بیماری پاژه استخوان (به انگلیسی: Paget’s disease) یکی از بیماری های شایع استخوانی است که طی آن در فرایند بازسازی استخوان ها که بدن استخوان های قدیمی را جذب کرده و استخوان های جدید غیر طبیعی می سازد اختلال ایجاد می شود.
این بیماری می تواند به ضعف استخوان ها، درد استخوانی، آرتریت، تغییر شکل و شکستگی منجر شود اما از آن جا که علائم اغلب خفیف یا غیر قابل تشخیص است بسیاری از افراد مبتلا از بیماری خود مطلع نیستند.
در ادامه قصد داریم درباره بیماری پاژه و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
بیماری پاژه چیست؟
بیماری پاژه استخوان دومین بیماری شایع استخوانی بعد از پوکی استخوان است که در آن اشتباه یا اختلال در روند بازسازی استخوان ها به تولید استخوان های جدید غیر طبیعی منجر می شود.
گفته شده استخوان های لگن، جمجمه، ستون فقرات و پاها بیشتر تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرند، همچنین به دلیل نقص در روند بازسازی استخوان ها، شکستگی استخوان به آهستگی بهبود پیدا می کند.
لازم به ذکر است خطر بیماری پاژه استخوان با افزایش سن و در صورت سابقه ابتلا به این اختلال در اعضای خانواده افزایش می یابد. با این حال به دلایلی که برای پزشکان نیز ناشناخته است میزان شیوع و شدت این عارضه طی چند سال گذشته کاهش یافته است.
از جمله عوارض بیماری پاژه می توان به شکستگی استخوان، کاهش شنوایی و فشار اعصاب در ستون فقرات اشاره کرد.
علائم بیماری پاژه
به طور کلی بسیاری از بیماران مبتلا به این بیماری علائمی تجربه نمی کنند و از بیماری خود مطلع نمی شوند. گاهی نیز علائم ظاهر شده با علائم سایر اختلالات استخوانی مانند آرتریت اشتباه گرفته می شود. برخی افراد تنها بعد از شکستگی استخوان ضعیف شده از بیماری خود اطلاع پیدا می کنند.
شایع ترین علائم ایجاد شده در بیماری پاژه شامل درد استخوان یا مفصل می باشد. از دیگر علائم نیز می توان به ورم مفاصل، حساسیت به لمس یا قرمزی پوست اشاره کرد که در مناطق تحت تاثیر رخ می دهد.
بیماری پاژه معمولا در استخوان های زیر رخ می دهد :
- لگن
- ستون فقرات
- جمجمه
- استخوان ران
- استخوان درشت نی
از آن جا که بسیاری از اعصاب اصلی بدن از نزدیکی استخوان ها عبور می کنند، رشد غیر طبیعی استخوان می توان به فشردگی، سفت شدن یا آسیب عصب منجر شده و درد ایجاد کند.
علت بیماری پاژه
دانشمندان هنوز علت قطعی بیماری پاژه را کشف نکرده اند اما به نظر می رسد این بیماری در افرادی که سابقه خانوادگی دارند بیشتر دیده می شود. گفته شده در 30 درصد موارد ابتلا، بیش از یک نفر از اعضای یک خانواده به این بیماری مبتلا می باشد.
نظریه دیگر این است که این بیماری احتمالا به دلیل عفونت ویروس سرخک در دوران کودکی رخ می دهد. مطالعات اخیر نشان داده سرخک ممکن است فرایند تشکیل استخوان ها را تغییر داده و به این بیماری منجر شود، اگرچه دانشمندان هنوز ارتباط واضحی بین این دو نیافته اند.
لازم به ذکر است شواهد نشان می دهد تعداد موارد ابتلا به این بیماری طی 25 سال گذشته کاهش یافته است. برخی دانشمندان علت این مسئله را افزایش واکسیناسیون در بسیاری از کشورها و کاهش تعداد موارد ابتلا به سرخک می دانند.
بیماری پاژه در افراد مسن بیشتر دیده می شود، به علاوه به ازای هر 3 مرد مبتلا 2 زن به این بیماری مبتلا هستند.
تشخیص بیماری پاژه
پزشک معمولا طی معاینه فیزیکی و شناسایی ناهنجاری های اسکلتی یا استخوانی به این بیماری مشکوک می شود و از اسکن استخوان و آزمایش های خاص برای تعیین شدت آن استفاده می کند.
آزمایش فسفاتاز قلیایی خون از آزمایش های مشخص کننده بیماری پاژه است زیرا افراد مبتلا به این اختلال دارای سطح بالای آنزیم فسفاتاز قلیایی در خون خود می باشند، اگرچه بسیاری از بیماری های دیگر نیز ممکن است به بالا رفتن سطح این آنزیم در خون منجر شوند.
اسکن استخوان نیز می تواند ناهنجاری های موجود در بازسازی استخوان ها از جمله مناطق کاهش و افزایش رسوب استخوان را مشخص کند.
پزشک برای تایید تشخیص خود احتمالا از اشعه ایکس روی استخوان های درگیر استفاده می کند.
درمان بیماری پاژه
با کمک برخی تکنیک های درمانی می توان بیماری پاژه را کنترل کرده و علائم آن را کاهش داد اما درمان کامل این بیماری امکان پذیر نیست.
در ضمن همه افراد مبتلا نیاز به درمان ندارند، با این حال در صورت بروز علائم یا زمانی که نتیجه آزمایش ها نشان دهنده ضرورت درمان باشد اولین خط درمان معمولا تجویز داروهای بیس فسفونات خواهد بود. همچنین ممکن است ویتامین D و کلسیم نیز به صورت مکمل تجویز شود.
بیس فسفونات ها داروهایی هستند که به کاهش تجزیه استخوان های نا منظم کمک می کنند. افرادی که بیس فسفونات دریافت می کنند باید از نظر ویتامین D و کلسیم نیز در سطح مناسبی قرار داشته باشند.
بیس فسفونات ها و کلسیم می توانند از بخش های ضعیف استخوانی که باعث تغییر شکل شده و در معرض شکستگی قرار دارند محافظت کنند.
توصیه شده افراد 51 تا 70 سال روزانه حدود 1200 میلی گرم کلسیم و حداقل 600 واحد IU ویتامین D مصرف کنند و افراد بالای 70 سال مقدار ویتامین D مصرفی روزانه خود را به 800 واحد IU در روز افزایش دهند.
علاوه بر این پزشکان معمولا به بیماران مبتلا به پاژه تاکید می کنند بیشتر در معرض نور خورشید قرار بگیرند زیرا این کار باعث افزایش توانایی بدن در تولید ویتامین D می شود.
لازم به ذکر است داروهای بیس فسفونات خوراکی و مکمل های کلسیم باید به فاصله حداقل 2 ساعت مصرف شوند زیرا کلسیم می تواند جذب بیس فسفونات را کاهش دهد.
همچنین در صورتی که فرد مبتلا به بیماری پاژه قبلا دچار سنگ کلیه بوده لازم است قبل از مصرف مکمل های کلسیم و ویتامین D با پزشک خود صحبت کند.
عمل جراحی
در صورتی که بیماری پاژه باعث تغییر شکل قابل توجه استخوان ها یا شکستگی استخوان شود ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد. شکستگی معمولا در استخوان ران و استخوان درشت نی دیده می شود.
برای درمان این شکستگی ها معمولا از یک میله داخل مدولاری استفاده می شود که پزشک آن را از حفره مغز استخوان در مرکز استخوان عبور می دهد.
یکی دیگر از عمل های جراحی رایج برای این بیماری استئوتومی است که در آن پزشک با برداشتن تکه ای از استخوان مشکل دار آن را اصلاح می کند. این تکنیک زمانی انجام می شود که استخوان های پا در مراحل بعدی بیماری دچار بد شکلی شده باشند.
چشم انداز بیماری پاژه به طور کلی خوب است، به خصوص اگر افراد قبل از بروز تغییرات اساسی در استخوان های خود تحت درمان قرار بگیرند.
عوارض بیماری پاژه استخوان
بیماری پاژه گاهی به مشکلات و عوارضی منجر می شود که عبارتند از :
- آرتریت
- از دست دادن شنوایی
- بیماری قلبی
- مشکلات سیستم عصبی
- سارکوم پاژه که نوعی سرطان است و در 1 درصد افراد مبتلا به بیماری پاژه رخ می دهد
- لق شدن دندان ها
- مشکلات بینایی
پیشگیری از بیماری پاژه
بیماری پاژه در اکثر موارد اجتناب ناپذیر است اما ورزش کردن می تواند به حفظ سلامت استخوان ها و جلوگیری از افزایش وزن جهت کاهش فشار روی مفاصل و استخوان ها و حفظ تحرک مفاصل کمک کند.
توصیه می شود افراد مبتلا به این بیماری قبل از شروع هر گونه برنامه ورزشی با پزشک خود مشورت کنند زیرا وارد کردن فشار بیش از حد روی استخوان های درگیر در بیماری پاژه می تواند به آسیب دیدگی منجر شود.
منبع: medicalnewstoday
