چای آبی یا چای نخود پرونه ای (به انگلیسی : Blue Tea) یک دمنوش گیاهی بومی آسیای جنوبی است.
این گیاه از دم کردن گلبرگ های خشک گیاه نخود پروانه ای، گیاهی که به خاطر رنگ آبی روشن مشخصه اش معروف است، به دست می آید.
چای آبی جدا از اینکه یک رنگ طبیعی غذایی است، به دلیل خواص دارویی آن به طور گسترده مصرف می شود. به عنوان مثال گزارش شده است که چای آبی سلامت قلب و مغز را بهبود می بخشد و اثرات ضد دیابتی و ضد سرطانی دارد.
در ادامه این مقاله با خواص دارویی و درمانی چای آبی برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات آن آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛
چای آبی چیست؟
چای آبی یک دمنوش گیاهی است که با گلبرگ های خشک گیاه نخود پروانه ای تهیه می شود. این دمنوش اغلب با موادی مانند نعناع، زنجبیل، علف لیمو یا دارچین طعم دار می شود.
رنگ گل نخود پروانه ای از سفید تا آبی متغیر است. رنگ آبی به دلیل محتوای بالای آنتوسیانین است – رنگدانه های آنتی اکسیدانی که در سایر میوه ها و سبزیجات آبی و بنفش نیز یافت می شود.
پس از دم کشیدن بسته به PH یا سطح اسیدیته چای ممکن است رنگ آن به قرمز، بنفش یا سبز تغییر کند. می توانید با افزودن آب لیموترش، رنگ آن را تغییر دهید.
آنتوسیانین ها علاوه بر دادن رنگ آبی متمایز به چای، مسئول خواص دارویی آن نیز هستند. در واقع به همین دلیل است که مدت هاست در طب آیورودا برای درمان بیماری های متعدد مورد استفاده قرار گرفته است.
همچنین شایان ذکر است که گل نخود پروانه ای به عنوان رنگ خوراکی طبیعی و به عنوان گل های زینتی در سراسر جهان استفاده می شود.
فواید و مزایای چای آبی برای سلامتی بدن
1. سرشار از آنتی اکسیدان است
آنتی اکسیدان ها ترکیبات مفیدی هستند که مولکول های معروف به رادیکال های آزاد را از بین می برند. رادیکال های آزاد بیش از حد در بدن شما می تواند منجر به استرس اکسیداتیو شود که می تواند باعث شروع برخی بیماری ها شود.
همانطور که گفته شد، گل های نخود پروانه ای سرشار از آنتوسیانین هستند – یعنی دلفینیدین که تا حد زیادی مسئول رنگ آبی تیره تا بنفش است.
آنتوسیانین ها گروهی از آنتی اکسیدان ها هستند. آن ها در میوه ها، سبزیجات و گل های خوراکی وجود دارند و اثرات مفیدی در برابر بیماری هایی مانند بیماری قلبی، دیابت و انواع خاصی از سرطان دارند.
همچنین شواهد نشان می دهد که دلفینیدین در برابر پراکسیداسیون لیپیدی محافظت می کند – فرآیندی که به غشای سلولی آسیب می رساند، پیری را افزایش می دهد و باعث تشکیل یک ترکیب سرطان زا به نام مالون دی آلدئید (MDA) می شود.
علاوه بر این یک مطالعه کوچک روی 16 مرد که دارای اضافه وزن یا چاق بودند نشان داد که مصرف عصاره گل نخود پروانه پس از یک وعده غذایی پرچرب به حفظ سطوح بالای گلوتاتیون پراکسیداز (Gpx) کمک می کند. گلوتاتیون پراکسیداز یک آنزیم آنتی اکسیدانی است که به کاهش پراکسیداسیون لیپیدی کمک می کند.
2. سلامت قلب را ارتقا می دهد
نوشیدن چای آبی ممکن است با بهبود فشار خون و سطح کلسترول، سلامت قلب شما را تقویت کند.
مطالعات حیوانی نشان می دهد که عصاره گل نخود پروانه ممکن است فشار خون را از طریق خاصیت شل کنندگی عروق کاهش دهد – به این معنی که به گشاد شدن رگ های خونی برای افزایش جریان خون کمک می کند.
علاوه بر این دارای اثرات ضد ترومبوتیک است. این به این معنی است که ممکن است از تشکیل لخته های خون، یک عامل خطر برای سکته مغزی جلوگیری کند.
مطالعه کوچکی که قبلا ذکر شد بر روی 16 مرد دارای اضافه وزن یا چاقی نشان داد که مصرف عصاره گل نخود پروانه ای بعد از یک وعده غذایی پرچرب باعث کاهش تشکیل سلول های چربی و تجمع تری گلیسیرید می شود.
این بدان معنی است که عصاره ممکن است غلظت غیرعادی بالای چربی خون را بعد از غذا بهبود بخشد.
برای توضیح این اثر محققان حدس می زنند که آنتی اکسیدان های گل نخود پروانه، لیپاز پانکراس، آنزیمی که مسئول تجزیه چربی های غذایی است، مهار می کند.
3. ممکن است خاصیت ضد دیابت داشته باشد
آنتوسیانین موجود در چای آبی ممکن است به مدیریت سطح قند خون شما کمک کند.
برخی تحقیقات نشان می دهد که آنتی اکسیدان های موجود در عصاره نخود پروانه ممکن است آنزیم های هضم کننده کربوهیدرات مانند آلفا گلوکوزیداز روده، آلفا آمیلاز پانکراس و سوکراز روده را مهار کنند.
عصاره با مهار آنزیم های مذکور، هضم و جذب قندها را به تاخیر می اندازد. در عوض این منجر به کاهش سطح قند خون و انسولین می شود.
کاهش سطح انسولین خون با خطر کمتر مقاومت به انسولین، اختلال عملکرد رگ های خونی، چاقی و سندرم متابولیک مرتبط است.
با این حال تحقیقات انسانی هنوز در هنگام تجزیه و تحلیل خواص ضد دیابتی چای آبی، یافته های متناقضی دارد.
یک مطالعه بر روی 15 بزرگسال سالم مشخص کرد که مصرف قند با 1 یا 2 گرم عصاره نخود پروانه ای منجر به کاهش سطح انسولین و قند خون 30 دقیقه بعد شد که نشان دهنده بهبود مدیریت قند خون بعد از غذا است.
در مقابل مطالعه کوچک روی 16 مرد دارای اضافه وزن یا چاقی، تفاوت قابل توجهی در سطح قند خون پس از یک وعده غذایی پرچرب همراه با همان مقدار عصاره نخود پروانه ای نشان نداد.
علاوه بر این توجه داشته باشید که مطالعات انسانی از عصاره گل استفاده می کنند و نه چای. از آنجایی که چای بسیار رقیق تر است، بعید است که همان اثرات قابل توجه را داشته باشد.
4. مزایای دیگر چای آبی
- خواص ضد قارچی و ضد میکروبی دارد : برخی از آنتی اکسیدان های موجود در گل نخود پروانه ای ممکن است خواص ضد قارچی در برابر پنی سیلیوم اکسپانسان و خواص ضد باکتریایی در برابر استرپتوکوک موتانس و استافیلوکوکوس اورئوس داشته باشند
- باعث بهبود سلامت مغز می شود : مطالعات حیوانی نشان می دهد که عصاره نخود پروانه ممکن است حافظه را بهبود بخشد و از کاهش بیشتر حافظه در بیماری آلزایمر جلوگیری کند، اگرچه هیچ تحقیقی این اثرات را در انسان تایید نمی کند
- جایگزین بدون کافئین چای است : از آنجایی که چای آبی از گل نخود پروانه ای تهیه می شود یک نوشیدنی بدون کافئین است
- رنگ خوراکی طبیعی است : رنگ آبی گل نخود پروانه ای یک جایگزین محبوب برای رنگ های خوراکی آبی مصنوعی است
در حالی که تحقیقات در مورد فواید چای آبی امیدوار کننده است اما بیشتر آن ها به جای چای دم شده بر روی عصاره ها و آنتی اکسیدان ها تمرکز دارند. علاوه بر این کمبود مشهودی در مطالعات انسانی وجود دارد، زیرا بیشتر تحقیقات مربوط به یافته های مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی است.
بنابراین تحقیقات انسانی بیشتری برای درک بهتر اثرات مفید نوشیدن یک فنجان این چای مورد نیاز است.
عوارض و مضرات چای آبی
در حال حاضر هیچ عوارض جانبی از نوشیدن چای آبی گزارش نشده است. گفته می شود برخی شواهد حکایتی ادعا می کنند که اگر چای آبی به مقدار زیاد مصرف شود ممکن است باعث تهوع، معده درد و اسهال شود.
طرز تهیه چای آبی
تهیه یک فنجان چای آبی آسان است و می توانید آن را گرم یا سرد میل کنید.
برای تهیه یک فنجان چای آبی در خانه به موارد زیر نیاز دارید :
- 1 فنجان (240 میلی لیتر) آب جوش
- 3 تا 5 گل نخود پروانه ای معادل 1 قاشق چای خوری گل نخود پروانه ای خشک یا 1 چای کیسه ای
- شکر، عسل یا شیرین کننده دیگر دلخواه (اختیاری)
- آب نصف لیموترش (اختیاری)
گل نخود پروانه ای یا چای کیسه ای را در یک فنجان بریزید و آب جوش اضافه کنید. اجازه دهید به مدت 5 دقیقه یا تا زمانی که آب به رنگ آبی روشن تبدیل شود، بماند. در صورت تمایل با شکر یا عسل شیرین کنید.
می توانید آب لیموترش هم اضافه کنید که علاوه بر افزودن طعم ترش، PH یا سطح اسیدی چای را نیز کاهش می دهد و رنگ آن را از آبی به بنفش تغییر می دهد.
برای لذت بردن از یک لیوان چای آبی با طراوت در یک روز گرم تابستان، به سادگی اجازه دهید چای خنک شود، آن را به یک لیوان منتقل کنید و یخ خرد شده را اضافه کنید.
خلاصه
چای آبی یک دمنوش گیاهی است که از خیساندن گل های نخود پروانه ای در آب داغ تهیه می شود.
محتوای بالای آنتوسیانین آن به چای رنگ آبی روشن و خواص دارویی آن می دهد. اینها ممکن است شامل بهبود سلامت قلب و مغز و خواص ضد دیابتی و مبارزه با سرطان باشد که به چند مورد اشاره می کنیم.
مصرف چای آبی به طور کلی بی خطر است، اگرچه اگر در مقادیر زیاد مصرف شود ممکن است منجر به ناراحتی گوارشی شود.
منبع : healthline
