مولتی ویتامین ها یکی از رایج ترین مکمل ها در ایالات متحده هستند – در حال حاضر حدود یک سوم بزرگسالان آن ها را مصرف می کنند.
افرادی که مولتی ویتامین مصرف می کنند اغلب برای بهبود یا حفظ سلامتی خود و درمان کمبود مواد مغذی از آن ها استفاده می کنند.
شما می توانید مولتی ویتامین ها را بدون نسخه پزشک خریداری کنید. اکثر مردم مولتی ویتامین ها را بی خطر می دانند که ممکن است دلیل محبوبیت آن ها را توضیح دهد با وجود این مولتی ویتامین ها کاملا بدون خطر نیستند.
در این مقاله می خواهیم به بررسی این موضوع بپردازیم که عوارض و مضرات مولتی ویتامین ها چیست؟ و میزان مصرف مولتی ویتامین در روز چقدر است؟ با سومیتا همراه باشید؛
عوارض جانبی و مضرات احتمالی مولتی ویتامین ها
بدن شما برای عملکرد مناسب نیاز به حداقل 13 ویتامین و 16 ماده معدنی دارد.
یک رژیم غذایی متعادل بهترین راه برای به دست آوردن این مواد مغذی است. همانطور که گفته شد، مولتی ویتامین منبع جایگزین مناسبی برای کسانی است که قادر به تامین نیازهای غذایی خود از طریق رژیم غذایی نیستند.
مولتی ویتامین هایی که حداکثر 100٪ از مقدار مورد نیاز روزانه (DRI) را تامین می کنند به شرطی که طبق دستورالعمل مصرف کنید، بی خطر و اغلب عاری از عوارض جانبی محسوب می شوند.
با این وجود برخی از افراد ممکن است هنگام مصرف مولتی ویتامین ها، عوارض جانبی معدودی را تجربه کنند. برخی از عوارض جانبی بیشتر از بقیه هستند.
عوارض جانبی شایع
هنگام مصرف مولتی ویتامین، عوارض جانبی خاصی بیش از سایرین اتفاق می افتد. این عوارض شامل موارد زیر می شوند :
- یبوست
- اسهال
- ناراحتی معده
- حالت تهوع
این عوارض جانبی مربوط به روده به طور کلی جزئی و اغلب موقتی هستند. با عادت بدن شما به مصرف مولتی ویتامین، آن ها از بین می روند.
با این وجود، در صورت ادامه علائم با پزشک خود تماس بگیرید.
عوارض جانبی نادر
عوارض جانبی نادر مولتی ویتامین ها عبارتند از :
- سردرد
- خون دماغ شدن
- بی خوابی
- نقرس
این موارد معمولا به ندرت اتفاق می افتند به خصوص اگر دوز مواد مغذی موجود در مولتی ویتامین از حداکثر میزانی که قابل تحمل است (UL) بیشتر نباشد.
با این حال، افرادی که مولتی ویتامین ها را با سایر مکمل ها ترکیب می کنند یا مقادیر قابل توجهی غذای غنی شده می خورند ممکن است برای برخی از مواد مغذی بیش از حداکثر میزانی که قابل تحمل است باشد. این ممکن است خطر ابتلا به عوارض جانبی آن ها را افزایش دهد.
شرکت های تولید کننده مواد غذایی در فرآیند تولید گاهی مواد غذایی را به غذاها اضافه می کنند. این ها غذاهای غنی شده هستند.
بعضی از افراد همچنین ممکن است واکنش های آلرژیک شدید نسبت به مولتی ویتامین های خاص را تجربه کنند اگرچه این بسیار نادر است.
اگر پس از مصرف مولتی ویتامین متوجه کهیر، دشواری در تنفس یا تورم صورت، زبان، لب ها یا گلو شدید بلافاصله به دنبال کمک فوری پزشکی باشید.
عوارض جانبی در نوزادان و کودکان
عوارض جانبی در کودکان مشابه مواردی است که ممکن است بزرگسالان تجربه کنند. با این حال کودکان احتمالا این عوارض را در دوزهای بسیار کمتری نسبت به بزرگسالان تجربه می کنند.
به عبارت دیگر کودکانی که مولتی ویتامین مصرف می کنند ممکن است خطر بیشتری با مصرف مواد مغذی داشته باشند که می تواند در موارد شدید منجر به اوردوز و حتی مرگ شود.
شرکت ها مولتی ویتامین های زیادی را به طور خاص برای نوزادان و کودکان به بازار عرضه می کنند. با این حال یک مطالعه اخیر نشان می دهد که حداکثر 65 درصد از آن ها حاوی سطح مواد مغذی بالاتر از حداکثر میزانی که برای کودکان قابل تحمل است، هستند.
این ممکن است توضیح دهد که چرا متخصصان گزارش می دهند که کودکانی که مولتی ویتامین مصرف می کنند، خطر بالای حداکثر میزانی که قابل تحمل است به ویژه برای ویتامین A، اسید فولیک و روی دارند.
دادن مولتی ویتامین حاوی آهن به کودک درصورتی که نیازی به آن نداشته باشد نیز ممکن است باعث مصرف بیش از حد آهن شود، دانشمندان این مسئله را علت اصلی مسمومیت در کودکان 6 سال و کمتر می دانند.
برای کاهش خطر عوارض جانبی یا مصرف بیش از حد حتما قبل از دادن مولتی ویتامین به کودک با پزشک متخصص مشورت کنید.
مقدار مصرف روزانه مولتی ویتامین ها
موسسه ملی بهداشت ادعا می کند که مولتی ویتامین های تامین کننده سطح مغذی نزدیک به مقدار مورد نیاز روزانه نباید عوارض جانبی جدی ایجاد کنند. با این حال، توجه به این نکته مهم است که مولتی ویتامین ها به همان روشی که داروها تنظیم می شوند، تنظیم نمی شود.
این بدان معناست که این خطر وجود دارد که یک مولتی ویتامین حاوی مقادیر بیشتری مواد مغذی از میزان برچسب خود باشد. سطح مواد مغذی در برخی از مولتی ویتامین ها ممکن است حتی گاهی اوقات به حداکثر میزانی که قابل تحمل است برسد یا از آن فراتر رود.
برخی دیگر مقادیر زیادی از مواد مغذی را ارائه می دهند که به طور هدفمند از توصیه های حداکثر میزانی که قابل تحمل است فراتر رفته و از عقیده برخی افراد بهره می گیرند که هرچه مواد مغذی بیشتری مصرف کنید، اثرات سلامتی آن ها بهتر است.
مقادیر برخی از مواد مغذی ممکن است به خصوص مضر نباشد اما دوزهای بسیار خاصی از مواد مغذی خاص می تواند به سلامت شما آسیب جدی برساند.
مواد مغذی که باید مراقب آن ها باشید
مولتی ویتامین ها به طور کلی شامل سه دسته مواد مغذی هستند :
ویتامین های محلول در آب. این ها می توانند در آب حل شوند و معمولا در بدن جمع نمی شوند و در صورت مصرف بیش از حد آن ها عوارض جانبی شدیدی ایجاد نمی کنند.
ویتامین های محلول در چربی. این ها در چربی حل می شوند و در بدن جمع می شوند، در صورت مصرف بیش از حد آن ها (به عنوان مثال ویتامین های A ،D ،E و K) به سطوح سمی رسیده و به طور بالقوه باعث عوارض جانبی می شوند.
مواد معدنی. این عناصر غیر آلی هستند که می توانند در بدن جمع شوند و در صورت مصرف بیش از حد آن ها (بعنوان مثال آهن، ید، روی، مس و سلنیوم) گاهی اوقات اثرات مضر ایجاد می کنند.
بعضی از این ها در دوزهای بالاتر عوارض جانبی بیشتری نسبت به بقیه دارند. بخش های زیر عناصر غذایی مربوط به هر دسته را برجسته می کند که اگر آن ها را در دوزهای بالا مصرف کنید ممکن است مضر باشند.
ویتامین های محلول در آب
مصرف بیش از حد ویتامین های محلول در آب معمولا عوارض جانبی شدیدی ایجاد نمی کند حتی در صورت نزدیک بودن مصرف آن بالاتر از حداکثر میزانی که قابل تحمل است.
این به این دلیل است که بدن شما تمایل دارد مقدار اضافی این ویتامین ها را از طریق ادرار دفع کند. هنوز مصرف چندین برابر حداکثر میزانی که قابل تحمل است ممکن است منجر به مسائل مختلفی شود.
به عنوان مثال مصرف ویتامین C سه برابر بیشتر از حداکثر میزانی که قابل تحمل است ممکن است باعث گرفتگی، اسهال، حالت تهوع، استفراغ یا میگرن شود.
ویتامین B3 اضافی که به آن نیاسین نیز گفته می شود، مصرف سه برابر بالاتر از حداکثر میزانی که قابل تحمل است ممکن است منجر به درد معده، فشار خون بالا، مشکلات بینایی و آسیب کبدی شود.
به طور مشابه مصرف ویتامین B6 در 10 برابر بالاتر از حداکثر میزانی که قابل تحمل است در طولانی مدت با ضایعات پوستی، حساسیت به نور، سوزش معده و مشکلات عصبی مرتبط است.
سرانجام مصرف بیش از حد ویتامین B9 که همچنین به عنوان اسید فولیک شناخته می شود ممکن است سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده، باعث مشکلات عصبی شود و کمبود شدید ویتامین B12 را پنهان کند.
ویتامین های محلول در چربی
مولتی ویتامین هایی که مقادیر زیادی ویتامین محلول در چربی را ارائه می دهند می توانند مضر باشند زیرا مقادیر اضافی این ویتامین ها می توانند در بدن جمع شوند.
به عنوان مثال مصرف بیش از حد ویتامین A ممکن است باعث سردرد، آسیب کبدی، ضعف استخوان ها و نقایص مادرزادی شود.
افراد سیگاری و کسانی که قبلا سیگار می کشیدند باید از مصرف مولتی ویتامین های حاوی مقادیر بالای ویتامین A یا بتا کاروتن که بدن می تواند آن را به ویتامین A تبدیل کند، اجتناب کنند. دریافت بیش از حد این مواد مغذی ممکن است خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهد.
به همین ترتیب، مصرف بیش از حد ویتامین D ممکن است در موارد شدید منجر به حالت تهوع، استفراغ، ضعف عضلانی، مشکلات شناختی، مشکلات قلبی، نارسایی کلیه و حتی مرگ شود.
علاوه بر این مقادیر بیش از حد ویتامین E ممکن است منجر به خونریزی، اسهال، ضعف، تاری دید و مشکلات باروری شود.
در مورد ویتامین K تحقیقات نشان نداده است که مصرف بیش از حد باعث ایجاد مشکلات زیادی می شود. با این حال این ویتامین می تواند با داروهای مختلف از جمله آنتی بیوتیک ها و رقیق کننده های خون تداخل داشته باشد.
افرادی که در حال حاضر دارو مصرف می کنند باید در صورت استفاده از مولتی ویتامین حاوی ویتامین K به پزشک خود اطلاع دهند.
مواد معدنی
مانند ویتامین های محلول در چربی اگر بیش از حد مواد معدنی مصرف کنید، مواد معدنی نیز در بدن جمع می شوند و احتمالا اثرات مضر دارند.
به عنوان مثال مصرف بیش از حد مواد معدنی خاص مانند آهن، مس، منیزیم و روی می تواند باعث ناراحتی معده، یبوست، اسهال، حالت تهوع، استفراغ، درد معده و سردرد شود.
مصرف بیش از حد آهن به ویژه مضر است زیرا ممکن است باعث مشکلات کبدی نیز شود.
به همین دلیل محققان به مردان بزرگسال و زنان یائسه توصیه می کنند که از مصرف مولتی ویتامین های حاوی 18 میلی گرم آهن یا بیشتر خودداری کنند مگر اینکه پزشک به آن ها توصیه کند.
مولتی ویتامین های حاوی مقادیر زیادی آهن، مس و روی نیز ممکن است از جذب سایر مواد مغذی در بدن جلوگیری کنند.
مولتی ویتامین های حاوی ید زیاد می توانند مشکلات تیروئیدی ایجاد کنند. از طرف دیگر کسانی که سلنیوم بیش از حد دارند ممکن است باعث ایجاد بوی بد دهان شبیه سیر، ریزش مو، شکنندگی ناخن ها یا طعم فلزی دهان شود.
مصرف سلنیوم بالاتر از حداکثر میزانی که قابل تحمل است همچنین ممکن است باعث علائم عصبی شدید، نارسایی کلیه و مشکلات قلبی شود.
DRI و UL برای هر ماده مغذی
بیشتر عوارض جانبی ذکر شده در این مقاله پس از مصرف فرد از مقادیر مغذی بیش از حداکثر میزانی که قابل تحمل است (UL) رخ می دهد.
هر ماده غذایی دارای حداکثر میزانی که قابل تحمل است، است که در آن دانشمندان معتقدند سمی می شود. حداکثر میزانی که قابل تحمل است می تواند منجر به مصرف بیش از حد و عوارض جانبی شدید مانند آسیب کبدی و حتی مرگ شود.
نمودار زیر مقدار مورد نیاز روزانه (DRI) و حداکثر میزانی که قابل تحمل است (UL) را برای هر ماده مغذی مورد نیاز بزرگسالان بیان می کند.
توصیه های خاص برای نوزادان و کودکان بر اساس سن آن ها بسیار متفاوت است.
ویتامین A
حداکثر میزانی که قابل تحمل است
مردان و زنان بزرگسال
3000 واحد بین المللی
مقدار مصرف روزانه
مردان بزرگسال
900 میکروگرم
زنان بزرگسال
700 میکروگرم
ویتامین B3 (نیاسین)
حداکثر میزانی که قابل تحمل است
مردان و زنان بزرگسال
35 میلی گرم
مقدار مصرف روزانه
مردان بزرگسال
16 میلی گرم
زنان بزرگسال
14 میلی گرم
ویتامین B6 (پیریدوکسین)
حداکثر میزانی که قابل تحمل است
مردان و زنان بزرگسال
100 میلی گرم
مقدار مصرف روزانه
مردان بزرگسال
1.3 میلی گرم
زنان بزرگسال
1.3 میلی گرم
ویتامین B9 (فولات)
حداکثر میزانی که قابل تحمل است
مردان و زنان بزرگسال
1000 میکروگرم
مقدار مصرف روزانه
مردان بزرگسال
400 میکروگرم
زنان بزرگسال
400 میکروگرم
ویتامین C
حداکثر میزانی که قابل تحمل است
مردان و زنان بزرگسال
2000 میلی گرم
مقدار مصرف روزانه
مردان بزرگسال
90 میلی گرم
زنان بزرگسال
75 میلی گرم
ویتامین E
حداکثر میزانی که قابل تحمل است
مردان و زنان بزرگسال
4000 واحد بین الملل
مقدار مصرف روزانه
مردان بزرگسال
600 واحد بین الملل
زنان بزرگسال
600 واحد بین الملل
ویتامین K
حداکثر میزانی که قابل تحمل است
مردان و زنان بزرگسال
ندارد
مقدار مصرف روزانه
مردان بزرگسال
120 میکروگرم
زنان بزرگسال
90 میکروگرم
مس
حداکثر میزانی که قابل تحمل است
مردان و زنان بزرگسال
10000 میکروگرم
مقدار مصرف روزانه
مردان بزرگسال
900 میکروگرم
زنان بزرگسال
900 میکروگرم
ید
حداکثر میزانی که قابل تحمل است
مردان و زنان بزرگسال
1100 میکروگرم
مقدار مصرف روزانه
مردان بزرگسال
150 میکروگرم
زنان بزرگسال
150 میکروگرم
آهن
حداکثر میزانی که قابل تحمل است
مردان و زنان بزرگسال
45 میلی گرم
مقدار مصرف روزانه
مردان بزرگسال
10 میلی گرم
زنان بزرگسال
18 میلی گرم
منیزیم
حداکثر میزانی که قابل تحمل است
مردان و زنان بزرگسال
350 میلی گرم
مقدار مصرف روزانه
مردان بزرگسال
420 میلی گرم
زنان بزرگسال
320 میلی گرم
سلنیوم
حداکثر میزانی که قابل تحمل است
مردان و زنان بزرگسال
400 میکروگرم
مقدار مصرف روزانه
مردان بزرگسال
55 میکروگرم
زنان بزرگسال
55 میکروگرم
روی
حداکثر میزانی که قابل تحمل است
مردان و زنان بزرگسال
40 میلی گرم
مقدار مصرف روزانه
مردان بزرگسال
11 میلی گرم
زنان بزرگسال
8 میلی گرم
فرم ویتامین B9 در جدول بالا فولات نام دارد و می توانید آن را از منابع طبیعی – نه از مولتی ویتامین ها – دریافت کنید.
با این حال مطالعات نشان داده است که دوزهای اسید فولیک مصنوعی بیش از 1000 میکروگرم در روز ممکن است با طیف وسیعی از پیامدهای منفی سلامتی در چندین جمعیت مرتبط باشد.
در حال حاضر محققان تاثیرات و ایمنی مصرف طولانی مدت دوزهای ویتامین یا مواد معدنی را که بین DRI و UL قرار دارند درک نمی کنند. بنابراین دانشمندان باید تحقیقات بیشتری در مورد این موضوع انجام دهند.
تا زمانی که اطلاعات بیشتری به دست نیامده، اجتناب از مصرف مکمل هایی که میزان مواد مغذی بیش از مقدار مصرف روزانه های آن ها را دارند بهترین کار است.
عوامل دیگر که ممکن است باعث عوارض جانبی مولتی ویتامین شوند
مولتی ویتامین ها همچنین ممکن است به ترکیبات مضر مانند آرسنیک یا سرب آلوده شوند.
وقتی این ترکیبات مضر را به مقدار زیاد یا در مدت زمان طولانی تری مصرف می کنید، ممکن است باعث مشکلات مختلف سلامتی از جمله مشکلات جسمی، عضلانی و عصبی و همچنین نقایص مادرزادی شود.
تشخیص اینکه آیا یک مولتی ویتامین حاوی این ترکیبات مضر است تنها با دیدن برچسب آن غیرممکن است.
با این حال برخی از تولیدکنندگان تصمیم می گیرند مکمل های خود را توسط آزمایشگاه های شخص ثالث تست کنند که می تواند تایید کند که آیا آلودگی دارند و آیا آن ها واقعا حاوی آنچه در برچسب وجود دارد، هستند یا نه.
عوارض کوتاه مدت در مقابل طولانی مدت
بسته به ماده مغذی و دوز آن، برخی از عوارض جانبی ممکن است خیلی سریع اتفاق بیفتند در حالی که برخی دیگر طولانی تر است.
به عنوان مثال مصرف دوز بسیار زیاد یک یا چند ماده مغذی ممکن است علائم روده ای ایجاد کند که بطور کلی اندکی پس از مصرف مکمل ایجاد می شود.
با این وجود به مرور مقادیر اضافی مواد مغذی یا آلاینده های ناخواسته در بدن تجمع می یابد، عوارض جانبی شدیدتری ممکن است ایجاد شود. این عوارض طولانی مدت ممکن است شامل نقایص مادرزادی و مشکلات کبدی، قلبی و شناختی باشد.
اگر فکر می کنید عوارض جانبی را تجربه می کنید، مطمئن شوید که آن ها را هر چه سریع تر با پزشک خود در میان بگذارید.
خلاصه
مولتی ویتامین ها می توانند برای کسانی که قادر به تامین نیازهای روزانه مواد مغذی خود تنها با رژیم غذایی نیستند مفید باشند.
با این حال، مولتی ویتامین ها نمی توانند جایگزین یک رژیم غذایی متعادل شوند و مصرف زیاد آن ها ممکن است منجر به عوارض جانبی از ناراحتی خفیف معده گرفته تا مشکلات شدید کبدی و قلبی شود.
مولتی ویتامین ها ممکن است حاوی مقادیر بسیار بیشتری از مواد مغذی نسبت به برچسب ها باشند. بسته به ماده مغذی این سرعت و شدت عوارض جانبی را تحت تاثیر قرار می دهد.
فقط در صورت نیاز به مولتی ویتامین ها می توانید خطر را به حداقل برسانید. مولتی ویتامین هایی را که حاوی سطح مواد مغذی مشخص هستند انتخاب کنید.
منبع : healthline
