مس یک ماده معدنی ضروری است که نقش های زیادی در بدن دارد. این ماده معدنی به حفظ متابولیسم سالم کمک می کند، استخوان های قوی و سالم را تقویت می کند و اطمینان می دهد که سیستم عصبی شما به درستی کار می کند.
در حالی که کمبود مس نادر است به نظر می رسد امروزه افراد کمتری به اندازه کافی از این ماده معدنی دریافت می کنند. در واقع تا 25 درصد از مردم در آمریکا و کانادا ممکن است میزان مصرف مس توصیه شده را رعایت نکنند.
مصرف نکردن مس کافی ممکن است در نهایت منجر به کمبود آن شود که می تواند خطرناک باشد.
سایر علل کمبود مس عبارتند از بیماری سلیاک، اعمال جراحی بر دستگاه گوارش و مصرف بیش از حد روی زیرا روی برای جذب با مس رقابت می کند.
در ادامه این مقاله با علائم و نشانه های کمبود مس در بدن و همچنین عوارض و مضرات زیاده روی در مصرف آن آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛
کمبود مس در بدن چه علائمی دارد؟
1. خستگی و ضعف
کمبود مس ممکن است یکی از دلایل متعدد خستگی و ضعف باشد.
مس برای جذب آهن از روده ضروری است. وقتی سطح مس پایین باشد بدن ممکن است آهن کمتری جذب کند. این می تواند باعث کم خونی فقر آهن شود، وضعیتی که در آن بدن قادر به حمل اکسیژن کافی به بافت های خود نیست. کمبود اکسیژن می تواند شما را ضعیف تر کند و راحت تر احساس خستگی کنید.
چندین مطالعه حیوانی نشان داده اند که کمبود مس ممکن است باعث کم خونی شود.
علاوه بر این سلول ها از مس برای تولید آدنوزین تری فسفات (ATP) منبع اصلی انرژی بدن استفاده می کنند. این به این معنی است که کمبود مس می تواند بر سطح انرژی شما تاثیر بگذارد، که دوباره باعث افزایش خستگی و ضعف می شود.
خوشبختانه داشتن یک رژیم غذایی غنی از مس می تواند به رفع کم خونی ناشی از کمبود مس کمک کند.
2. بیماری مکرر
افرادی که اغلب بیمار می شوند ممکن است کمبود مس داشته باشند. به این دلیل که مس نقش مهمی در حفظ یک سیستم ایمنی سالم دارد.
وقتی سطح مس پایین باشد بدن شما ممکن است برای ساخت سلول های ایمنی دچار مشکل شود. این می تواند تعداد گلبول های سفید خون شما را به شدت کاهش دهد و توانایی بدن شما برای مبارزه با عفونت را به خطر بیندازد.
مطالعات نشان داده اند که کمبود مس می تواند تولید نوتروفیل ها را که گلبول های سفید خونی هستند که به عنوان اولین خط دفاعی بدن عمل می کنند به طور چشمگیری کاهش دهد.
خوشبختانه خوردن بیشتر غذاهای غنی از مس می تواند به معکوس کردن این اثرات کمک کند.
3. استخوان های ضعیف و شکننده
پوکی استخوان وضعیتی است که با استخوان های ضعیف و شکننده مشخص می شود. با افزایش سن شایع تر می شود و با کمبود مس مرتبط است.
به عنوان مثال تجزیه و تحلیل هشت مطالعه شامل بیش از 2100 نفر نشان داد که افراد مبتلا به پوکی استخوان نسبت به بزرگسالان سالم سطوح کمتری مس داشتند.
مس در فرآیندهایی که پیوندهای متقاطع در داخل استخوان های شما ایجاد می کند، نقش دارد. این پیوندهای متقابل تضمین می کنند که استخوان ها سالم و قوی هستند.
علاوه بر این مس بدن را تشویق می کند تا استئوبلاست های بیشتری بسازد، سلول هایی که به شکل دهی و تقویت بافت استخوانی کمک می کنند.
4. مشکلات حافظه و یادگیری
کمبود مس می تواند یادگیری و به خاطر سپردن را سخت تر کند. به این دلیل که مس نقش مهمی در عملکرد و رشد مغز دارد.
مس توسط آنزیم هایی استفاده می شود که به تامین انرژی به مغز کمک می کند، به سیستم دفاعی مغز کمک می کند و سیگنال ها را به بدن ارسال می کند.
برعکس کمبود مس با بیماری هایی مرتبط است که رشد مغز را متوقف می کنند یا بر توانایی یادگیری و به خاطر سپردن تاثیر می‌گذارند مانند بیماری آلزایمر.
جالب توجه است یک مطالعه نشان داد که افراد مبتلا به آلزایمر در مقایسه با افراد بدون این بیماری تا 70 درصد مس کمتری در مغز خود دارند.
5. مشکلات راه رفتن
افراد مبتلا به کمبود مس ممکن است برای راه رفتن صحیح دشوار مشکل شوند.
آنزیم ها از مس برای حفظ سلامت مطلوب نخاع استفاده می کنند. برخی از آنزیم ها به عایق بندی نخاع کمک می کنند، بنابراین سیگنال ها را می توان بین مغز و بدن ارسال کرد.
کمبود مس ممکن است باعث شود که این آنزیم ها به طور موثر کار نکنند و در نتیجه عایق بندی نخاع کمتر شود. این به نوبه خود باعث می شود که سیگنال ها به همان اندازه کارآمد ارسال نشوند.
در واقع مطالعات حیوانی نشان داده است که کمبود مس ممکن است عایق نخاع را تا 56 درصد کاهش دهد.
راه رفتن توسط سیگنال های بین مغز و بدن تغذیه می شود. از آنجایی که این سیگنال ها تحت تاثیر قرار می گیرند، کمبود مس ممکن است باعث از دست دادن هماهنگی و عدم ثبات شود.
6. حساسیت به سرما
افراد مبتلا به کمبود مس ممکن است نسبت به دماهای سردتر حساس تر باشند. مس همراه با سایر مواد معدنی مانند روی به حفظ عملکرد بهینه غده تیروئید کمک می کند.
مطالعات نشان داده اند که سطح T3 و T4 هورمون های تیروئید ارتباط نزدیکی با سطح مس دارد. وقتی سطح مس خون پایین باشد، این سطح هورمون تیروئید کاهش می یابد. در نتیجه غده تیروئید ممکن است به خوبی کار نکند.
با توجه به اینکه غده تیروئید به تنظیم متابولیسم و تولید گرما کمک می کند، سطوح پایین هورمون تیروئید می تواند باعث شود راحت تر احساس سرما کنید.
در واقع تخمین زده می شود که بیش از 80 درصد از افرادی که سطح هورمون تیروئید پایینی دارند، نسبت به دمای سرد حساس تر هستند.
7. پوست رنگ پریده
رنگ پوست تا حد زیادی توسط رنگدانه ملانین تعیین می شود.
افرادی که پوست روشن تری دارند معمولا رنگدانه های ملانین کمتر، کوچک تر و روشن تری نسبت به افراد با پوست تیره تر دارند.
جالب توجه است که مس توسط آنزیم هایی که ملانین تولید می کنند استفاده می شود. بنابراین کمبود مس می تواند بر تولید این رنگدانه تاثیر بگذارد و باعث رنگ پریدگی پوست شود.
با این حال تحقیقات بیشتر مبتنی بر انسان برای بررسی ارتباط بین پوست رنگ پریده و کمبود مس مورد نیاز است.
8. موهای سفید زودرس
رنگ مو نیز تحت تاثیر رنگدانه ملانین قرار می گیرد. با توجه به اینکه سطوح پایین مس می تواند بر تشکیل ملانین تاثیر بگذارد کمبود مس ممکن است باعث سفیدی زودرس موها شود.
در حالی که برخی تحقیقات در مورد کمبود مس و تشکیل رنگدانه ملانین وجود دارد به ندرت هیچ مطالعه ای به ارتباط بین کمبود مس و موهای خاکستری توجه کرده است. تحقیقات بیشتر مبتنی بر انسان در این زمینه به روشن شدن ارتباط بین این دو کمک می کند.
9. از دست دادن بینایی
از دست دادن بینایی یک وضعیت جدی است که ممکن است با کمبود طولانی مدت مس رخ دهد.
مس توسط بسیاری از آنزیم ها استفاده می شود که به عملکرد صحیح سیستم عصبی کمک می کند. این بدان معنی است که کمبود مس می تواند باعث مشکلاتی در سیستم عصبی از جمله کاهش بینایی شود.
به نظر می رسد از دست دادن بینایی به دلیل کمبود مس در بین افرادی که در دستگاه گوارش خود عمل کرده اند، مانند جراحی بای پس معده، بیشتر دیده می شود. این به این دلیل است که این جراحی ها می توانند توانایی بدن در جذب مس را کاهش دهند.
در حالی که شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه کاهش بینایی ناشی از کمبود مس قابل برگشت است مطالعات دیگر هیچ بهبودی بینایی را پس از افزایش مصرف مس نشان نداده اند.
منابع غذایی سرشار از مس
خوشبختانه کمبود مس نادر است زیرا بسیاری از غذاها حاوی مقدار مناسبی مس هستند.
علاوه بر این شما فقط به مقدار کمی مس نیاز دارید تا میزان مصرف توصیه شده روزانه 0.9 میلی گرم در روز را برآورده کنید.
منابع غذایی غنی از مس عبارتند از :
- 28 گرم جگر گاو پخته شده : 458 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- 6 عدد صدف پخته شده : 133 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- یک فنجان خرچنگ پخته شده : 141 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- 28 گرم جگر بره پخته شده : 99 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- 85 گرم ماهی مرکب پخته شده : 90 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- 100 گرم شکلات تلخ : 88 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- یک فنجان جو خام : 49 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- 28 گرم دانه کنجد بو داده : 35 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- 28 گرم بادام هندی خام : 31 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- 28 گرم تخمه آفتابگردان بو داده : 26 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- یک فنجان قارچ پخته شده : 16 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- 28 گرم بادام بو داده : 14 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
صرف خوردن برخی از این غذاها در طول هفته باید مس کافی برای حفظ سطح خونی سالم در اختیار شما قرار دهد.
همچنین شایان ذکر است که می توانید با نوشیدن آب لوله کشی مقداری مس بدست آورید زیرا مس معمولا در لوله هایی که آب را به خانه شما می رساند یافت می شود. با این حال مقدار مس موجود در آب لوله کشی بسیار کم است، بنابراین شما باید انواع غذاهای غنی از مس را مصرف کنید.
عوارض و مضرات مصرف بیش از حد مس
در حالی که مس برای سلامت مطلوب ضروری است فقط روزانه مقدار کمی غذاهای حاوی مس بخورید.
مصرف بیش از حد مس می تواند مسمومیت مس را ایجاد کند که نوعی مسمومیت با فلزات است.
سمیت مس می تواند عوارض جانبی ناخوشایند و بالقوه کشنده داشته باشد از جمله :
- حالت تهوع
- استفراغ (غذا یا خون)
- اسهال
- دل درد
- مدفوع سیاه و قیری
- سردرد
- دشواری در تنفس
- ضربان قلب نامنظم
- فشار خون پایین
- کما
- زردی پوست (یرقان)
- آسیب کلیه
- آسیب کبدی
با این حال، خوردن مقادیر سمی مس از طریق یک رژیم غذایی معمولی بسیار نادر است.
در عوض اگر در معرض آب و غذای آلوده قرار بگیرید یا در محیطی با سطوح بالای مس کار کنید، معمولا این اتفاق رخ می دهد.
خلاصه
کمبود مس بسیار نادر است زیرا بسیاری از غذاها مقادیر کافی از این ماده معدنی را فراهم می کنند.
اگر در مورد سطح مس خود نگران هستید بهتر است با پزشک خود صحبت کنید. پزشک متوجه خواهد شد که آیا شما در معرض خطر کمبود مس هستید و ممکن است سطح مس خون شما را آزمایش کند.
صرفا مصرف یک رژیم غذایی متعادل به شما کمک می کند تا نیاز روزانه خود به مس را تامین کنید.
با این وجود تخمین زده می شود که یک چهارم مردم در آمریکا و کانادا به اندازه کافی مس نمی خورند که ممکن است خطر کمبود مس را افزایش دهد.
علائم و نشانه های رایج کمبود مس عبارتند از : خستگی و ضعف، بیماری مکرر، استخوان های ضعیف و شکننده، مشکلات حافظه و یادگیری، مشکلات راه رفتن، افزایش حساسیت به سرما، پوست رنگ پریده، سفیدی زودرس مو و از دست دادن بینایی.
خوشبختانه افزایش مصرف مس باید بیشتر این علائم و نشانه ها را اصلاح کند.
منبع : healthline
