لیکن پلان چیست؟

لیکن پلان چیست؟
لیکن پلان چیست؟

لیکن پلان (به انگلیسی: Lichen planus) نوعی بیماری خود ایمنی همراه با بثورات پوستی است که به دلایل مختلف از جمله عفونت های ویروسی، آلرژن ها، استرس و عوامل ژنتیکی رخ می دهد.

این بیماری ممکن است با علائم آزار دهنده ای همراه باشد اما در اکثر موارد یک مسئله جدی تلقی نمی شود و معمولا بعد از چند ماه به صورت خود به خود بر طرف می شود.

در ادامه قصد داریم درباره لیکن پلان و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

لیکن پلان چیست؟

لیکن پلان نوعی عارضه غیر عفونی و التهابی در پوست است که با علائمی همچون بثورات خارش دار و غیر عفونی در دست و پا شناخته می شود که به شکل برجستگی های کوچک با نوک صاف و رنگ صورتی یا بنفش روی پوست ظاهر می شوند.

این بیماری گاهی اوقات به همراه اختلالات خود ایمنی ظاهر می شود و بسیاری از متخصصان پوست آن را نوعی بیماری خود ایمنی می دانند که اگرچه ممکن است علائم ناراحت کننده ای داشته باشد اما در اکثر موارد جدی نبوده و به دیگران سرایت نمی کند.

در موارد نادر علائم لیکن پلان جدی و دردناک می شوند که در این صورت معمولا از داروهای موضعی و خوراکی برای کاهش علائم یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می شود.

این بیماری ممکن است حدود 1 درصد افراد را تحت تاثیر قرار دهد و معمولا در افراد بالای 30 سال رخ می دهد. همچنین به نظر می رسد افراد مبتلا به هپاتیت C بیشتر مستعد ابتلا به آن می باشند.

علائم لیکن پلان

برخی از شایع ترین علائم لیکن پلان عبارتند از :

  • ضایعات یا برجستگی هایی ارغوانی رنگ با نوک صاف روی پوست یا اندام تناسلی
  • ضایعاتی که طی چند هفته یا چند ماه روی بدن ایجاد شده و گسترش می یابند
  • خارش در محل بثورات
  • ضایعات سفید رنگ و تور مانند در دهان که ممکن است با درد یا سوزش همراه باشند
  • تاول هایی که ترکیده و پوسته پوسته می شوند
  • خطوط نازک و سفید رنگ روی بثورات

شایع ترین نوع لیکن پلان روی پوست تاثیر می گذارد که ضایعات طی چند هفته ظاهر شده و گسترش پیدا می کنند. این بیماری معمولا طی 6 تا 16 ماه برطرف می شود.

در موارد کمتر شایع ممکن است ضایعات روی نواحی غیر از پوست یا دستگاه تناسلی تاثیر بگذارند، از جمله :

  • غشاهای مخاطی
  • ناخن ها
  • پوست سر

گفته شده این بیماری در خاورمیانه، آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین شایع تر است.

عوامل خطر زای لیکن پلان

لیکن پلان زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به پوست یا سلول های غشای مخاطی حمله کند. پزشکان هنوز علت واکنش اشتباه بدن را کشف نکرده اند.

این عارضه می تواند در هر سن و سالی رخ دهد، با این حال برخی عوامل خاص باعث می شود افراد بیشتر در معرض ابتلا قرار بگیرند. به عنوان مثال نوع پوستی آن در مردان و زنان به یک اندازه شایع است اما زنان دو برابر بیشتر از مردان به نوع دهانی مبتلا می شوند.

به علاوه ابتلا به لیکن پلان در کودکان و افراد مسن بسیار نادر است و موارد ابتلا اغلب در افراد میانسال دیده می شود.

سابقه خانوادگی و همچنین ابتلا به بیماری ویروسی همچون هپاتیت C یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص یا آلرژن ها نیز می توان خطر ابتلا را افزایش دهد.

برخی مواد حساسیت زا عبارتند از :

  • آنتی بیوتیک ها
  • آرسنیک
  • طلا
  • ترکیبات یدید
  • دیورتیک ها
  • انواع خاصی از رنگ ها
  • سایر داروها

تشخیص لیکن پلان

در صورت مشاهده جوش روی پوست یا ضایعاتی در دهان یا اندام تناسلی باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه شود.

متخصص پوست ممکن است با مشاهده بثورات پوستی، این بیماری را تشخیص می دهد اما برای تایید آن احتمالا به آزمایش های بیشتری نیاز خواهد بود که از جمله آن ها می توان به نمونه برداری، تست آلرژی و آزمایش هپاتیت C اشاره کرد.

درمان لیکن پلان

لیکن پلان در موارد خفیف معمولا طی چند هفته تا چند ماه بدون درمان خاص بهبود پیدا می کند اما اگر علائم شدید یا ناراحت کننده باشد ممکن است نیاز به مصرف دارو باشد.

در حال حاضر درمانی برای این بیماری وجود ندارد اما برای کاهش علائم یا درمان علل زمینه ای احتمالی می توان از داروهای تجویزی زیر استفاده کرد :

  • رتینوئیدها که حاوی ویتامین A هستند و به صورت موضعی یا خوراکی مصرف می شوند
  • کورتون ها که التهاب را کاهش داده و ممکن است به صورت موضعی، خوراکی یا تزریقی تجویز شوند
  • آنتی هیستامین ها که التهاب را کاهش داده و در مواردی که علت بثورات پوستی حساسیت است بسیار مفید خواهند بود
  • پمادهای غیر استروئیدی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب کرده و به برطرف شدن بثورات کمک می کنند
  • نور درمانی که با کمک نور ماوراء بنفش به بهبود علائم کمک می کند

درمان های خانگی

برخی روش های خانگی که می توان در کنار درمان های تجویزی از آن ها بهره برد عبارتند از :

  • استفاده از حمام بلغور جو دوسر
  • اجتناب از خاراندن ناحیه
  • استفاده از کمپرس سرد روی بثورات
  • استفاده از کرم های ضد خارش بدون نسخه

قبل از استفاده از محصولات بدون نسخه حتما با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید این محصولات با داروهای مصرفی شما تداخل ندارند.

عوارض لیکن پلان

در صورتی که علائم لیکن پلان در واژن یا فرج ظاهر شود درمان دشوار خواهد بود و ممکن است با علائم آزار دهنده ای همچون درد، زخم و ناراحتی حین رابطه جنسی همراه باشد.

علاوه بر این گسترش بیماری می تواند خطر ابتلا به سرطان سلول سنگ فرشی را اندکی افزایش دهد و لازم است فرد معاینات معمول سرطان پوست را انجام دهد.

چشم انداز لیکن پلان

اگرچه بیماری لیکن پلان ممکن است علائم آزار دهنده ای داشته باشد اما خطرناک نیست و بثورات پوستی معمولا به مرور زمان و با کمک ترکیبی از داروهای تجویزی و خانگی درمان می شوند.

همچنین بخوانید : بیماری خود ایمنی چیست؟

منبع: healthline