تومور مغزی از بیماری های جدی است که با علائم متنوع همراه می باشد. به عنوان مثال معمولا افراد زمانی که دچار تشدید سردرد شده یا سردرد آن ها برطرف نمی شود ممکن است استرس پیدا کنند که شاید این مسئله نشانه مشکلات جدی همچون تومور باشد.
بی تردید سردرد می تواند از نشانه های شایع تومور مغزی باشد اما سردردهایی که واقعا به تومور ارتباط دارند معمولا ویژگی های متمایزی دارند یا با علائم دیگری مانند استفراغ همراه می باشند.
در واقع تشنج معمولا اولین علامتی است که نشان می دهد ممکن است فرد به تومور مغزی دچار شده باشد. از دیگر علائم نیز می توان به تغییرات شناختی، از دست دادن هوشیاری، سرگیجه و استفراغ اشاره کرد.
در ادامه قصد داریم درباره علائم و نشانه های تومور مغزی صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
علائم تومور مغزی چیست؟
علائم شایع تومور مغزی
تومور مغزی ممکن است خوش خیم (غیر سرطانی) یا بد خیم (سرطانی) باشد که علائم بسیار شبیه یکدیگر دارند و ممکن است به دلیل اختلال در ناحیه خاصی از مغز که تومور در آن قرار دارد یا افزایش فشار داخل جمجمه ایجاد شوند.
به عنوان مثال وجود تومور در ناحیه ای از مغز که بینایی را کنترل می کند ممکن است به دو بینی منجر شود یا وجود تومور در ناحیه ای از مغز که تعادل را کنترل می کند ممکن است به نا هماهنگی در بدن بینجامد.
افزایش فشار داخل جمجمه ای نیز می تواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند که روی مناطقی از مغز که نزدیک تومور یا در نواحی نسبتا دور از تومور مغزی قرار گرفته اند تاثیر می گذارد.
به علاوه علائم تومور مغزی ممکن است بسیار خفیف و ظریف یا شدید و تهدید کننده زندگی باشند. با این حال توجه داشته باشید که اکثر این علائم با نشانه های بسیاری از بیماری های دیگر شباهت دارند.
برخی از شایع ترین علائم و نشانه های تومور مغزی عبارتند از :
1. تشنج
بر خلاف تصور بسیاری از افراد که گمان می کنند سردرد اولین علامت تومور مغزی است، در واقع تشنج اغلب اولین علامتی است که هنگام وجود تومور مغزی تجربه می شود.
یک سوم افراد گزارش داده اند که قبل از تشخیص تومور مغزی دچار تشنج شده اند که این وضعیت در افراد مبتلا به گلیومای خفیف (شایع ترین نوع تومور مغزی در بزرگسالان) شایع تر می باشد.
تشنج انواع مختلف دارد اما در تومور مغزی اغلب تشنج کانونی رخ می دهد. این تشنج در ناحیه اشغال شده توسط تومور مغزی ایجاد می شود که ممکن است به سرعت پخش شده و کل مغز را درگیر کند.
تشنج عمومی نوع دیگری از تشنج است که اغلب به دلیل بیماری های مادرزادی و در کل مغز ایجاد می شود و تشنج غایب یک نمونه از آن است.
اگرچه تنها با یک معاینه ساده نمی توان کانونی بودن تشنج را تشخیص داد اما این مورد در تشخیص بیماری اهمیت زیادی دارد.
در ضمن تشنج های تونیک – کلونیک باعث لرزش بدن با شدت های مختلف شده و معمولا به صورت تشنج های کانونی در یک ناحیه از مغز آغاز و به سرعت و در عرض چند ثانیه گسترش پیدا می کنند.
در این حالت معمولا فرد دچار از دست دادن هوشیاری و همچنین بی اختیاری ادرار و گاهی مدفوع می شود. تشنج‌های میوکلونیک نیز ممکن است با انقباضات آزار دهنده عضلانی بدون از دست دادن هوشیاری همراه باشند.
تشنج های حسی نوع دیگر تشنج هستند که ممکن است به تغییراتی در بینایی مانند دیدن چراغ های چشمک زن، حس بویایی عجیب یا سایر علائم حسی منجر شوند.
در برخی از تشنج ها فرد بی حرکت نشسته و به فضا خیره شود بدون آن که متوجه اطراف خود باشد و برخی دیگر ممکن است باعث تجارب دژاوو یا آشنا پنداری شوند.
2. سردرد
بیش از نیمی از افراد مبتلا به تومورهای مغزی از سردرد رنج می برند. این سردردها معمولا کسل کننده و پایدار هستند و سردردهای ضربان دار کمتر اتفاق می افتند.
سردردی که با تومور مغزی ارتباط دارد اغلب صبح ها شدت پیدا می کند و ممکن است در طول روز بهتر شود. همچنین باعث درد در کل سر شده یا در یک طرف سر شدیدتر می باشد.
به همراه سردرد ممکن است علائم دیگری همچون استفراغ نیز وجود داشته باشد. به علاوه درد گاهی با فعالیت بدنی، عطسه، سرفه، خم شدن، یا خم شدن در حین اجابت مزاج بدتر می شود.
3. استفراغ
استفراغ به خصوص هنگام صبح با یا بدون حالت تهوع می تواند یکی از علائم تومور مغزی باشد.
به طور کلی استفراغ صبحگاهی شایع تر است و زمانی که این مسئله به دلیل تومور مغزی رخ دهد اغلب با یک تغییر ناگهانی (مانند غلت زدن در رختخواب) تحریک می شود.
4. تغییرات شناختی
تومورهای مغزی می توانند بسیاری از جنبه های شناختی را تحت تاثیر قرار دهند. این تغییرات ممکن است ظریف باشند و فرد بتواند شغل یا عملکرد اجتماعی خود را حفظ کند اما گاهی مشکل زا می شوند.
تغییرات شناختی ناشی از تومورهای مغزی عبارتند از :
- حافظه : تومور مغزی باعث می شود مغز اطلاعات را با سرعت کمتری پردازش کند، در این حالت فرد تا حدی دچار فراموشی می شود که اگرچه در ابتدا ممکن است نگران کننده نباشد اما قابل توجه تر از فراموشی است که همه افراد گاهی تجربه می کنند
- حل مسئله : فعالیت هایی همچون محاسبات ریاضی ساده، نوشتن جملات، چیدن صفحه شطرنج یا حتی پیروی کردن از یک دستور ممکن است برای فرد چالش برانگیز شوند
- تمرکز : ممکن است فرد به راحتی حواسش پرت شود و در ادامه کاری که در حال انجام است مشکل پیدا کند. همچنین احتمالا انجام کارهای اساسی بیشتر از حد معمول طول می کشد
- گیجی : علائم گیچی می تواند از سردرگمی خفیف مانند عدم درک نکات ظریف در حین گفتگو تا علائم شدیدتر مانند عدم تشخیص چهره یک فرد آشنا متفاوت باشد
- مشکل در ادراک فضایی : مشکلات ادراک فضایی ممکن است باعث کلافه شدن فرد شود. مثلا فردی که قبلا راننده حرفه ای بوده به دلیل تغییر در درک عمق می تواند دچار سانحه رانندگی شود
5. از دست دادن هوشیاری
با افزایش فشار داخل جمجمه ممکن است به مغز فشار وارد شود. از دست دادن هوشیاری می تواند به دلایل مختلف رخ دهد. ممکن است فرد به تدریج خسته تر شود تا جایی که بیهوش شده یا ممکن است به طور ناگهانی هوشیاری اش را از دست بدهد.
بسته به علت، این مسئله می تواند به کما منجر شود.
6. تغییرات شخصیتی یا خلقی
افراد بزرگسال که دچار تومور مغزی هستند گاهی تغییرات شخصیتی تجربه می کنند، مثلا ممکن است در زمان های نا مناسب بخندند، علاقه ناگهانی به رابطه جنسی پیدا کنند، به شدت عصبی شوند یا رفتارهای پر خطر از خود نشان دهند.
همچنین گاهی خصوصیات شخصیتی معمولی آن ها به صورت اغراق آمیزی پر رنگ شود.
لازم به ذکر است علائم تومور مغزی ممکن است شبیه علائم افسردگی نیز به نظر برسد.
7. مشکلات بینایی و شنوایی
برخی تومورهای مغزی می توانند اختلالات بینایی یا شنوایی به همراه داشته باشند.
مشکلات بینایی ممکن است شامل دیدن چراغ های چشمک زن، دو بینی، تاری دید و از دست دادن بینایی باشد.
اختلالات شنوایی نیز می تواند شامل کم شنوایی یک گوش و زنگ زدن در گوش باشد. به علاوه زمانی که تومور ساقه مغز را درگیر می کند، مردمک یک چشم ممکن است گشاد شود که باید به آن به عنوان یک علامت اورژانسی توجه کرد.
8. تغییرات فیزیکی
تومورهای مغزی ممکن است باعث ضعف در یک طرف بدن و همچنین بی دست و پا بودن، سرگیجه، از دست دادن تعادل یا سکندری شوند.
فرد ممکن است دچار حرکات غیر طبیعی شده و هماهنگی حرکات بدن برایش دشوار باشد. مشکل در بلع بدون علت نیز می تواند از علائم تومور مغزی باشد.
9. تغییرات گفتار
ممکن است فرد به وضوح دچار مشکل در صحبت کردن شود، در درست کردن جملات یا یافتن کلمات مشکل داشته باشد، حرف های غیر منطقی به زبان بیاورد یا متوجه صحبت های دیگران نشود.
علائم بر اساس محل تومور
گاهی اوقات با توجه به محل قرار گرفتن تومور، علائم بسیار خاصی ایجاد می شود، از جمله :
1. تومور لوب پیشانی
لوب های پیشانی در ناحیه ای از مغز قرار دارند که تفکر و قضاوت در آن جا انجام می شود و تومور در این ناحیه می تواند باعث کاهش توانایی ذهنی و همچنین تغییر شخصیت در افراد شود.
همچنین به دلیل فشار روی عصب بویایی ممکن است فرد دچار از دست دادن حس بویایی (آنوسمی) شود و توانایی صحبت کردن او نیز گاهی دچار اختلال می گردد.
2. تومور لوب تمپورال
لوب های تمپورال در صحبت کردن و شنیدن نقش دارند و وجود تومور در این ناحیه می تواند به توهمات شنوایی (شنیدن چیزهای غیر واقعی)، ناتوانی در درک گفتار و تغییرات بینایی منجر شود.
در این وضعیت علائمی مانند تجارب دژاوو، اختلال مسخ شخصیت و بزرگ تر یا کوچک تر دیدن چیزها از آن چه واقعا هستند نیز دور از انتظار نیست.
به علاوه هر دو نوع تومور لوب پیشانی و لوب تمپورال ممکن است باعث تغییرات روانی مانند افزایش پرخاش گری در افراد شوند.
3. تومور لوب آهیانه ای
لوب های آهیانه ای در بالای مغز می توانند باعث ایجاد تغییراتی در حواس سمت دیگر بدن شوند.
این ناحیه از مغز نقش مهمی در هماهنگی بخش های مختلف مغز دارد و وجود تومور در آن ممکن است به مشکلات جهت گیری و همچنین تشخیص در فرد منجر شود.
افراد مبتلا به تومور لوب آهیانه ای احتمالا یک سمت از بدن خود را نادیده می گیرند یا دردهای خود به خود ایجاد شده را تجربه کنند.
4. تومور لوب پس سری
لوب های پس سری قرار گرفته در پشت مغز در بینایی نقش مهمی دارند و وجود تومور در آن ها می تواند به علائم بینایی از توهمات بینایی گرفته تا نقص میدان دید و کوری کورتیکال (از دست دادن بینایی با وجود عملکرد بی نقص چشم) متغیر باشد.
5. تومور مخچه
مخچه در قسمت تحتانی پشت مغز قرار دارد و مسئول تعادل و هماهنگی بدن است.
تومورهای این ناحیه ممکن است باعث نا هماهنگی بدن شبیه به علائم مستی در افراد شوند. همچنین می توانند در مهارت های حرکتی ظریف مانند نوشتن یا مسواک زدن دندان ها مشکل ایجاد کنند.
6. تومور ساقه مغز
ساقه مغز ایستگاه رله بین بخش فوقانی مغز و سایر قسمت های بدن است و عملکردهای حیاتی مانند تنفس و ضربان قلب را کنترل می کند.
تومورهای این ناحیه ممکن است باعث بی حسی یا ضعف در سمت دیگر بدن، دو بینی با مردمک های نا یکسان، سرگیجه، افتادگی پلک و سایر علائم شوند.
گاهی نیز فرد هوشیاری اش را از دست داده و در صورتی که تومور تشخیص داده نشود ممکن است جان خود را از دست بدهد.
تومورهای ایجاد شده در نواحی فوقانی مغز نیز در صورتی که باعث ایجاد فشار و فتق بافت مغز (فشرده شدن) به داخل ساقه مغز شوند ممکن است روی ساقه مغز تاثیر بگذارند.
7. تومور غده هیپوفیز
تومورهای غده هیپوفیز (مانند کرانیوفارنژیوم) ممکن است به تغییراتی در سطح انرژی، دوره های قاعدگی، شیردهی و رشد دست ها و پاها در بزرگسالان منجر شوند.
علائم تومور مغزی در کودکان
علائم و نشانه های تومورهای مغزی در کودکان اغلب شبیه علائم در بزرگسالان است. برخی علائم که تنها به کودکان اختصاص دارد عبارت است از :
- سردردی که کودک را از خواب بیدار می کند
- نداشتن رشد متناسب با سن
- تغییر رفتار، مثلا ممکن است کودک پر سر و صدا ساکت باشد و بالعکس
- چرخاندن سر به جای حرکت دادن چشم ها برای دیدن چیزی
- استفراغ اغلب پرتابی
در نوزادان ناحیه نرم روی جمجمه ممکن است برآمده باشد و هنگام لمس آن، نوزاد آشفته شده و بهانه گیری کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
بار دیگر تاکید می شود که علائم تومور مغزی با علائم بسیاری از بیماری های کمتر جدی هم پوشانی دارد و ظاهر شدن آن ها در اکثر مواقع نشان دهنده وجود تومور در مغز نمی باشد.
با این حال از آن جا که تشخیص زود هنگام تومور مغزی، احتمال آسیب بیشتر را کاهش داده و به درمان موفقیت آمیز کمک زیادی می کند لازم است به این علائم توجه شود.
بنابراین اگر دچار سردردهای مکرر، مشکلات شناختی، ضعف یا مشکلات بینایی و شنوایی هستید با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک به شما می گوید که آیا این علائم نیاز به اقدامات اورژانسی دارد یا خیر.
گفته شده هر گونه علائم شدید یا ناگهانی ذکر شده نیاز به مراجعه به اورژانس دارد. اگرچه ممکن است تومور مغزی علت این موارد نباشد اما می تواند نشانه سایر بیماری های جدی مانند سکته مغزی، آنوریسم، متاستازهای مغزی ناشی از سرطان یا خونریزی در مغز باشند.
برخی علائم اورژانسی عبارتند از :
- بدترین سردردی که تا به حال تجربه کرده اید
- سردرد شدید در دوران بارداری یا بعد از زایمان
- سردرد شدید اگر به دلیل شیمی درمانی، اچ آی وی یا ایدز یا سایر بیماری ها دارای سیستم ایمنی ضعیف هستید
- درد شدید ناگهانی تنها در یک طرف سر
- تب همراه با سردرد شدید
- احساس درونی که مشکلی در بدن شما وجود دارد
منبع: verywellhealth
