجام پولیپکتومی یا برداشتن پولیپ استفاده می شود. برای پولیپ‌ های کوچک‌ تر ممکن است مایعی زیر پولیپ تزریق شود تا پولیپ به راحتی از روده جدا شود
لاپاراسکوپی : در این تکنیک پزشک یک برش کوچک در شکم یا لگن ایجاد می کند و ابزاری به نام لاپاراسکوپ داخل روده قرار می دهد. از این روش برای برداشتن پولیپ های بسیار بزرگ یا پولیپ هایی که با کولونوسکوپی قابل برداشتن نیستند استفاده می شود
برداشتن کولون و رکتوم : این روش که به نام پروکتوکولکتومی کامل شناخته می شود تنها زمانی انجام می شود که فرد به بیماری شدید یا سرطان مبتلا باشد. پزشکان از این روش برای کسانی که به بیماری های ارثی نادر مانند پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی مبتلا هستند استفاده می کنند. این بیماری خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و راست روده را افزایش می دهد و برداشتن پولیپ ممکن است از پیشرفت سرطان جلوگیری کند

پزشک بعد از خارج کردن پولیپ، آن را به آزمایشگاه می فرستد تا سرطانی بودن پولیپ مشخص شود. در آزمایشگاه پاتولوژیست بافت پولیپ را زیر میکروسکوپ بررسی و خوش خیم یا پیش سرطانی بودن آن را تعیین می کند. پزشک با توجه به این اطلاعات و همچنین تعداد و اندازه پولیپ ها، زمان انجام کولونوسکوپی بعدی را مشخص می کند.

در افرادی که قبلا پولیپ داشته یا به سرطان روده بزرگ مبتلا بوده اند، ممکن است برای جلوگیری از تشکیل مجدد پولیپ داروهایی مانند آسپرین و کوکسیب تجویز شود. در مورد افرادی که سابقه خانوادگی پولیپ روده بزرگ دارند نیز برای جلوگیری از ایجاد پولیپ، مشاوره ژنتیک توصیه می شود.

پیشگیری از پولیپ روده بزرگ

به طور کلی با به بهبود عادات سبک زندگی می توان خطر ابتلا به پولیپ روده بزرگ را کاهش داد، از جمله :

استفاده از رژیم غذایی کم چرب
استفاده از رژیم غذایی سرشار از میوه ها، سبزیجات و فیبر
حفظ وزن بدن معمولی
ترک یا اجتناب از سیگار کشیدن
اجتناب از مصرف بیش از حد الکل

افرادی که قبلا پولیپ روده بزرگ داشته اند بیشتر از دیگران در معرض این عارضه قرار دارند و باید به طور منظم غربال گری روده بزرگ انجام دهند.

چشم انداز پولیپ روده بزرگ

پولیپ ضایعه بافتی روی دیواره روده بزرگ و راست روده است که به داخل روده‌ ها پخش می‌ شود.

افراد مبتلا به این عارضه معمولا هیچ علامتی ندارند و خوشبختانه اکثر پولیپ های روده بزرگ بی خطر هستند اما در این میان برخی از انواع می توانند سرطانی شوند. برداشتن پولیپ بهترین راه برای درمان و جلوگیری از بروز سرطان است.

افراد دارای عوامل خطر زا باید به طور منظم غربال گری پولیپ روده بزرگ انجام دهند، به خصوص اگر سن بالای 50 سال داشته باشند و افرادی که دچار پولیپ هستند باید به توصیه های پزشک خود درباره معاینه و تغییرات سبک زندگی توجه کامل داشته باشند.

منبع: medicalnewstoday