پروبیوتیک ها باکتری ها و مخمرهای زنده ای هستند که در صورت مصرف زیاد فواید سلامتی را به همراه دارند.
پروبیوتیک ها را می توان به عنوان مکمل مصرف کرد یا به طور طبیعی از طریق غذاهای تخمیر شده مانند ماست، کفیر، کلم ترش، کیمچی و کامبوچا استفاده کرد.
خواص پروبیوتیک ها برای سلامتی بدن به خوبی اثبات شده است. پروبیوتیک ها به کاهش خطر عفونت، بهبود هضم و حتی کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری‌های مزمن کمک می کنند.
در حالی که مصرف پروبیوتیک ها مزایای سلامتی زیادی دارد، ممکن است عوارض جانبی نیز داشته باشد. بیشتر این موارد جزئی هستند و تنها درصد کمی از جمعیت را تحت تاثیر قرار می دهند.
با این حال برخی از افراد مبتلا به بیماری های جدی یا سیستم ایمنی ضعیف ممکن است عوارض شدیدتری را تجربه کنند.
در ادامه این مقاله با عوارض و مضرات پروبیوتیک ها برای سلامتی بدن بیشتر آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛
عوارض و مضرات پروبیوتیک ها برای بدن
1. ممکن است علائم گوارشی ناخوشایندی ایجاد کنند
در حالی که اکثر مردم عوارض جانبی را تجربه نمی کنند، شایع ترین واکنش گزارش شده به مکمل های پروبیوتیک های باکتریایی، افزایش موقت گاز و نفخ است.
کسانی که از پروبیوتیک های مخمری استفاده می کنند ممکن است یبوست و تشنگی را تجربه کنند.
دقیقا مشخص نیست که چرا برخی افراد این عوارض جانبی را تجربه می کنند اما معمولا پس از چند هفته استفاده مداوم از بین می روند.
برای کاهش احتمال عوارض جانبی، با دوز کم پروبیوتیک شروع کنید و به آرامی در طی چند هفته مصرف خود را به دوز کامل افزایش دهید. این می تواند به بدن شما کمک کند تا با آن ها سازگار شود.
اگر گاز، نفخ یا هر عارضه جانبی دیگری برای بیش از چند هفته ادامه یافت مصرف پروبیوتیک را قطع کرده و با پزشک متخصص مشورت کنید.
2. آمین های موجود در غذاهای پروبیوتیک ممکن است باعث سردرد شوند
برخی از غذاهای غنی از پروبیوتیک مانند ماست، کلم ترش و کیمچی حاوی آمین های بیوژنیک هستند.
آمین های بیوژنیک موادی هستند که هنگام ماندن طولانی مدت غذاهای حاوی پروتئین یا تخمیر شدن توسط باکتری ها تشکیل می شوند.
رایج ترین آمین های موجود در غذاهای غنی از پروبیوتیک عبارتند از : هیستامین، تیرامین، تریپتامین و فنیل اتیلامین.
آمین ها می توانند سیستم عصبی مرکزی را تحریک کنند، جریان خون را افزایش یا کاهش دهند و ممکن است باعث سردرد در افراد حساس به این ماده شوند.
یک مطالعه نشان داد که رژیم های کم هیستامین باعث کاهش سردرد در 75 درصد از شرکت کنندگان شد. با این حال، مروری بر 10 مطالعه کنترل شده هیچ اثر قابل توجهی از آمین های رژیم غذایی بر سردرد نشان نداد.
تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا آمین ها می توانند محرک مستقیم سردرد یا میگرن در برخی افراد باشند یا خیر، مورد نیاز است.
داشتن یک دفترچه غذایی برای ثبت هرگونه علائم سردردی که ممکن است تجربه کنید می تواند به روشن شدن اینکه آیا غذاهای تخمیر شده برای شما مشکل ساز هستند یا خیر، کمک کند.
اگر غذاهای غنی از پروبیوتیک علائم شما را تحریک کند، مکمل پروبیوتیک ممکن است انتخاب بهتری باشد.
3. برخی از سویه ها می توانند سطح هیستامین را افزایش دهند
برخی از سویه های باکتریایی که در مکمل های پروبیوتیک استفاده می شوند می توانند هیستامین را در دستگاه گوارش انسان تولید کنند.
هیستامین مولکولی است که به طور معمول توسط سیستم ایمنی بدن هنگام تشخیص تهدید تولید می شود.
هنگامی که سطح هیستامین افزایش می یابد، رگ های خونی گشاد می شوند تا خون بیشتری به ناحیه آسیب دیده وارد شود. عروق همچنین نفوذپذیرتر می شوند به طوری که سلول های ایمنی می توانند به راحتی وارد بافت مربوطه شوند تا با هر گونه پاتوژن مبارزه کنند.
این فرآیند قرمزی و تورم در ناحیه آسیب دیده ایجاد می کند و همچنین می تواند علائم آلرژی مانند خارش، آبریزش چشم، آبریزش بینی یا مشکل تنفسی را ایجاد کند.
به طور معمول هیستامینی که در دستگاه گوارش شما تولید می شود توسط آنزیمی به نام دیامین اکسیداز (DAO) تجزیه می شود. این آنزیم از افزایش سطح هیستامین برای ایجاد علائم جلوگیری می کند.
با این حال برخی از افراد مبتلا به عدم تحمل هیستامین در تجزیه صحیح هیستامین در بدن خود با مشکل مواجه هستند، زیرا دیامین اکسیداز کافی تولید نمی کنند.
سپس هیستامین اضافی از طریق پوشش مجرای روده جذب می شود و وارد جریان خون می شود و علائمی شبیه به یک واکنش آلرژیک ایجاد می کند.
افراد مبتلا به عدم تحمل هیستامین باید از غذاهای حاوی هیستامین اضافی اجتناب کنند.
از نظر تئوری آن ها ممکن است بخواهند مکمل های پروبیوتیکی را انتخاب کنند که حاوی باکتری های تولید کننده هیستامین نباشد، اما تا به امروز هیچ تحقیق خاصی در این زمینه انجام نشده است.
برخی از سویه های پروبیوتیک تولید کننده هیستامین عبارتند از لاکتوباسیلوس بوکنری، لاکتوباسیلوس هلوتیکوس، لاکتوباسیلوس هیلگاردی و استرپتوکوکوس ترموفیلوس.
4. برخی از مواد تشکیل دهنده ممکن است باعث واکنش های نامطلوب شوند
افراد مبتلا به آلرژی یا عدم تحمل غذایی باید برچسب مکمل های پروبیوتیک را به دقت مطالعه کنند، زیرا ممکن است حاوی موادی باشند که می توانند در آن ها واکنش ایجاد کنند.
به عنوان مثال، برخی از مکمل ها حاوی مواد حساسیت زا مانند لبنیات، تخم مرغ یا سویا هستند.
افرادی که حساسیت دارند باید از مصرف این مواد اجتناب کنند زیرا ممکن است باعث ایجاد واکنش آلرژیک شوند. در صورت لزوم برچسب ها را با دقت بخوانید تا از این مواد اجتناب کنید.
به طور مشابه پروبیوتیک های مبتنی بر مخمر نباید توسط افراد مبتلا به آلرژی به مخمر مصرف شود. در عوض باید از یک پروبیوتیک مبتنی بر باکتری استفاده شود.
قند شیر یا لاکتوز نیز در بسیاری از مکمل های پروبیوتیک استفاده می شوند.
در حالی که مطالعات نشان می دهد که اکثر افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز می توانند تا 400 میلی گرم لاکتوز را در داروها یا مکمل ها تحمل کنند، گزارش های موردی از عوارض جانبی پروبیوتیک ها وجود دارد.
از آنجایی که تعداد کمی از افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز ممکن است هنگام مصرف پروبیوتیک های حاوی لاکتوز دچار گازهای ناخوشایند و نفخ شوند، ممکن است بخواهند محصولات بدون لاکتوز را انتخاب کنند.
برخی مکمل ها علاوه بر اینکه حاوی پروبیوتیک های قوی هستند، حاوی پری بیوتیک نیز هستند. اینها فیبرهای گیاهی هستند که انسان نمی تواند آن ها را هضم کند، اما باکتری ها می توانند آن ها را به عنوان غذا مصرف کنند. رایج ترین انواع پری بیوتیک ها لاکتولوز، اینولین و الیگوساکاریدهای مختلف هستند.
هنگامی که یک مکمل حاوی میکروارگانیسم های پروبیوتیک و فیبرهای پری بیوتیک باشد، سین بیوتیک نامیده می شود.
برخی افراد هنگام مصرف سین بیوتیک ها گاز و نفخ را تجربه می کنند. کسانی که این عوارض جانبی را تجربه می کنند ممکن است بخواهند مکملی را انتخاب کنند که حاوی پری بیوتیک نباشد.
5. می توانند خطر عفونت را برای برخی افراد افزایش دهند
پروبیوتیک ها برای اکثریت قریب به اتفاق مردم بی خطر هستند اما ممکن است برای همه مناسب نباشند.
در موارد نادر باکتری ها یا مخمرهای موجود در پروبیوتیک ها می توانند وارد جریان خون شده و در افراد مستعد عفونت ایجاد کنند.
افرادی که در معرض خطر بیشتری برای عفونت ناشی از پروبیوتیک ها هستند عبارتند از افرادی با سیستم ایمنی سرکوب شده، افراد بستری در بیمارستان، افرادی که کاتترهای وریدی دارند یا افرادی که اخیرا تحت عمل جراحی قرار گرفته اند.
با این حال خطر ابتلا به عفونت بسیار کم است و هیچ عفونت جدی در مطالعات بالینی جمعیت عمومی گزارش نشده است.
تخمین زده می شود که از هر یک میلیون نفر تنها یک نفر که از پروبیوتیک های حاوی باکتری لاکتوباسیل استفاده می کند، دچار عفونت می شود. این خطر برای پروبیوتیک های مخمری حتی کمتر است به طوری که از هر 5.6 میلیون نفر فقط یک نفر آلوده می شود.
هنگامی که عفونت رخ می دهد، معمولا به آنتی بیوتیک های سنتی یا ضد قارچ ها پاسخ خوبی می دهند. با این حال در موارد نادر مرگ و میر رخ داده است.
تحقیقات همچنین نشان می دهد که افراد مبتلا به بیماری پانکراتیت حاد شدید نباید پروبیوتیک مصرف کنند، زیرا ممکن است خطر مرگ را در آن ها افزایش دهد.
خلاصه
پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های زنده ای هستند که در صورت مصرف زیاد فواید سلامتی دارند. پروبیوتیک ها را می توان به عنوان مکمل مصرف کرد اما به طور طبیعی در غذاهای تخمیر شده نیز وجود دارند.
پروبیوتیک ها برای اکثریت مردم بی خطر هستند اما ممکن است عوارض جانبی هم داشته باشند. شایع ترین عوارض جانبی افزایش موقت گاز، نفخ، یبوست و تشنگی است.
برخی از افراد ممکن است نسبت به مواد مورد استفاده در مکمل های پروبیوتیک یا به آمین های طبیعی موجود در غذاهای پروبیوتیک واکنش ضعیفی نشان دهند. اگر این اتفاق افتاد، مصرف پروبیوتیک ها را متوقف کنید.
در موارد نادر افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف، افراد بستری در بیمارستان یا افرادی که اخیرا جراحی انجام داده اند ممکن است به عفونت باکتری های پروبیوتیک مبتلا شوند. افراد مبتلا به این شرایط باید قبل از مصرف پروبیوتیک ها، خطرات و فواید آن را بسنجید.
به طور کلی پروبیوتیک ها افزودنی مفید به رژیم غذایی یا رژیم مکمل اکثر افراد هستند که عوارض جانبی نسبتا کم دارند.
منبع : healthline
