خواص کنگر فرنگی (آرتیشو) برای سلامتی بدن چیست؟

کنگر فرنگی یا آرتیشو (به انگلیسی : Artichokes) اگر چه اغلب به عنوان یک سبزی در نظر گرفته می شود اما در واقع نوعی گل خار است.

این گیاه از مدیترانه سرچشمه گرفته و قرن هاست که به دلیل خواص دارویی بالقوه اش مورد استفاده قرار می گیرد.

مزایای ادعا شده برای سلامتی آن شامل کاهش سطح قند خون، بهبود سلامت دستگاه گوارش، سلامت قلب و سلامت کبد است.

عصاره کنگر فرنگی که حاوی غلظت بالایی از ترکیبات موجود در گیاه است نیز به عنوان مکمل محبوبیت فزاینده ای دارد.

در ادامه این مقاله با فواید دارویی و درمانی کنگر فرنگی یا آرتیشو برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات و روش های استفاده از آن آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛

فواید و مزایای کنگر فرنگی برای سلامتی بدن

1. سرشار از مواد مغذی است

آرتیشو مملو از مواد مغذی قدرتمند است. یک کنگر فرنگی متوسط (128 گرم خام و 120 گرم پخته) حاوی مواد مغذی زیر می باشد :

کنگر فرنگی خام

کربوهیدرات : 13.5 گرم
فیبر : 6.9 گرم
پروتئین : 4.2 گرم
چربی : 0.2 گرم
ویتامین C : حدود 25 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
ویتامین K : حدود 24 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
تیامین : 6 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
ریبوفلاوین : 5 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
نیاسین : 7 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
ویتامین B6 : حدود 11 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
فولات : 22 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
آهن : 9 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
منیزیم : 19 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
فسفر : 12 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
پتاسیم : 14 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
کلسیم : 6 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
روی : 6 درصد مقدار مورد نیاز روزانه

کنگر فرنگی پخته (آب پز)

کربوهیدرات : 14.3 گرم
فیبر : 6.8 گرم
پروتئین : 3.5 گرم
چربی : 0.4 گرم
ویتامین C : حدود 15 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
ویتامین K : حدود 22 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
تیامین : 5 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
ریبوفلاوین : 6 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
نیاسین : 7 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
ویتامین B6 : حدود 5 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
فولات : 27 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
آهن : 4 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
منیزیم : 13 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
فسفر : 9 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
پتاسیم : 10 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
کلسیم : 3 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
روی : 3 درصد مقدار مورد نیاز روزانه

کنگر فرنگی کم چرب است در حالی که سرشار از فیبر، ویتامین، مواد معدنی و آنتی اکسیدان است. به خصوص سرشار از فولات و ویتامین‌های C و K است و مواد معدنی مهمی مانند منیزیم، فسفر، پتاسیم و آهن را نیز تامین می‌ کند.

یک کنگر فرنگی متوسط حاوی تقریبا 7 گرم فیبر است که 23 تا 28 درصد از مقدار مورد نیاز روزانه است.

این خارهای خوشمزه تنها 60 کالری در هر کنگر متوسط و حدود 4 گرم پروتئین دارند.

و در آخر کنگر فرنگی در میان سبزیجات غنی از آنتی اکسیدان قرار دارد.

2. ممکن است کلسترول LDL را کاهش و کلسترول HDL را افزایش دهد

عصاره برگ کنگر فرنگی ممکن است تاثیر مثبتی بر سطح کلسترول خون داشته باشد.

یک بررسی بزرگ در بیش از 700 نفر نشان داد که مصرف روزانه مکمل عصاره برگ کنگر فرنگی به مدت 5 تا 13 هفته منجر به کاهش کلسترول LDL و کسترول کل شد.

یک مطالعه بر روی 143 بزرگسال مبتلا به کلسترول بالا نشان داد که مصرف روزانه عصاره برگ کنگر فرنگی به مدت شش هفته منجر به کاهش 18.5 درصد و 22.9 درصد در کلسترول کل و کلسترول LDL شد.

علاوه بر این یک مطالعه حیوانی کاهش 30 درصدی کلسترول LDL و کاهش 22 درصدی تری گلیسیرید را پس از مصرف منظم عصاره کنگر فرنگی گزارش کرد.

علاوه بر این مصرف منظم عصاره کنگر فرنگی ممکن است کلسترول HDL را در بزرگسالان با کلسترول بالا افزایش دهد.

عصاره کنگر فرنگی به دو روش اصلی بر کلسترول تاثیر می گذارد؛

اول کنگر فرنگی حاوی لوتئولین است – یک آنتی اکسیدان که از تشکیل کلسترول جلوگیری می کند
دوم عصاره برگ کنگر فرنگی بدن شما را تشویق می کند تا کلسترول را به طور موثرتری پردازش کند که منجر به کاهش سطح کلی آن می شود

3. ممکن است به تنظیم فشار خون کمک کند

عصاره کنگر فرنگی ممکن است به افراد مبتلا به فشار خون بالا کمک کند.

یک مطالعه بر روی 98 مرد مبتلا به فشار خون بالا نشان داد که مصرف روزانه عصاره کنگر فرنگی به مدت 12 هفته فشار خون دیاستولیک و سیستولیک را به ترتیب به طور متوسط 2.76 و 2.85 میلی متر جیوه کاهش می دهد.

اینکه چگونه عصاره کنگر فرنگی فشار خون را کاهش می دهد به طور کامل درک نشده است.

با این حال مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان می‌ دهد که عصاره کنگر فرنگی باعث تقویت آنزیم نیتریک اکسید سنتاز می‌ شود که در گشاد کردن رگ‌ های خونی نقش دارد.

علاوه بر این کنگر فرنگی منبع خوبی از پتاسیم است که به تنظیم فشار خون کمک می کند.

با این حال مشخص نیست که آیا مصرف کنگر فرنگی کامل فواید یکسانی را دارد یا نه زیرا عصاره کنگر فرنگی مورد استفاده در این مطالعات بسیار غلیظ است.

4. ممکن است سلامت کبد را بهبود بخشد

عصاره برگ کنگر فرنگی ممکن است از کبد شما در برابر آسیب محافظت کند و باعث رشد بافت جدید شود. همچنین تولید صفرا را افزایش می دهد که به حذف سموم مضر از کبد شما کمک می کند.

در یک مطالعه به موش‌ ها عصاره کنگر فرنگی داده شد. این موش ها در مقایسه با موش‌ هایی که عصاره کنگر فرنگی به آن ها داده نمی‌ شد آسیب کبدی کمتر، سطوح آنتی‌ اکسیدانی بالاتر و عملکرد بهتر کبد پس از مصرف بیش از حد دارو را تجربه کردند.

مطالعات روی انسان نیز اثرات مثبتی بر سلامت کبد نشان می دهد.

به عنوان مثال یک کارآزمایی روی 90 نفر مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی نشان داد که مصرف روزانه 600 میلی گرم عصاره کنگر فرنگی به مدت دو ماه منجر به بهبود عملکرد کبد می شود.

در مطالعه دیگری در بزرگسالان چاق مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی مصرف روزانه عصاره کنگر فرنگی به مدت دو ماه منجر به کاهش التهاب کبد و رسوب چربی کمتر نسبت به عدم مصرف عصاره کنگر فرنگی شد.

دانشمندان فکر می کنند که برخی از آنتی اکسیدان های موجود در کنگر فرنگی – سینارین و سیلیمارین – تا حدی مسئول این فواید هستند.

تحقیقات بیشتری برای تایید نقش عصاره کنگر فرنگی در درمان بیماری کبد مورد نیاز است.

5. ممکن است سلامت گوارش را بهبود بخشد

کنگر فرنگی منبع عالی فیبر است که می‌ تواند با افزایش باکتری‌ های مفید روده، کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ های روده و کاهش یبوست و اسهال به سلامت دستگاه گوارش شما کمک کند.

کنگر فرنگی حاوی اینولین است – نوعی فیبر که به عنوان یک پری بیوتیک عمل می کند.

در یک مطالعه 12 بزرگسال با مصرف روزانه عصاره کنگر فرنگی حاوی اینولین به مدت سه هفته بهبود در باکتری های روده را تجربه کردند.

عصاره کنگر فرنگی همچنین ممکن است علائم سوء هاضمه مانند نفخ، حالت تهوع و سوزش سر دل را تسکین دهد.

مطالعه ای روی 247 فرد مبتلا به سوء هاضمه نشان داد که مصرف روزانه عصاره برگ کنگر فرنگی به مدت 6 هفته علائمی مانند نفخ و احساس ناراحتی معده را در مقایسه با عدم مصرف عصاره برگ کنگر فرنگی کاهش می دهد.

سینارین – یک ترکیب طبیعی در کنگر فرنگی ممکن است این اثرات مثبت را با تحریک تولید صفرا، تسریع حرکت روده و بهبود هضم برخی چربی ها ایجاد کند.

6. ممکن است علائم سندرم روده تحریک پذیر را کاهش دهد

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) وضعیتی است که بر سیستم گوارش شما تاثیر می گذارد و می تواند باعث درد معده، گرفتگی عضلات، اسهال، نفخ و یبوست شود.

در یک مطالعه مصرف روزانه عصاره برگ کنگر فرنگی به مدت شش هفته به کاهش علائم سندرم روده تحریک پذیر کمک کرد. علاوه بر این 96 درصد از شرکت کنندگان عصاره را به همان اندازه داروهای ضد اسهال و ملین ها موثر ارزیابی کردند.

مطالعه دیگری روی 208 فرد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر نشان داد که مصرف روزانه 1-2 کپسول عصاره برگ کنگر فرنگی به مدت دو ماه علائم را تا 26 درصد کاهش داده و کیفیت زندگی را تا 20 درصد بهبود می بخشد.

عصاره کنگر فرنگی ممکن است علائم را از طرق مختلف تسکین دهد.

ترکیبات خاصی در کنگر فرنگی خاصیت ضد اسپاسم دارند. این به این معنی است که آن ها می توانند به توقف اسپاسم عضلانی رایج در سندرم روده تحریک پذیر، تعادل باکتری های روده و کاهش التهاب کمک کنند.

در حالی که مصرف عصاره آرتیشو برای درمان علائم سندرم روده تحریک پذیر امیدوار کننده به نظر می رسد مطالعات انسانی بزرگ تری مورد نیاز است.

7. ممکن است به کاهش قند خون کمک کند

کنگر فرنگی و عصاره برگ کنگر فرنگی ممکن است به کاهش سطح قند خون کمک کند.

یک مطالعه بر روی 39 بزرگسال دارای اضافه وزن نشان داد که مصرف روزانه عصاره کنگر فرنگی به مدت دو ماه سطح قند خون ناشتا را در مقایسه با عدم مصرف مکمل کاهش می دهد.

با این حال مشخص نیست که چه مقدار از این تاثیر به دلیل عصاره کنگر فرنگی است.

یک مطالعه کوچک دیگر نشان داد که مصرف کنگر فرنگی پخته شده در وعده غذایی باعث کاهش قند خون و سطح انسولین 30 دقیقه پس از غذا می شود. قابل ذکر است که این اثر فقط در بزرگسالان سالمی که سندرم متابولیک نداشتند مشاهده شد.

اینکه چگونه عصاره کنگر فرنگی قند را کاهش می دهد به طور کامل درک نشده است.

عصاره کنگر فرنگی فعالیت آلفا گلوکوزیداز را کاهش می دهد – آنزیمی که نشاسته را به گلوکز تجزیه می کند و به طور بالقوه بر قند خون تاثیر می گذارد.

به خاطر داشته باشید که تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

8. ممکن است اثرات ضد سرطانی داشته باشد

مطالعات حیوانی و لوله آزمایش نشان می‌دهد که عصاره کنگر فرنگی رشد سرطان را مختل می‌ کند.

آنتی اکسیدان ها – از جمله روتین، کورستین، سیلیمارین و گالیک اسید – در کنگر فرنگی مسئول این اثرات ضد سرطانی هستند.

به عنوان مثال سیلیمارین به پیشگیری و درمان سرطان پوست در مطالعات حیوانی و لوله آزمایش کمک می کند.

با وجود این نتایج امیدوار کننده هیچ مطالعه انسانی وجود ندارد و تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.

روش های استفاده از کنگر فرنگی در رژیم غذایی

تهیه و پخت کنگر فرنگی آنقدرها هم که به نظر می رسد سخت نیست.

آن ها را می توان بخار پز، آب پز، کبابی، برشته یا سرخ کرد. همچنین می‌ توانید ادویه‌ هایی را برای طعم بیشتر به آن اضافه کنید.

بخارپز کردن محبوب ترین روش پخت است و معمولا 20 تا 40 دقیقه بسته به اندازه طول می کشد. از طرف دیگر می توانید کنگر فرنگی را به مدت 40 دقیقه در دمای 177 درجه سانتیگراد در فر بپزید.

به خاطر داشته باشید که هم برگ و هم غنچه یا قلب آن قابل خوردن است.

پس از پخته شدن می توان برگ های بیرونی را جدا کرد و در سس فرو برد. به سادگی گوشت خوراکی برگ ها را با کشیدن آن ها با دندان های خود جدا کنید.

پس از جدا شدن برگ‌ ها با قاشق ماده‌ای به نام چوک را بیرون بریزید تا به قلب برسید. سپس می توانید قلب را بیرون بیاورید و به تنهایی یا با پیتزا و سالاد بخورید.

عوارض و مضرات کنگر فرنگی

آلرژی های بالقوه

برخی از افراد ممکن است به کنگر فرنگی و یا عصاره آرتیشو حساسیت داشته باشند. این خطر برای افرادی که به گل های آفتابگردان، داوودی و گل همیشه بهار حساسیت دارند بیشتر است.

زنان باردار یا شیرده

به زنان باردار یا شیرده توصیه می‌شود که از مصرف عصاره کنگر فرنگی به دلیل کمبود اطلاعات ایمنی اجتناب کنند.

افراد مبتلا به انسداد مجرای صفراوی یا سنگ کیسه صفرا

افراد مبتلا به انسداد مجرای صفراوی و سنگ کلیه باید از مصرف کنگر فرنگی و عصاره کنگر فرنگی به دلیل توانایی آن ها در تقویت حرکت صفرا اجتناب کنند.

در حال حاضر داده های کافی برای دوز وجود ندارد. با این حال دوزهای معمول مورد استفاده در تحقیقات انسانی از 300 تا 640 میلی گرم عصاره برگ کنگر فرنگی سه بار در روز متغیر است.

اگر مطمئن نیستید که آیا باید عصاره کنگر فرنگی مصرف کنید یا خیر برای مشاوره با پزشک خود صحبت کنید.