کووید 19 (کرونا 2019) چیست؟

بیماری کووید 19 (به انگلیسی: COVID-19) که به نام کرونا ویروس 2019 نیز شناخته شده نوعی بیماری ویروسی با قدرت انتقال بسیار بالا است که اولین بار در دسامبر سال 2019 در ووهان چین شناسایی شد و در مدتی کوتاه توانست به نقاط مختلف جهان گسترش پیدا کند.

این ویروس با نام رسمی SARS-CoV-2 که مدت ها است در صدر مهم ترین اخبار دنیا قرار گرفته عامل بروز عفونت بسیار مسری با علائم شبیه سرماخوردگی و آنفلوآنزا می باشد که تاکنون بیش از صد میلیون نفر را در سراسر جهان مبتلا کرده و باعث مرگ میلیون ها نفر شده است.

در ادامه قصد داریم درباره بیماری کووید 19 و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

کووید 19 چیست؟

اوایل سال 2020 یک ویروس جدید با سرعت انتقالی بی سابقه شروع به گسترش در سراسر جهان کرد و در مدتی کوتاه توانست به یک اپیدمی مهار ناپذیر و یک کابوس جهانی به نام کووید 19 تبدیل شود.

این ویروس که به خانواده کرونا ویروس ها تعلق دارد اولین بار در دسامبر سال 2019 در بازار مواد غذایی در ووهان چین شناسایی شد و با وجود تلاش های پیوسته دانشمندان و محققان در طول این مدت هنوز درمان قطعی برای آن یافت نشده است.

خوشبختانه در حال حاضر واکسن های متعدد برای مهار این بیماری عرضه شده و تلاش در زمینه کشف درمان آن ادامه دارد، امید است با واکسیناسیون همگانی این بیماری به طور کامل ریشه کن شود.

علائم کووید 19

دانشمندان و محققان پیوسته در حال مطالعه این ویروس و جهش های مختلف آن می باشند و هر روز اطلاعات جدیدی در مورد این ویروس کشف می کنند.

در حال حاضر به طور قطع می دانیم بیماری کووید 19 ممکن است در برخی افراد هیچ علامتی ایجاد نکند. همچنین دوره کمون یا نهفتگی این بیماری، بسته به نوع و جهش ویروس ممکن است 2 روز تا حداکثر 2 هفته باشد.

برخی از شایع ترین علائم کووید 19 که خاص این بیماری هستند عبارتند از :

تنگی نفس
سرفه ای که با گذشت زمان تشدید می شود
تب
لرز
خستگی

علائم کمتر شایع عبارتند از :

تکان خوردن مکرر بدن همراه با لرز
گلو درد
سردرد
دردهای عضلانی
از دست دادن حس بویایی یا چشایی
گرفتگی یا آب ریزش بینی
علائم گوارشی مانند اسهال، حالت تهوع و استفراغ
تغییر رنگ انگشتان دست یا پا
چشم صورتی
بثورات پوستی

افراد مبتلا به کووید 19 ممکن است برخی، همه یا هیچ یک از علائم ذکر شده را نداشته باشند.

به عنوان مثال در اغلب موارد تب شایع ترین علامت کووید 19 است اما مطالعه ای کوچک روی 213 نفر در سال 2020 نشان داد تنها 11.6 درصد از افراد مبتلا به کرونای خفیف تب را تجربه کرده اند.

ترتیب ظاهر شدن علائم کووید 19

کووید 19 خفیف

اکثر افراد مبتلا به کووید 19 علائم خفیفی از خود نشان می دهند. طبق دستورالعمل های درمانی ارائه شده توسط موسسه ملی بهداشت افراد مبتلا که دارای علائم زیر هستند به کووید 19 خفیف مبتلا می باشند :

دارا بودن هر یک از علائم معمولی کووید 19 مانند سرفه، خستگی یا از دست دادن بویایی یا چشایی
عدم وجود تنگی نفس یا نتیجه غیر طبیعی تصویر برداری از قفسه سینه

لازم به ذکر است ابتلا به کووید 19 خفیف نیز می تواند اثرات طولانی مدت در افراد داشته باشد. کسانی که چندین ماه بعد از ابتلا به ویروس کرونا و زمانی که ویروس در بدن آن ها قابل شناسایی نیست علائم آن را تجربه می کنند به عنوان مبتلایان طولانی مدت کووید 19 شناخته می شوند.

طبق مطالعات انجام شده تقریبا یک سوم افراد مبتلا به این بیماری تا 9 ماه بعد از ابتلا علائم دائمی داشته اند. به علاوه بررسی نتایج مطالعات تا به امروز نشان داده که :

حداقل یک سوم همه موارد ابتلا بدون علامت هستند
حدود 75 درصد افرادی که هنگام مثبت شدن تست کرونا (تست PCR) علامتی نداشته اند بعد از آن نیز بدون علامت باقی می مانند. این تست شامل سواب بینی می باشد

کووید 19 شدید

در صورتی که فرد یکی از علائم زیر را تجربه کند لازم است با اورژانس تماس بگیرد :

مشکل در تنفس
کبود شدن لب ها یا صورت
درد یا فشار دائمی روی قفسه سینه
گیجی
خواب آلودگی بیش از حد

تحقیق روی علائم این بیماری همچنان ادامه دارد.

مقایسه کووید 19 و آنفلوآنزا

اگرچه کووید 19 و آنفلوآنزا دارای علائم بسیار مشابهی هستند اما تحقیقات نشان داده مرگ و میر ناشی از ویروس کووید 19 بیشتر از آنفلوآنزای فصلی می باشد.

بر اساس تحقیقات انجام شده حدود 0.04 تا 0.16 افرادی که بین سال های 2019 تا 2020 در ایالات متحده به آنفلوآنزای فصلی دچار شدند فوت کردند اما در کووید 19 این آمار حدود 1.80 درصد بوده است.

این دو بیماری دارای یک سری علائم مشترک می باشند. برخی علائم شایع آنفلوآنزا عبارتند از :

سرفه
آب ریزش یا گرفتگی بینی
گلو درد
تب
سردرد
خستگی
لرز
بدن درد

علت کووید 19

خانواده کرونا ویروس شامل ویروس های مشترک بین انسان و حیوانات می باشد که معمولا ابتدا در حیوانات رشد و تکثیر پیدا کرده و سپس به انسان ها منتقل می شوند.

انتقال ویروس از حیوان به انسان تنها زمانی رخ می دهد که فرد در تماس نزدیک با حیوان آلوده قرار داشته باشد. ویروس بعد از وارد شدن به بدن انسان می تواند از طریق قطرات تنفسی هنگام نفس کشیدن، عطسه، سرفه یا صحبت کردن از فردی به فرد دیگر منتقل و شروع به تکثیر و ایجاد عفونت در دستگاه تنفسی کند.

به علاوه لمس سطح یا شی آلوده به ویروس کرونا و سپس دست زدن به دهان، بینی یا چشم ها نیز می تواند باعث انتقال ویروس به بدن شود اگرچه راه اصلی سرایت بیماری به شمار نمی رود.

گفته شده این ویروس می تواند بین چند دقیقه تا چند ساعت در هوا بماند. با این حال به نظر می رسد احتمال انتقال عفونت از طریق تماس نزدیک با افراد مبتلا و قطرات تنفسی آن ها بسیار بیشتر می باشد.

لازم به ذکر است ویروس کرونا 2019 دقیقا به یک حیوان خاص نسبت داده نشده اما محققان معتقد هستند این ویروس احتمالا از خفاش به یک حیوان دیگر مانند مار یا پانگولین منتقل و سپس برای اولین بار در میدان مواد غذایی ووهان چین به انسان سرایت کرده است.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به کووید 19 قرار دارند؟

افرادی که با فرد مبتلا به کووید 19 در تماس بوده اند ممکن است به این بیماری مبتلا شوند، به خصوص اگر هنگام سرفه، عطسه یا صحبت کردن نزدیک با فرد مبتلا در معرض ترشحات بزاقی او قرار گرفته باشند.

افراد زیر در صورت عدم انجام اقدامات پیشگیرانه مناسب در معرض ابتلا به کووید 19 قرار دارند :

کسانی که با فرد مبتلا به ویروس کووید 19 زندگی می کنند
کسانی که از افراد مبتلا به کووید 19 مراقبت می کنند
کسانی که همسر آن ها به این ویروس مبتلا شده است

به علاوه افراد مسن و افرادی که به بیماری های خاص (که در ادامه ذکر شده) مبتلا هستند بیشتر از سایرین در معرض عوارض شدید این بیماری قرار دارند :

سرطان
بیماری های قلبی مانند نارسایی قلبی، بیماری عروق کرونری و کاردیومیوپاتی
بیماری مزمن کلیوی
بیماری انسدادی مزمن ریوی
چاقی که در افراد با شاخص توده بدنی 30 یا بالاتر رخ می دهد
کم خونی داسی شکل
سیستم ایمنی ضعیف در پیوند عضو جامد
دیابت نوع 2

نکته : منظور از پیوند عضو جامد پیوند اعضای خارجی و داخلی بدن می باشد و مایعات بدن مانند خون و پلاسما را شامل نمی شود.

کووید 19 و بارداری

به نظر می رسد خانم های باردار نیز بیشتر از سایرین در معرض عوارض ناشی از کووید 19 قرار دارند.

گزارش شده زنان باردار بیش از زنان غیر باردار ممکن است به موارد شدید کووید 19 مبتلا شوند. به عنوان مثال این خانم ها تقریبا 3 برابر خانم های غیر باردار در بخش های مراقبت های ویژه یا آی سی یو بستری می شوند و میزان مرگ و میر آن ها به دلیل ابتلا به کرونا بیشتر است.

همچنین گفته شده زنان باردار مبتلا به کووید 19 بیشتر از سایر خانم ها ممکن است دچار زایمان زودرس شوند.

لازم به ذکر است انتقال ویروس از مادر به فرزند در دوران بارداری چندان محتمل نیست اما نوزاد تازه متولد شده بعد از تولد ممکن است به ویروس مبتلا شود.

تشخیص کووید 19

کووید 19 را می توان با روش های مشابه سایر بیماری های ویروسی مانند آزمایش خون، نمونه بافت یا بزاق تشخیص داد اما در اکثر آزمایش های تشخیصی از یک سواب پنبه ای برای نمونه گیری از مخاط بینی استفاده می شود که به آن تست PCR گفته می شود.

افرادی که حدس می زنند به کووید 19 مبتلا شده اند یا علائم آن را در خود مشاهده می کنند لازم است بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.

پزشک با بررسی وضعیت و علائم ظاهر شده به برخی بیماران توصیه می کند در خانه مانده، علائم خود را زیر نظر بگیرند، داروهای تجویزی را مصرف کنند و تا مدت زمان خاص از حضور در میان دیگران اجتناب کنند.

همچنین پزشک توصیه می کند در این مدت در صورتی که علائم خاصی مشاهده شود مجددا به پزشک مراجعه کرده یا برای مراقبت های فوری با اورژانس تماس گرفته شود.

درمان کووید 19

در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای عفونت ناشی از ویروس کرونا وجود ندارد، با این حال اثر بخشی بسیاری از درمان ها و واکسن ها در دست بررسی می باشد و داروهای متعددی برای کاهش علائم و عوارض این بیماری به خصوص در موارد شدیدتر تایید شده است.

به عنوان مثال سازمان غذا و دارو در اکتبر سال 2020 استفاده از داروی رمدسیویر را به عنوان اولین داروی دارای مجوز برای درمان کووید 19 تایید کرد. این دارو به صورت تزریق درون وریدی برای درمان کووید 19 در افراد 12 سال به بالا که در بیمارستان بستری شده اند با نسخه در دسترس می باشد.

همچنین این سازمان در نوامبر سال 2020 مجوز استفاده از داروهای آنتی بادی مونوکلونال برای کووید 19 را به انجمن های دانشگاهی اروپایی اعطا کرد.

آنتی بادی های مونوکلونال پروتئین های تولید شده توسط انسان هستند که به بدن کمک می کنند تا در برابر مواد خارجی همچون ویروس ها پاسخ ایمنی مطلوب تری ایجاد کند.

این داروها عبارتند از :

داروی bamlanivimab
داروی REGEN-COV

این داروها نیز همانند رمدسیویر به صورت درون وریدی تزریق می شوند و برای درمان کووید 19 در افراد بالای 12 سال طراحی شده اند. لازم به ذکر است از این داروها برای درمان سرپایی استفاده می شود.

سازمان غذا و دارو مجوز استفاده از چند روش درمانی دیگر از جمله پلاسما درمانی را نیز برای انجمن دانشگاهی اروپایی صادر کرده است که برای درمان افرادی که در بیمارستان بستری شده اند یا در معرض خطر بالای بستری هستند در نظر گرفته شده است.

به طور کلی در حال حاضر اکثر درمان های موجود روی مدیریت علائم تمرکز دارند نه درمان قطعی، زیرا بیماری به هر حال روند خودش را طی می کند.

در صورتی که حدس می زنید به کووید 19 مبتلا شده اید لازم است به پزشک مراجعه کنید. پزشک در صورت بروز علائم یا عوارض ایجاد شده درمان مناسب را توصیه کرده و در صورت نیاز به درمان اورژانسی به شما اطلاع خواهد داد.

عوارض کووید 19

جدی ترین عوارض کووید 19 نوعی ذات الریه است که به آن پنومونی آلوده به کرونا ویروس جدید 2019 گفته می شود.

نتایج مطالعات روی 138 نفر که در بیمارستان ووهان چین بستری و به این نوع ذات الریه مبتلا شدند نشان داد این ذات الریه در 26 درصد آن ها شدید و به انتقال فرد به بخش مراقبت های ویژه منجر شده است. همچنین 4.3 افراد بعد از بستری شدن در بیمارستان در اثر این عارضه فوت کرده اند.

لازم به ذکر است افرادی که در بخش مراقبت های ویژه بستری شده بودند به طور متوسط سن بیشتری داشته و نسبت به سایر افرادی که در این بخش بستری نشدند بیشتر به بیماری های زمینه ای مبتلا بوده اند.

سایر عوارض احتمالی کووید 19 عبارتند از :

سندرم دیسترس حاد تنفسی
ضربان قلب نا منظم (آریتمی)
شوک کاردیوژنیک
آسیب به کلیه یا نارسایی کلیوی (از جمله نیاز به دیالیز)
درد شدید عضلانی
خستگی
آسیب قلبی یا حمله قلبی
سندرم التهابی چند سیستمی در کودکان

پیشگیری از کووید 19

بهترین راه جلوگیری از انتقال ویروس کرونا اجتناب یا محدود کردن تماس با افراد دارای علائم کووید 19 یا هر گونه علائم عفونت تنفسی می باشد. برای این منظور لازم است رعایت بهداشت و فاصله فیزیکی برای جلوگیری از انتقال باکتری ها و ویروس ها مورد توجه کامل قرار بگیرد.

برخی نکات مهم برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری عبارتند از :

دست های خود را به طور مرتب به مدت حداقل 20 ثانیه با آب گرم و صابون بشویید
زمانی که دست های شما آلوده است آن ها را به صورت، چشم ها، بینی یا دهان خود نزنید
اگر احساس بیماری می کنید یا علائم سرماخوردگی یا آنفلوآنزا دارید از منزل خارج نشوید
حداقل فاصله 2 متر با دیگران را حفظ کنید و از مکان های شلوغ و تجمع های بزرگ خودداری کنید
هنگام عطسه یا سرفه جلوی دهان خود را با دستمال یا بخش داخلی آرنج بپوشانید و دستمال را بلافاصله دور بیندازید
در اماکن عمومی از ماسک استفاده کنید
اجسامی که به طور مکرر با آن ها تماس دارید مانند تلفن، کامپیوتر، دستگیره درب و غیره را ضد عفونی کنید و از آب و صابون برای تمیز کردن لوازم پخت و صرف غذا استفاده کنید

خوشبختانه در حال حاضر واکسن های متعدد در کشورهای مختلف در حال تولید و عرضه هستند و واکسیناسیون عمومی به جلوگیری از انتقال ویروس کمک خواهد کرد.

برخی واکسن هایی که در خارج از کشور برای پیشگیری از کووید 19 مجوز دریافت کرده اند شامل فایزر، مدرنا و جانسون و جانسون می باشد و در داخل کشور نیز مدتی است واکسن های خارجی همچون سینوفارم، آسترازنکا و همچنین واکسن ایرانی کوو برکت تزریق می شود.

نحوه استفاده درست از ماسک

اگر در مکان عمومی حضور پیدا کرده اید که رعایت فاصله گذاری فیزیکی دشوار است توصیه می شود حتما از ماسک استفاده کنید تا دهان و بینی شما به طور کامل پوشانده شود.

استفاده صحیح و همگانی از ماسک تاثیر زیادی در کاهش سرعت انتقال این ویروس دارد زیرا از پخش قطرات تنفسی آلوده توسط بیماران بدون علامت یا کسانی که از بیماری خود مطلع نیستند جلوگیری می کند.

توصیه می شود از دست زدن به قسمت جلوی ماسک خودداری و هنگام برداشتن آن از لمس دهان، بینی و چشم خود اجتناب کنید تا از انتقال ویروس از ماسک به دست ها و سپس به صورت جلوگیری شود.

لازم به ذکر است استفاده از ماسک جایگزین سایر اقدامات پیشگیرانه همچون شست و شوی مکرر دست ها و فاصله گذاری اجتماعی نمی باشد و همه این موارد در کنار هم ضروری هستند.

برخی افراد نباید از ماسک صورت استفاده کنند، از جمله :