خر و پف چیست؟

خروپف (به انگلیسی: Snoring) نوعی اختلال خواب است که طی آن فرد مبتلا در خواب با صدای بلند نفس کشیده و سر و صدای ایجاد شده می تواند برای اطرافیان او آزار دهنده باشد.

این وضعیت به دلیل لرزش مجاری تنفسی فرد هنگام خواب رخ می دهد و اگرچه نگرانی جدی برای سلامتی محسوب نمی شود اما بسیاری از افراد به دلیل آزار دهنده بودن آن، معمولا به دنبال درمان هستند.

در ادامه قصد داریم درباره خروپف و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

خروپف چیست؟

بسیاری از افراد هنگام خواب خروپف می کنند و این پدیده بسیار شایع است که در اغلب موارد برای اطرافیان فرد مشکلات بیشتری ایجاد می کند، اگرچه گاهی می تواند نشانه مشکل جدی تری در سلامتی خود فرد باشد.

خروپف زمانی رخ می دهد که بافت مجاری تنفسی فوقانی فرد به لرزه در آمده و باعث شود فرد هنگام خواب با صدای بلند نفس بکشد. این وضعیت اغلب یک نگرانی جدی برای سلامتی در نظر گرفته نمی شود اما در صورتی که باعث اختلال در زندگی و سلامتی فرد شود یا با علائم دیگری همراه باشد بهتر است به پزشک مراجعه شود.

علت خروپف

در ساعات بیداری بافت های گلو و مجاری تنفسی فوقانی باز هستند و در بسیاری از افراد، هوا به راحتی وارد ریه ها می شود اما در طول خواب بافت های نرم و همچنین زبان شل می شوند که می تواند تا حدی مجاری تنفسی را مسدود کند.

در صورتی که هوای ورودی و خروجی در مجاری تنفسی با مقاومت یا انسداد مواجه شود، ممکن است لرزش بافتی رخ داده و باعث خروپف شود.

عواملی که می توانند به خروپف منجر شوند عبارتند از :

سیگار کشیدن
نوشیدن الکل
مصرف داروهای ضد افسردگی یا شل کننده های عضلانی
به پشت خوابیدن
احتقان ناشی از سرماخوردگی یا آلرژی
انحراف بینی یا سایر ویژگی های ساختاری
میان سال بودن
مرد بودن
بارداری
خصوصیات ژنتیکی که روی ساختار دهان و گلو تاثیر می گذارند

گفته شده حدود 40 درصد از مردان بزرگسال و 24 درصد از زنان بزرگسال به طور منظم خروپف می کنند.

به علاوه خروپف در دوران میان سالی شایع تر است و مردان بالای 70 سال کمتر از مردان جوان تر خروپف می کنند.

همچنین مشخص شده افرادی که خروپف می‌ کنند بیشتر به موارد زیر مبتلا هستند :

چاقی
استرس
سطح پایین کلسترول خوب

همان طور که می دانید همه این عوامل خطر زا ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهند. با این حال متخصصان نمی‌ دانند خروپف دقیقا چه نقشی در ابتلا به این بیماری ها ایفا می‌ کند یا چه رابطه علت و معلولی بین آن ها برقرار است.

آپنه خواب

خروپف یکی از علائم آپنه خواب نیز محسوب می شود. لازم به ذکر است افراد مبتلا به این عارضه در هنگام خواب برای مدتی نفس شان قطع می شود و صدای خفگی یا نفس نفس زدن در آن ها ایجاد می شود.

به طور کلی 2 نوع آپنه خواب وجود دارد که عبارتند از :

آپنه انسدادی خواب که شامل یک انسداد ساختاری است و اغلب با خروپف ارتباط دارد
آپنه خواب مرکزی که به دلیل مشکل در سیستم عصبی مرکزی که تنفس را کنترل می کند رخ می دهد و معمولا با خروپف همراه نمی باشد

فرد مبتلا به آپنه خواب علاوه بر خروپف با صدای بلند، ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کند :

خواب آلودگی در طول روز
بی خوابی
سردرد صبحگاهی
مشکل در تمرکز یا به خاطر سپردن چیزها
تحریک پذیری
کاهش میل جنسی

آپنه خواب با بیماری های دیگر همچون فشار خون بالا، نارسایی احتقانی قلب، کم کاری تیروئید یا مشکلات مربوط به سیستم عصبی نیز در ارتباط می باشد.

برخی تحقیقات نشان داده تقریبا نیمی از افراد مبتلا به فشار خون بالا ممکن است به آپنه خواب مبتلا باشند.

درمان خروپف

درمان خانگی

درمان های خانگی متعدد برای برطرف کردن خروپف وجود دارد، از جمله :

1. اجتناب از مصرف الکل و داروهای آرام بخش

داروهای آرام بخش با شل کردن عضلات می توانند به خروپف منجر شوند. الکل نیز چنین تاثیری دارد.

توصیه می شود در مورد مصرف داروهای خواب تجویزی یا بدون نسخه حتما ابتدا با پزشک مشورت کنید.

2. رفع گرفتگی بینی

گرفتگی بینی اغلب به دلیل التهاب رخ می دهد و مصرف برخی داروها یا استفاده از برخی تکنیک ها می تواند به کاهش التهاب و گرفتگی بینی کمک کند، از جمله :

نوار یا چسب بینی
اسپری های کورتون و مرطوب کننده بینی
آنتی هیستامین ها
دستگاه بخور

3. تغییر وضعیت خواب

وضعیت خواب ممکن است روی افزایش خروپف تاثیر بگذارد. به عنوان مثال زمانی که فرد به پشت می خوابد ممکن است زبانش شل شده و مجاری هوایی را مسدود کند که احتمال بروز خروپف را افزایش می دهد.

حالت های بهتر برای خوابیدن عبارتند از :

به پهلو خوابیدن
بالا بردن سر تخت به اندازه چند سانتی متر
استفاده از بالش ضد خروپف برای بهبود وضعیت گردن

روش دیگر این است که یک توپ تنیس یا یک شی نرم دیگر به پشت پیراهن خواب فرد دوخته شود. این کار به جلوگیری از غلتیدن در خواب و خوابیدن به پشت کمک کند.

4. کنترل وزن

بافت چربی در افراد چاق ممکن است مجاری تنفسی را باریک کرده و جریان هوا را مسدود کند که نتیجه آن خروپف کردن فرد می باشد. بنابراین می توان گفت حفظ وزن در محدود سالم ممکن است خطر خروپف را کاهش دهد.

5. ابزار دهانی

استفاده از ابزارهای دهانی سفارشی مانند نایت گاردها ممکن است با جا به جا کردن زبان و فک به سمت جلو به باز نگه داشتن مجاری تنفسی کمک کند.

برای تهیه نایت گارد مناسب لازم است به دندان پزشک مراجعه شود.

6. تمرینات گلو

گفته شده تمرینات گلو ممکن است به تقویت ماهیچه های گلو و جلوگیری از شل شدن آن ها در طول خواب در برخی افراد کمک کند. با این حال نتایج مطالعات ضد و نقیض است.

برخی تمریناتی که تعدادی از متخصصان توصیه کرده اند عبارتند از :

دهان خود را بسته و لب های خود را جمع کنید و به مدت 30 ثانیه این حالت را حفظ کنید
دهان خود را باز کنید و ماهیچه پشت گلو را به مدت 30 ثانیه سفت کنید، این کار را چندین بار تکرار کنید
هر روز به مدت 3 دقیقه به صورت متناوب و سپس به صورت مداوم یک حرف صدا دار را تلفظ کنید
نوک زبان را پشت دندان های جلویی بالایی قرار داده و سپس زبان را به سمت عقب بکشید. هر روز به مدت 3 دقیقه این کار را انجام دهید
هر روز به مدت 3 دقیقه زبان را به سقف دهان فشار دهید
دهان را باز کرده و فک خود را به یک طرف حرکت دهید. 30 ثانیه آن را به همان حالت نگه داشته و سپس در سمت دیگر تکرار کنید

برای دستیابی به بهترین نتایج لازم است این تمرینات را به صورت مداوم و منظم انجام دهید.

7. ترک سیگار

دود تنباکو نوعی محرک محسوب می شود که می تواند به التهاب بافت گلو منجر شود. مجرای تنفسی فوقانی یک گذرگاه باریک است بنابراین حتی مقدار کمی التهاب ممکن است میزان جریان هوای قابل انتقال از آن را کاهش دهد.

ترک سیگار، خطر بروز این وضعیت و احتمال ابتلا به بیماری ها و مشکلات دیگر را کاهش می دهد.

8. رعایت اصول بهداشتی خواب

توصیه شده افراد روی تخت راحت در یک اتاق تاریک و خنک بخوابند. به علاوه کارشناسان خواب نا کافی را با افزایش وزن مرتبط می دانند که می تواند به خروپف منجر شود.

برای تجربه یک خواب خوب شبانه تا حد امکان به نکات زیر توجه داشته باشید :

راحت بودن تخت
خوابیدن در اتاق خنک و ساکت
استفاده از پرده های ضخیم برای کاهش نور به داخل اتاق
داشتن برنامه منظم خواب و بیداری حتی در تعطیلات آخر هفته
اجتناب از نگاه کردن به صفحه نمایش قبل از خواب
اجتناب از مصرف غذاهای حجیم در وعده غذایی شام و عدم نوشیدن مایعات در ساعات نزدیک به زمان خواب
ورزش کردن در طول روز و اجتناب از ورزش طی 2 تا 3 ساعت قبل از خواب
اجتناب از کافئین و نیکوتین
اجتناب از قرار دادن گوشی های هوشمند و سایر دستگاه های الکترونیکی داخل اتاق

درمان های پزشکی

اگر فرد به خروپف یا آپنه خواب شدید دچار باشد ممکن است همراه با موارد ذکر شده نیاز به روش های درمانی پزشکی نیز باشد، از جمله :

1. فشار جریان هوای همواره مثبت (CPAP)

این تکنیک اولین درمانی است که ممکن است برای افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب تجویز شود. در این روش فرد هنگام خواب از ماسک مخصوص استفاده می کند که هوای تحت فشار را وارد بدن شود.

2. عمل جراحی

در برخی موارد استفاده از عمل جراحی ممکن است به رفع خروپف شدید کمک کند. گزینه های مختلف جراحی برای افراد مبتلا به خروپف یا آپنه خواب وجود دارد اما پیش بینی نتایج اغلب دشوار است و از CPAP کمتر موثر هستند.

این روش ها عبارتند از :

ایمپلنت پالاتال که طی آن میله های فیبری کوچک در کام نرم قرار می دهند تا بافت شل سفت شود
سپتوپلاستی می تواند به صاف کردن انحراف تیغه بینی کمک کند
عمل جراحی UPPP که بافت اضافی را از کام نرم و زبان کوچک حذف می کند
روش رادیو فرکانسی که بافت شل داخل و اطراف گلو و زبان را سفت می کند
روش پیشرفت Genioglossus که شامل حرکت دادن زبان به سمت جلو برای ایجاد فضای تنفسی بیشتر است

از آن جا که همه روش های جراحی با خطراتی همراه می باشد، از این روش ها باید به عنوان آخرین راه حل استفاده شود.