آستیگماتیسم (به انگلیسی: Astigmatism) از مشکلات شایع در بینایی است که به دلیل مشکل در شکل قرنیه یا عدسی ایجاد می شود.
اگرچه هیچ روش شناخته شده ای برای پیشگیری از بروز آستیگماتیسم وجود ندارد اما با برخی روش های اصلاحی می توان این عارضه را درمان کرد.
در ادامه قصد داریم درباره آستیگماتیسم و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
آستیگماتیسم چیست؟
آستیگماتیسم از اختلالات رایج چشمی است که در آن عدسی یا قرنیه چشم که سطح جلویی چشم می باشد دچار انحنای نا منظم شده و می تواند نحوه عبور یا شکست نور به شبکیه را تغییر دهد. این مسئله باعث تاری، مبهم شدن یا تحریف دید می شود.
لازم به ذکر است دور بینی و نزدیک بینی دو نوع دیگر از مشکلات مربوط به نحوه عبور نور به شبکیه چشم می باشند.
انواع آستیگماتیسم
دو نوع اصلی آستیگماتیسم وجود دارد که عبارتند از :
- آستیگماتیسم قرنیه : زمانی رخ می دهد که قرنیه بد شکل شده باشد
- آستیگماتیسم عدسی : زمانی ایجاد می شود که عدسی بد شکل شده باشد
علت آستیگماتیسم
علت اصلی بروز آستیگماتیسم مشخص نیست اما به نظر می رسد ژنتیک نقش مهمی در این زمینه داشته باشد.
گفته شده آستیگماتیسم اغلب در بدو تولد وجود دارد اما ممکن است در مراحل بعدی زندگی نیز ایجاد شود. همچنین می تواند به دلیل آسیب دیدگی چشم یا بعد از عمل جراحی چشم نیز رخ دهد.
لازم به ذکر است آستیگماتیسم اغلب با نزدیک بینی یا دور بینی همراه می باشد.
عوامل خطر زای آستیگماتیسم
کودکان و بزرگسالان در معرض آستیگماتیسم قرار دارند و در صورت دارا بودن هر یک از موارد زیر ممکن است خطر ابتلا به این عارضه افزایش یابد :
- سابقه خانوادگی آستیگماتیسم یا سایر اختلالات چشمی مانند قوز قرنیه
- زخم یا نازک شدن قرنیه
- نزدیک بینی بیش از حد که باعث تاری دید در دیدن اجسام فاصله دور می شود
- دور بینی بیش از حد که باعث ایجاد تاری دید در دیدن اجسام فاصله نزدیک می شود
- سابقه انواع خاصی از جراحی چشم مانند جراحی آب مروارید
علائم آستیگماتیسم
علائم آستیگماتیسم ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. برخی افراد نیز هیچ علامتی ندارند.
علائم آستیگماتیسم عبارتند از :
- دید تار، اعوجاج یا مبهم در دیدن فواصل دور و نزدیک
- مشکل دید در شب
- خستگی چشم
- چشمک زدن
- سوزش چشم
- سردرد
توصیه می شود در صورت داشتن علائم آستیگماتیسم به پزشک مراجعه کنید. برخی علائم ممکن است به دلیل سایر مشکلات سلامتی یا بینایی رخ دهد.
تشخیص آستیگماتیسم
اپتومتریست یا چشم پزشک از طریق معاینه کامل چشم این عارضه را تشخیص می دهند.
اپتومتریست کسی است که مشکلات بینایی و بیماری های چشمی را شناسایی می کند و چشم پزشک پزشکی است که موارد مربوط به درمان و جراحی بیماری های چشمی را ارائه می دهد.
چندین آزمایش وجود دارد که اپتومتریست ها و چشم پزشکان ممکن است در طول معاینه چشم برای تشخیص آستیگماتیسم انجام دهند، از جمله :
1. تست سنجش حدت بینایی
در طول این آزمایش پزشک از فرد می خواهد تا حروف نمودار را از فاصله ای مشخص بخواند و مشخص شود تا چه حد قادر به دیدن آن ها است.
2. تست انکسار
در این تست از دستگاهی به نام انکسار نوری استفاده می شود که دارای چندین لنز شیشه ای اصلاحی با قدرت های مختلف است.
پزشک از فرد می خواهد در حین نگاه کردن به لنزهایی که قدرت های متفاوتی در انکسار نور دارند نموداری را بخوانند و در نهایت لنزی که دید فرد را به درستی اصلاح کند انتخاب می شود.
3. کراتومتری
کراتومتری روشی است که طی آن پزشک انحنای قرنیه را اندازه گیری می کند. پزشک این کار را با نگاه کردن به چشم از طریق کراتومتر انجام می دهد.
درمان آستیگماتیسم
موارد خفیف آستیگماتیسم ممکن است نیاز به درمان نداشته باشند اما در صورتی که این عارضه باعث مشکلات بینایی شود با استفاده از از روش های زیر می توان آن را درمان کرد :
1. لنز های اصلاحی
عینک های اصلاحی و لنزهای تماسی با تجویز پزشک متداول ترین و کم تهاجمی ترین درمان های آستیگماتیسم هستند.
2. ارتوکراتولوژی
ارتوکراتولوژی روش درمانی است که از لنزهای تماسی سفت و سخت برای اصلاح موقت انحنای نا منظم قرنیه استفاده می کند.
در این روش فرد برای مدت زمان محدود از لنزهای تماسی سفت و سخت استفاده می کند و می تواند آن ها را هنگام خواب گذاشته و در طول روز بردارد.
برخی افراد هنگام استفاده از این لنزها در طول روز و بدون نیاز به لنزهای اصلاحی دید خوبی دارند. با این حال مزیت های این تکنیک تنها در هنگام استفاده از آن وجود دارد و در صورت عدم استفاده، وضعیت بینایی فرد به حالت قبلی خود باز خواهد گشت.
3. عمل جراحی
در صورت شدید بودن آستیگماتیسم ممکن است جراحی انکساری توصیه شود. این نوع جراحی شامل استفاده از لیزر یا چاقوی کوچک برای تغییر شکل قرنیه است و برای همیشه عارضه را اصلاح می کند.
سه عمل جراحی متداول برای آستیگماتیسم شامل کراتومیلوزیس با لیزر درجا، پی آر کی و کراتوتومی رادیال می باشد.
ناگفته نماند عمل جراحی همیشه ممکن است با خطراتی همراه باشد، بنابراین قبل از انجام عمل جراحی در مورد خطرات و فواید آن با پزشک خود صحبت کنید.
عوارض آستیگماتیسم
در صورت عدم اصلاح آستیگماتیسم یک چشم ممکن است تنبلی چشم رخ دهد.
چشم انداز آستیگماتیسم
استفاده از لنزهای اصلاحی یا عمل جراحی معمولا می تواند بینایی را به حالت عادی بر گرداند اما هیچ راه شناخته شده ای برای جلوگیری از بروز آستیگماتیسم وجود ندارد.
منبع: healthline
