پروتئین وی (به انگلیسی : Whey Protein) یکی از بهترین مکمل های مورد مطالعه در جهان است که ارزش غذایی بسیار بالایی دارد و مطالعات علمی فواید زیادی برای آن نشان داده اند.
در ادامه این مقاله با خواص دارویی و درمانی مکمل پروتئین وی برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات آن بیشتر آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛
فواید و مزایای پروتئین وی برای سلامتی بدن
1. منبع عالی پروتئین با کیفیت بالاست
آب پنیر مایعی است که در طی تولید پنیر از شیر جدا می شود. بخش پروتئینی آب پنیر پروتئین وی نام دارد.
پروتئین وی یک پروتئین کامل و با کیفیت است که حاوی تمام اسیدهای آمینه ضروری است. علاوه بر این بسیار قابل هضم است و در مقایسه با سایر انواع پروتئین به سرعت از روده شما جذب می شود.
این ویژگی ها آن را به یکی از بهترین منابع غذایی پروتئین موجود تبدیل می کند.
سه نوع اصلی پودر پروتئین وی وجود دارد :
- کنسانتره (WPC)
- ایزوله شده (WPI)
- هیدرولیز شده (WPH)
پروتئین وی کنسانتره رایج ترین نوع و همچنین ارزان ترین نوع آن است.
به عنوان یک مکمل غذایی، پروتئین وی به طور گسترده ای در بین بدنسازان، ورزشکاران و سایر افرادی که پروتئین بیشتری را در رژیم غذایی خود می خواهند محبوب است.
2. باعث رشد عضلات می شود
توده عضلانی به طور طبیعی با افزایش سن کاهش می یابد. همین معمولا منجر به افزایش چربی می شود و خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های مزمن را افزایش می دهد.
با این حال این تغییر نامطلوب در ترکیب بدن را می توان تا حدی کاهش داد، از آن جلوگیری کرد یا با ترکیبی از تمرینات قدرتی و رژیم غذایی مناسب معکوس کرد.
نشان داده شده است که تمرینات قدرتی همراه با مصرف غذاهای پر پروتئین یا مکمل های پروتئینی یک استراتژی پیشگیرانه موثر است.
به ویژه منابع پروتئینی با کیفیت بالا مانند پروتئین وی در این زمینه موثرتر هستند.
آب پنیر سرشار از آمینو اسید شاخه دار به نام لوسین است. لوسین از بین اسیدهای آمینه محرک رشد (آنابولیک) است. به همین دلیل پروتئین وی برای جلوگیری از از دست دادن عضله مرتبط با افزایش سن و همچنین برای بهبود قدرت موثر است.
برای رشد عضلانی برخی از مطالعات نشان می دهند که پروتئین وی ممکن است کمی بهتر از سایر انواع پروتئین مانند کازئین یا سویا باشد.
با این حال مگر اینکه رژیم غذایی شما از قبل فاقد پروتئین باشد مکمل ها احتمالا تفاوت زیادی ایجاد نخواهند کرد.
3. ممکن است فشار خون را کاهش دهد
فشار خون بالا یکی از عوامل خطر اصلی بیماری قلبی است.
مطالعات متعددی مصرف محصولات لبنی را با کاهش فشار خون مرتبط کرده اند.
این اثر به خانواده ای از پپتیدهای فعال زیستی در لبنیات نسبت داده شده است که مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (مهار کننده های ACE) نامیده می شوند.
در پروتئین های وی مهار کننده های مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین لاکتوکینین نامیده می شوند. چندین مطالعه حیوانی اثرات مفید آن ها را بر فشار خون نشان داده اند.
تعداد محدودی از مطالعات انسانی تاثیر پروتئین وی بر فشار خون را بررسی کرده اند و بسیاری از متخصصان شواهد را غیرقطعی می دانند.
یک مطالعه در افراد دارای اضافه وزن نشان داد که مکمل پروتئین وی 54 گرم در روز به مدت 12 هفته فشار خون سیستولیک را تا 4 درصد کاهش داد. سایر پروتئین های شیر (کازئین) اثرات مشابهی داشتند.
این توسط یک مطالعه دیگر پشتیبانی می شود که اثرات قابل توجهی را هنگامی که به شرکت کنندگان پروتئین وی کنسانتره (22 گرم در روز) به مدت 6 هفته داده شد، تایید می شود.
با این حال فشار خون فقط در کسانی که فشار خون کمی افزایش یافته بود کاهش یافت.
در مطالعه ای که در آن از مقادیر بسیار کمتر پروتئین وی (کمتر از 3.25 گرم در روز) مخلوط در نوشیدنی شیر استفاده شده بود هیچ اثر قابل توجهی بر فشار خون مشاهده نشد.
4. ممکن است به درمان دیابت نوع 2 کمک کند
دیابت نوع 2 یک بیماری مزمن است که با قند خون بالا و اختلال در عملکرد انسولین مشخص می شود.
انسولین هورمونی است که قرار است جذب قند خون را به سلول ها تحریک کند و آن را در محدوده سالم نگه دارد.
پروتئین وی در تعدیل قند خون موثر بوده و سطح انسولین و حساسیت به اثرات آن را افزایش می دهد.
در مقایسه با سایر منابع پروتئین مانند سفیده تخم مرغ یا ماهی به نظر می رسد پروتئین وی برتری داشته باشد.
این خواص پروتئین وی حتی ممکن است با داروهای دیابت مانند سولفونیل اوره قابل مقایسه باشد. در نتیجه پروتئین وی می تواند به طور موثر به عنوان یک درمان مکمل برای دیابت نوع 2 استفاده شود.
نشان داده شده است که مصرف مکمل پروتئین وی قبل یا همراه با یک وعده غذایی پر کربوهیدرات قند خون را هم در افراد سالم و هم در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 تعدیل می کند.
5. ممکن است به کاهش التهاب کمک کند
التهاب بخشی از پاسخ بدن به آسیب است. التهاب کوتاه مدت می تواند مفید باشد اما تحت شرایط خاصی ممکن است مزمن شود.
التهاب مزمن می تواند مضر باشد و یک عامل خطر برای بسیاری از بیماری ها است و می تواند منعکس کننده بیماری ها یا عادات سبک زندگی باشد که به سلامت شما آسیب می رساند.
یک مطالعه مروری بزرگ نشان داد که مقادیر بالا (بیشتر یا برابر با 20 گرم در روز) مکمل های پروتئین وی به طور قابل توجهی پروتئین واکنشی C را کاهش می دهد که یک نشانگر کلیدی التهاب در بدن است.
6. ممکن است برای بیماری التهابی روده مفید باشد
بیماری التهابی روده (IBD) وضعیتی است که با التهاب مزمن در پوشش داخلی دستگاه گوارش مشخص می شود. این یک اصطلاح جمعی برای بیماری کرون و کولیت اولسراتیو است.
هم در جوندگان و هم در انسان مکمل پروتئین وی اثرات مفیدی بر بیماری التهابی روده دارد.
با این حال شواهد موجود ضعیف است و قبل از هر گونه ادعای قوی به مطالعات بیشتری نیاز است.
7. ممکن است دفاع آنتی اکسیدانی بدن را تقویت کند
آنتی اکسیدان ها موادی هستند که در برابر اکسیداسیون در بدن عمل می کنند. این بدان معنی است که آن ها استرس اکسیداتیو و خطر ابتلا به بیماری های مزمن مختلف را کاهش می دهند.
یکی از مهم ترین آنتی اکسیدان ها در انسان گلوتاتیون است. برخلاف اکثر آنتی اکسیدان ها که از رژیم غذایی خود دریافت می کنید، گلوتاتیون توسط بدن شما تولید می شود.
تولید گلوتاتیون در بدن به تامین چندین آمینو اسید مانند سیستئین بستگی دارد که گاهی اوقات عرضه محدودی دارد.
به همین دلیل غذاهای با سیستئین بالا مانند پروتئین وی ممکن است دفاع آنتی اکسیدانی طبیعی بدن را تقویت کنند.
تعدادی از مطالعات هم در انسان و هم در جوندگان نشان داده اند که پروتئین های وی ممکن است استرس اکسیداتیو را کاهش داده و سطح گلوتاتیون را افزایش دهند.
8. ممکن است اثرات مفیدی بر چربی خون داشته باشد
کلسترول خون بالا به ویژه کلسترول LDL یک عامل خطر برای بیماری قلبی است.
در یک مطالعه بر روی افراد دارای اضافه وزن 65 گرم پروتئین وی در روز به مدت 12 هفته منجر به کاهش قابل توجه کلسترول کل و LDL شد.
مطالعات دیگر اثرات مشابهی بر کلسترول خون پیدا نکردند.
فقدان اثر ممکن است به دلیل تفاوت در طراحی مطالعه باشد. در نهایت قبل از هر گونه نتیجه گیری مطالعات بیشتری مورد نیاز است.
9. بسیار سیر کننده است که ممکن است به کاهش گرسنگی کمک کند
سیری اصطلاحی است که برای توصیف احساس سیری که بعد از خوردن غذا تجربه می کنیم استفاده می شود.
برخی از غذاها سیر کننده تر از سایرین هستند، این تاثیر تا حدی به ترکیب درشت مغذی ها (پروتئین، کربوهیدرات، چربی) آن ها بستگی دارد.
پروتئین تا حد زیادی سیر کننده ترین ماده غذایی در بین سه درشت مغذی است.
با این حال همه پروتئین ها تاثیر یکسانی بر سیری ندارند. به نظر می رسد پروتئین وی نسبت به سایر انواع پروتئین مانند کازئین و سویا سیر کننده تر است.
این خواص آن را به ویژه برای کسانی که نیاز به دریافت کالری کمتر و کاهش وزن دارند مفید می کند.
10. می تواند به لاغری و کاهش وزن کمک کند
افزایش مصرف پروتئین یک استراتژی کاهش وزن شناخته شده است. خوردن پروتئین به روش های زیر ممکن است باعث کاهش چربی شود :
- با سرکوب اشتها منجر به کاهش مصرف کالری می شود
- با افزایش متابولیسم منجر به سوزاندن کالری بیشتر می شود
- به حفظ توده عضلانی هنگام کاهش وزن کمک می کند
پروتئین وی ممکن است نسبت به سایر انواع پروتئین ها بر چربی سوزی و سیری اثر بهتری داشته باشد.
عوارض و مضرات پروتئین وی
پروتئین وی به راحتی در رژیم غذایی شما گنجانده می شود. به صورت پودری فروخته می شود که می توان آن را به اسموتی یا ماست اضافه کرد یا به سادگی با آب یا شیر مخلوط کرد.
مقدار مصرف پروتئین وی در روز معمولا 25 تا 50 گرم در روز (1 تا 2 پیمانه) است اما برخی از محصولات حاوی توصیه های دیگری در بسته بندی هستند.
به خاطر داشته باشید که مصرف بیش از حد پروتئین مفید نیست. مصرف بیش از حد ممکن است باعث مشکلات گوارشی شود مانند :
- حالت تهوع
- درد
- نفخ
- گرفتگی
- نفخ شکم
- اسهال
با این حال مصرف متوسط مکمل های پروتئین وی به خوبی توسط اکثر افراد تحمل می شود، به استثنای چند مورد.
اگر عدم تحمل لاکتوز دارید، پروتئین وی هیدرولیز یا ایزوله ممکن است مناسب تر از پروتئین وی کنسانتره باشد. اگر تا به حال مشکلات کبدی یا کلیوی داشته اید قبل از مصرف مکمل پروتئین با پزشک مشورت کنید.
منبع : healthline
