کورک (به انگلیسی: Boil) نوعی مشکل پوستی دردناک است که طی آن یک برجستگی پر از چرک روی پوست ایجاد می شود.
این برجستگی معمولا توسط باکتری استاف که به طور طبیعی روی پوست زندگی می کند رخ می دهد اما گاهی عوامل قارچی در بروز آن نقش دارند.
در ادامه قصد داریم درباره کورک و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
کورک چیست؟
کورک یک عفونت پوستی اغلب باکتریایی است که در فولیکول های مو و غدد چربی ایجاد می شود. این باکتری ها می توانند به عفونت یا التهاب در فولیکول ها یا غده های چربی منجر شوند. علاوه بر این، عفونت های قارچی نیز ممکن است در بروز برخی کورک ها نقش داشته باشند.
کورک به صورت برجستگی های دردناک و قرمز رنگ ظاهر شده و به مرور نوک آن پر از چرک می شود. در اکثر اوقات این برجستگی ها طی 2 روز تا 3 هفته پس از تشکیل شدن می ترکند، تخلیه می شوند و بهبود پیدا می کنند.
این عارضه می تواند در هر نقطه ای از بدن رخ دهد اما معمولا در نواحی از بدن که اصطکاک یا فشار وجود دارد مانند صورت، زیر بغل، کشاله ران، شانه ها و باسن دیده می شود.
همچنین با توجه به ظاهر و نقطه تشکیل شدن ممکن است به نام های دیگری نیز شناخته شده باشد، به عنوان مثال :
- آبسه (اگر کورک بزرگ باشد)
- گل مژه (اگر کورک روی پلک باشد)
در صورت تشکیل تعداد زیادی کورک و همچنین کورک های بسیار بزرگ، نیاز است به پزشک مراجعه شود تا از بروز عوارض جدی همچون سپسیس و مرگ جلوگیری شود.
علائم کورک
کورک ها در ابتدا به صورت جوش های قرمز رنگ ظاهر شده و معمولا کوچک هستند اما می توانند تا اندازه یک توپ بیسبال نیز رشد کنند.
برخی علائم این عارضه عبارتند از :
- قرمزی
- ورم
- درد
- مرکز سفید یا زرد
- ترشح چرک یا پوسته شدن
- خستگی یا تب
- احساس ضعف عمومی
محل ایجاد کورک
باکتری استاف در حالت معمول روی پوست یا داخل بینی زندگی می کند. زمانی که پوست خراشیده شده یا ترک بر می دارد این باکتری می تواند از طریق فولیکول مو وارد پوست شده و عفونت ایجاد کند.
کورک در واقع نتیجه تلاش سیستم ایمنی بدن در خلاص شدن از این باکتری های مهاجم می باشد.
فولیکول های مو می توانند در نقاط مختلف بدن وجود داشته باشند اما کورک ها اغلب در نواحی که اصطکاک وجود دارد (مانند نقاط زیر) دیده می شوند :
- گردن
- سینه
- صورت
- زیر بغل
- باسن
- ران
تفاوت کورک، کیست و کفگیرک
ظاهر کورک به گونه ای است که به راحتی با مشکلات پوستی مانند کفگیرک یا کیست اشتباه گرفته می شود اما این سه عارضه با هم تفاوت دارند.
کفگیرک در واقع به تعداد اندکی کورک گفته می شود که کنار هم تشکیل شده اند و کیست یک کیسه هموار، گرد و بسته در زیر پوست است که با مواد مایع یا نیمه جامد پر شده است.
کورک و کیست هر دو می توانند مانند برجستگی های روی پوست به نظر برسند، تفاوت اصلی آن ها در این است که کورک یک عفونت باکتریایی یا قارچی است.
اکثر کیست ها رشد آهسته داشته، خوش خیم (غیر سرطانی) می باشند و به دیگران سرایت نمی کنند، در حالی که باکتری ها یا قارچ های عامل ایجاد کورک با تماس پوستی پخش می شوند.
با توجه به آن چه گفته شد مهم ترین تفاوت های بین کورک، کیست و کفگیرک عبارتند از :
علائم
- کورک : به صورت یک جوش قرمز ظاهر شده که ممکن است متورم بوده و ترشحات داشته باشد. این جوش به سرعت رشد می کند و معمولا دردناک است
- کفگیرک : شبیه کورک است اما ممکن است با تب همراه باشد. اغلب در پشت گردن ظاهر می شود و نسبت به کورک به بخش های عمیق تر بافت پوستی گسترش می یابد
- کیست : به صورت یک ندول هموار زیر پوست ظاهر می شود که متحرک است، به آرامی رشد می کند و معمولا دردناک نیست مگر این که ملتهب شود
علت
- کورک : به دلیل عفونت باکتریایی یا قارچی رخ می دهد
- کفگیرک : مشابه کورک به دلیل عفونت ایجاد می شود که اغلب ناشی از باکتری استاف است
- کیست : علت بسیاری از کیست ها نا شناخته است اما ممکن است به دلیل آسیب دیدگی، فولیکول موی متورم، ویروس پاپیلومای انسانی یا اشعه ماورای بنفش طولانی مدت یا مزمن ایجاد شود. به علاوه برخی کیست ها ارثی بوده و برخی نیز با اختلالاتی همچون سندرم گاردنر مرتبط می باشند
عوامل خطر زا
- کورک : عوامل خطر زا شامل مشکلات پوستی مانند آکنه، پسوریازیس یا اگزما، تماس نزدیک با کسی که کورک دارد، سیستم ایمنی ضعیف، دیابت و چاقی می باشد
- کفگیرک : عوامل خطر زای این عارضه شبیه کورک است
- کیست : مردان بیشتر در معرض بروز انواع کیست ها قرار دارند
درمان
- کورک : برخی روش های درمانی شامل استفاده از کمپرس گرم و مرطوب، نگه داشتن یک باند تمیز روی کورک و اجتناب از خراشیدن آن می باشد. در صورت عدم بهبود علائم ممکن است مواردی همچون تخلیه چرک، پاک سازی ناحیه و درمان با آنتی بیوتیک ها ضروری باشد
- کفگیرک : مشابه کورک است اما لازم است حتما یا روی چرک پماد مرهم تخلیه کننده قرار داده یا با جراحی تخلیه و ناحیه پاک سازی شود. مصرف آنتی بیوتیک ها احتمالا ضروری می باشد که ممکن است به صورت داخل وریدی تجویز شود
- کیست : اکثر کیست ها نیاز به درمان ندارند و ممکن است خود به خود ناپدید شوند اما گاهی عود می کنند. درمان می تواند شامل آنتی بیوتیک ها یا جراحی برای تخلیه کیست باشد (اغلب زمانی که کیست زیر پوست حرکت کند)
تخلیه کورک در منزل
توصیه می شود از خراشیدن یا ترکاندن کورک اجتناب کنید.
کورک ها ممکن است دارای زخم های باز بوده و ترشحات چرکی داشته باشند، بنابراین نباید با دست آلوده ناحیه را لمس کنید زیرا خطر پخش شدن باکتری به نقاط دیگر بدن یا ورود باکتری های جدید به این ناحیه وجود دارد.
بسته به شدت کورک، پزشک ممکن است با جراحی چرک داخل آن را تخلیه کند.
پیشگیری از کورک
از آن جا که کورک معمولا در اثر عفونت ناشی از باکتری هایی همچون استاف رخ می دهد، بهترین روش برای پیشگیری از آن رعایت بهداشت مناسب می باشد.
علاوه بر شستن مرتب دست ها، تمیز کردن و پوشاندن هر گونه بریدگی و خراش از اهمیت زیادی برخوردار است.
همچنین توصیه می شود از دست زدن به بریدگی ها یا بانداژ دیگران یا استفاده از وسایل شخصی دیگران که با پوست در تماس هستند مانند تیغ یا حوله خودداری کنید و هنگام استفاده از هر گونه وسیله ورزشی در باشگاه، روی آن را بپوشانید تا از تماس مستقیم دست با آن جلوگیری شود.
به علاوه حتما سطوحی را که دائما با آن ها در تماس هستید تمیز و ضد عفونی کنید، به خصوص اگر هر گونه مایعات بدن مانند خون، ادرار یا استفراغ روی آن ها وجود داشته باشد.
آیا کورک مسری است؟
بله! امکان سرایت باکتری استاف، که شایع ترین باکتری ایجاد کننده کورک است، وجود دارد. سایر باکتری ها یا قارچ ها نیز ممکن است مسری باشند.
بهترین کار این است که از دست زدن به کورک خودداری کنید و اگر این کار را انجام دادید حتما دست‌های خود را به مدت حداقل 15 ثانیه به خصوص قبل از غذا خوردن و بعد از استفاده از توالت، ورزش، سرفه، عطسه یا تمیز کردن بینی بشویید.
در صورتی که در میان همکاران یا کسانی که با آن ها زندگی می کنید کورک مشاهده کرده اید وسایلی همچون حوله، اسباب بازی یا لباس هایی که ممکن است با کورک در تماس باشد را بشویید.
برای از بین بردن هر گونه باکتری یا قارچ روی اقلام ذکر شده از آب گرم و صابون استفاده کنید و در خشک کن گرم خشک کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
خوشبختانه کورک در اکثر موارد طی 1 تا 3 هفته به صورت خود به خود بهبود می یابد اما اگر کورک متورم شده یا درد شدیدی ایجاد کند لازم است برای بررسی و درمان با یک متخصص پوست تماس بگیرید.
در مواردی که کورک دیگری ظاهر شده یا دچار تب ناگهانی یا مشکلات بینایی شده اید نیز لازم است با پزشک تماس بگیرید.
منبع: healthline
