سفلیس یکی از انواع از بیماری های مقاربتی جدی و شایع است که شناسایی علائم آن به دلیل شباهت با سایر بیماری ها از جمله پسوریازیس، بواسیر و آفت دهان دشوار بوده و معمولا دیر یا اشتباه تشخیص داده می شود.
علائم این بیماری باکتریایی به مرحله عفونت آن بستگی دارد و اولین نشانه های آن شامل زخم بدون درد در ناحیه تناسلی، راست روده یا دهان می باشد.
در ادامه قصد داریم درباره علائم و نشانه های سفلیس صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
علائم سفلیس چیست؟
سفلیس دارای چهار مرحله اصلی با علائم متفاوت می باشد.
در اولین مرحله بیماری زخم های بدون درد در نواحی تناسلی، دهان یا راست روده ایجاد می شود و بعد از بهبودی آن ها مرحله دوم شروع می شود که معمولا با بثورات همراه می باشد.
مرحله سوم سفلیس نیز یک دوره طولانی مدت بدون علائم است که پس از آن وضعیت فرد ناگهان وارد مرحله چهارم می شود و علائم ظاهر شده در این مرحله می تواند به مغز، اعصاب، چشم ها یا قلب آسیب گسترده وارد کند.
علائم سفلیس اولیه (مرحله 1)
سفلیس اولیه اولین مرحله عفونت است که معمولا با ظاهر شدن زخم شانکر بین 10 تا 90 روز بعد از اولین مواجهه با بیماری شروع می شود. این مرحله به طور متوسط 21 روز طول می کشد.
زخم ها در محل تماس که معمولا دهانه رحم، واژن، آلت تناسلی، مقعد، راست روده یا دهان است ظاهر می شوند و ممکن است به صورت یک یا چند ضایعه به اندازه 0.3 تا 2.5 سانتی متر یا بیشتر باشند اما از آن جا که دردی ایجاد نمی کنند در اغلب موارد فرد متوجه زخم های داخلی نمی شود.
گاهی نیز در نزدیکی محل عفونت، غدد لنفاوی متورم می شوند. این غدد کوچک حاوی مواد مختلف از جمله گلبول های سفید خون به نام لنفوسیت ها می باشند که به مقابله با عفونت ها کمک می کنند.
زخم های ایجاد شده در مرحله اول بیماری سفلیس معمولا بدون درمان بین 3 تا 6 هفته بهبود می یابند.
علائم سفلیس ثانویه (مرحله 2)
سفلیس اولیه در صورت عدم درمان به سفلیس ثانویه تبدیل می شود که علائم آن طی 2 تا 8 هفته بعد از ظاهر شدن زخم های شانکر رخ می دهد. در این مرحله فرد ممکن است یک سری علائم عمومی نیز تجربه کند، از جمله :
- تب
- گلو درد
- خستگی
- کاهش وزن
- سردرد
- درد عضلانی
برخی علائم احتمالی واضح تر در این مرحله نیز عبارتند از :
- ریزش موی بدون دلیل (آلوپسی سفلیسیک)
- ضایعات ترک خورده در گوشه دهان
- ورم کلی غدد لنفاوی
- بثورات گسترده و بدون خارش در کف دست و کف پا، تنه یا دست و پاها
ظاهر بثورات ناشی از سفلیس می تواند بسیار متفاوت باشد. این ضایعات ممکن است مسطح یا برجسته، پوسته پوسته یا کهیر مانند به نظر برسند یا با تاول های چرکی خودشان را نشان دهند. صرف نظر از همه این موارد، این ضایعات بسیار مسری هستند و می توانند بیماری را به راحتی به دیگران منتقل کنند.
لازم به ذکر است سفلیس ثانویه به ندرت ممکن است روی کبد، کلیه ها، استخوان ها و سیستم عصبی مرکزی اثر بگذارد و علائم و عوارض مرتبط با آن ها ایجاد کند. این علائم معمولا بدون درمان طی چند هفته یا چند ماه بر طرف می شوند.
سفلیس نهفته (مرحله 3)
سفلیس نهفته مرحله ای است که در آن اگرچه آزمایش خون هم چنان مثبت است اما معمولا علائمی در بیمار دیده نمی شود. این مرحله به دو زیر نوع تقسیم می شود که عبارتند از :
- سفلیس نهفته اولیه دوره ای است که طی یک سال بعد از عفونت اولیه ایجاد می شود. گاهی علائم ثانویه طی این مرحله عود می کنند
- سفلیس نهفته دیر رس دوره ای است که یک سال بعد از عفونت اولیه ایجاد می شود و می تواند سال ها و حتی دهه ها بدون علامت ادامه داشته باشد
لازم به ذکر است در مرحله نهفته اولیه امکان انتقال بیماری به دیگران وجود دارد اما احتمال سرایت در مرحله نهفته دیر رس تا حد زیادی کاهش می یابد.
سفلیس و اچ آی وی
در صورتی که فرد در دوره بیماری سفلیس به اچ آی وی نیز مبتلا باشد ممکن است پیشرفت بیماری در او سرعت پیدا کند که به آن عفونت همزمان گفته می شود.
زخم های شانکر در مرحله اول سفلیس خطر ورود ویروس اچ آی وی به بدن را آسان تر می کنند و مبتلا بودن همزمان به اچ آی وی و سفلیس خطر بروز عوارض مرحله پایانی را حتی در مراحل اولیه بیماری افزایش می دهد.
سفلیس ثالثیه (مرحله 4)
سفلیس ثالثیه یا مرحله 4 جدی ترین مرحله این عفونت است که با سه عارضه اصلی شناخته می شود :
- سفلیس گوماتوس : این عارضه با تشکیل ضایعات نرم و تومور مانند به نام گوماس همراه می باشد. این ضایعات غیر سرطانی می توانند زخم های بزرگ روی پوست و دهان ایجاد و بافت های قلب، کبد، عضلات، استخوان ها و سایر اندام های حیاتی را دچار فرسایش کنند. علائم معمولا بین 3 تا 10 سال بعد از مواجهه با بیماری ظاهر می شود
- سفلیس قلبی عروقی : این عارضه می تواند التهاب شدید آئورت و ورم و تضعیف دیواره آئورت را به همراه داشته باشد و به طور کلی 10 تا 30 سال بعد از عفونت اولیه رخ می دهد
- نورو سفلیس : این عارضه سیستم عصبی مرکزی را تحت تاثیر قرار می دهد و معمولا 4 تا 25 سال بعد از عفونت اولیه ایجاد می شود. اگرچه برخی افراد علائمی از خود نشان نمی دهند اما برخی دیگر ممکن است دچار مشکلات شدیدی همچون مننژیت (التهاب غشای اطراف مغز و نخاع) یا تابس دورسالیس شوند. تشنج، تغییرات شخصیت، توهم، زوال عقل و سکته مغزی نیز ممکن است در این افراد رخ دهد
نکته : تابس دورسالیس وضعیتی است که با درد عصبی، از دست دادن مهارت های حرکتی، نقص در بینایی، ناشنوایی و بی اختیاری ادرار مشخص می شود.
اگرچه عفونت سفلیس ثالثیه قابل درمان می باشد اما هر گونه صدمه به قلب، کلیه ها و سایر اندام ها ممکن است دائمی بوده و باعث نارسایی شدید در بیمار شود. درمان در این مرحله به نوع و میزان آسیب بستگی دارد.
چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
از آن جا که علائم سفلیس ممکن است نادیده گرفته شده یا اشتباه تشخیص داده شوند، در صورت احتمال عفونت لازم است به پزشک مراجعه شود.
افرادی که به دلیل رابطه جنسی پر خطر، روابط جنسی متعدد یا ابتلا به اچ آی وی در معرض ابتلا به سفلیس قرار دارند باید برای غربال گری بیماری های مقاربتی اقدام کنند تا ابتلا یا عدم ابتلای آن ها به هر یک از بیماری های این گروه مشخص شود.
توجه داشته باشید بر طرف شدن علائم را نباید نشانه درمان عفونت یا عدم وجود آن در نظر گرفت.
منبع: verywellhealth
