ارکیت (به انگلیسی: Orchitis) به التهاب بیضه ها گفته می شود که ممکن است توسط عوامل مختلف ویروسی یا باکتریایی ایجاد شده و یک یا هر دو بیضه را تحت تاثیر قرار دهد.
این عارضه معمولا با کمک تکنیک های درمانی به طور کامل بهبود پیدا کرده و عوارضی ایجاد نمی کند، اگرچه در موارد نادر ممکن است با عوارضی نیز همراه باشد.
در ادامه قصد داریم درباره ارکیت و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
ارکیت چیست؟
ارکیت یا اورکیت نوعی التهاب بیضه در مردان می باشد که می تواند توسط باکتری ها یا ویروس ها ایجاد شود و ممکن است هر دو بیضه را همزمان درگیر کند اما علائم آن معمولا تنها در یک بیضه ظاهر می شود.
این نوع التهاب بیضه اغلب با ویروس اوریون همراه می باشد.
علائم ارکیت
درد در بیضه و کشاله ران علامت اولیه ارکیت است و گاهی ممکن است علائم زیر نیز ظاهر شود :
- حساس شدن کیسه بیضه
- ادرار دردناک
- انزال دردناک
- کیسه بیضه متورم
- خون در منی
- ترشحات غیر طبیعی
- پروستات بزرگ شده
- غدد لنفاوی متورم در کشاله ران
- تب
علت ارکیت
ارکیت ممکن است به دلیل ویروس یا باکتری ایجاد شود.
شایع ترین علت ارکیت ویروسی اوریون است که از بیماری های ویروسی دوران کودکی می باشد.
تخمین زده شده 33 درصد از مردانی که در نوجوانی به اوریون مبتلا شده اند ممکن است به ارکیت مبتلا شوند. ارکیت ویروسی مرتبط با اوریون بین 4 تا 10 روز پس از ورم غدد بزاقی ایجاد می شود. ورم غدد بزاقی از علائم شایع اوریون می باشد.
عفونت باکتریایی نیز می تواند به ارکیت در مردان منجر شود که از جمله آن ها می توان به عفونت های دستگاه ادراری و عفونت های مقاربتی مانند سوزاک، کلامیدیا و بیماری مرتبط به نام اپیدیدیمیت اشاره کرد.
اپیدیدیمیت به التهاب اپیدیدیم گفته می شود که لوله ذخیره کننده اسپرم است و بیضه ها را به مجرای وابران متصل می کند.
عوامل خطر زای ارکیت
مردانی که روابط جنسی پر خطر دارند ممکن است بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به ارکیت قرار داشته باشند. برخی رفتارهای جنسی پر خطر عبارتند از :
- عدم استفاده از کاندوم در رابطه جنسی
- سابقه بیماری های مقاربتی
- رابطه جنسی با افراد مبتلا به بیماری های مقاربتی
ناهنجاری های مادرزادی دستگاه ادراری نیز می تواند خطر ابتلا به ارکیت را افزایش دهد. به عبارت دیگر ممکن است فرد با مشکلات ساختاری مرتبط با مثانه یا مجرای ادرار متولد شده باشد.
تشخیص ارکیت
پزشک برای تشخیص بیماری سوالاتی در مورد سابقه پزشکی و علائم از فرد می پرسد و برای تعیین میزان التهاب معاینه فیزیکی انجام می دهند.
ممکن است نیاز به معاینه پروستات نیز باشد تا مشخص شود که آیا این اندام دچار التهاب شده یا خیر. در این صورت پزشک انگشت خود را وارد راست روده کرده و پروستات را به صورت فیزیکی معاینه می کند.
از دیگر آزمایش های کمک کننده می توان به آزمایش ادرار اشاره کرد که طی آن ترشحات برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی نمونه گیری می شوند. نتایج این آزمایش مشخص می کند که آیا فرد به بیماری های مقاربتی یا سایر عفونت ها مبتلا شده یا خیر.
با کمک تصویر برداری سونوگرافی نیز می توان پیچ خوردگی بیضه را رد کرد. پیچ خوردگی بیضه بیماری دیگری است که باعث درد شدید در ناحیه بیضه و کشاله ران می شود و علائم آن اغلب با علائم ارکیت اشتباه گرفته می شود.
در این عارضه طناب اسپرماتیک که شبکه ای از اعصاب و رگ های خونی وارد شده به هر بیضه است دچار پیچش شده و در صورت اختلال در جریان خون بیضه ها می تواند در باروری مشکل ایجاد کند. به همین دلیل لازم است فورا به پزشک مراجعه شود.
درمان ارکیت
ارکیت درمان خاصی ندارد و به صورت خود به خود از بین می رود. با این حال می توان از داروهای خانگی برای مدیریت علائم آن استفاده کرد. به عنوان مثال مصرف داروهای مسکن، استفاده از کمپرس یخ و بالا بردن بیضه ها در صورت امکان می تواند به تسکین علائم کمک کند.
اورکیت باکتریایی با آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد التهابی و کمپرس سرد درمان می شود.
صرف نظر از علت التهاب، بهبودی کامل می تواند چندین هفته طول بکشد.
لازم به ذکر است در دوره درمان ارکیت لازم است از رابطه جنسی و بلند کردن اجسام سنگین خودداری شود و در صورتی که فرد به بیماری مقاربتی مبتلا باشد همسر او نیز نیاز به درمان خواهد داشت.
چشم انداز ارکیت
اکثر مردانی که از ارکیت رنج می برند به طور کامل بهبود پیدا می کنند و هیچ عارضه ماندگاری در آن ها ایجاد نمی شود. این وضعیت به ندرت می تواند باعث ناباروری شود.
سایر عوارض احتمالی نیز نادر هستند اما می توانند شامل موارد زیر باشند :
- التهاب مزمن اپیدیدیم
- آبسه یا تاول در کیسه بیضه
- کوچک شدن بیضه آسیب دیده
- مرگ بافت بیضه
پیشگیری از ارکیت
ارکیت در برخی از موارد قابل پیشگیری نیست، به خصوص اگر از مشکلات مادرزادی مجاری ادراری ایجاد شده باشد.
با این حال می توان از انواع خاصی از ارکیت ویروسی پیشگیری کرد. به عنوان مثال با واکسینه شدن در برابر اوریون خطر ابتلا به این بیماری در آینده کاهش می یابد.
رابطه جنسی ایمن نیز می تواند به پیشگیری از ارکیت باکتریایی کمک کند.
منبع: healthline
