هیچ ارتباط قطعی بین کرونا و تشنج وجود ندارد. با این حال تحقیقات در مورد اینکه چگونه تشنج می تواند به عنوان یک عارضه جانبی کرونا در بین افراد با و بدون سابقه این بیماری رخ دهد ادامه دارد.
کرونا یا کووید 19 یک عفونت تنفسی ناشی از ویروس SARS-CoV-2 است که در اواخر سال 2019 کشف شد. تا اکتبر 2022 بیش از 622 میلیون نفر در سراسر جهان به کرونا مبتلا شده اند.
از زمان شروع همه گیری کرونا محققان درک خود را از نحوه عملکرد این ویروس در بدن انسان بهبود بخشیده اند. اکنون تصور می شود که کرونا ممکن است با ایجاد تشنج های جدید مرتبط باشد و ممکن است تشنج را در افرادی با سابقه قبلی این بیماری تشدید کند.
تحقیقات نشان می دهد که خطر ابتلا به تشنج ناشی از کرونا بسیار کم است.
تشنج اختلال ناگهانی فعالیت الکتریکی در مغز شماست که می تواند باعث تغییر در هوشیاری، رفتار یا حرکات شود. اگر دو بار تشنج در موارد جداگانه داشته باشید ممکن است تشخیص داده شود که به صرع مبتلا هستید.
در ادامه این مقاله به بررسی رابطه کرونا و واکسن کرونا با تشنج و همچنین افراد در معرض خطر ابتلا به تشنج ناشی از کرونا می پردازیم. با سومیتا همراه باشید؛
ارتباط بین کرونا و تشنج
تشنج یک عارضه غیرمعمول کرونا است و در کمتر از 1 درصد افراد رخ می دهد.
هیچ ارتباط قطعی بین کرونا و تشنج وجود ندارد و محققان هنوز در حال بررسی قدرت این رابطه و احتمال یک رابطه شانسی هستند.
چگونه کرونا باعث تشنج می شود؟
چند راه بالقوه وجود دارد که ویروس SARS-CoV-2 ممکن است باعث تشنج شود.
ویروس هایی که بافت عصبی را هدف قرار می دهند، ویروس های نوروتروپیک نامیده می شوند. تحقیقات کنونی نشان می دهد که ویروس SARS-CoV-2 نوروتروپیک نیست اما هنوز راه های مختلفی وجود دارد که ممکن است به طور مستقیم یا غیرمستقیم منجر به تشنج شود؛
- هیپوکسی : کرونای شدید می تواند باعث هیپوکسی یا سطوح پایین اکسیژن در بافت های شما شود. در یک مطالعه محققان دریافتند که هیپوکسی به طور بالقوه می تواند باعث آنسفالوپاتی آنکسیک (فقدان جریان ضربه به مغز) شود که می تواند باعث تشنج شود
- تب : تب یکی از شایع ترین علائم کرونا است. تب می تواند باعث تشنج ناشی از تب در کودکان شود
- عوامل روانی : طبق گفته ی بنیاد صرع استرس عاطفی می تواند باعث تشنج شود. استرس عاطفی که به دلیل کرونا ایجاد می شود از نظر تئوری می تواند در ایجاد تشنج نقش داشته باشد
- التهاب : کرونا می تواند یک واکنش التهابی را ایجاد کند که باعث تولید بیش از حد مولکول های پیش التهابی به نام سیتوکین ها می شود. برخی از سیتوکین های پیش التهابی می توانند باعث تحریک بیش از حد نورون شوند و به طور بالقوه منجر به تشنج شوند. به طور خاص اینترلوکین 6 با تشنج ناشی از تب همراه است
- تهاجم مستقیم به سیستم عصبی مرکزی : ویروس SARS-CoV-2 به طور بالقوه می تواند به مغز شما برسد و باعث آسیبی شود که به ایجاد تشنج منجر شود. ویروس ممکن است با روش های زیر به مغز شما برسد :
- سلول هایی که سد خونی مغزی را پوشانده اند را آلوده می کند
- اتصال به گیرنده های آنزیم 2 مبدل آنژیوتانسین که سد خونی مغزی شما یا بافت اطراف مغز شما را پوشانده اند
- از طریق دستگاه بویایی، اعصابی که حس بویایی شما را کنترل می کنند
- عوامل دیگر : عوامل دیگری مانند عدم تعادل الکترولیت و شار در سطح قند خون نیز پتانسیل ایجاد تشنج را دارند
تحقیقات درباره ارتباط بین تشنج و کرونا چه می گویند؟
در مروری بر مطالعات آگوست 2022 محققان دریافتند که 2.2 درصد از 11526 نفری که با کرونا در بیمارستان بستری شده بودند، تشنج داشتند. حدود یک سوم از این افراد سابقه قبلی صرع داشتند.
در مطالعه مارس 2022 در کره جنوبی محققان دریافتند که 6 نفر از 1487 نفری که با کرونا در بیمارستان بستری شده بودند دچار تشنج جدید شدند.
این افراد از جمله 169 نفری بودند که با کرونای شدید یا بحرانی در بخش مراقبت های ویژه بستری شدند و به مراقبت های ویژه و تهویه مکانیکی نیاز داشتند. بروز تشنج های تازه شروع شده در این زیر گروه به شدت بیمار 3.6 درصد بود.
در یک مطالعه اکتبر 2022 از سوئد محققان خطر صرع را در 1.2 میلیون نفر مبتلا به کرونا و تعداد مساوی از افراد در یک گروه کنترل تجزیه و تحلیل کردند.
محققان دریافتند که عفونت کرونا به طور کلی با افزایش خطر صرع مرتبط نیست اما در افراد بالای 60 سال خطر نسبتا افزایش یافته است. محققان به این نتیجه رسیدند که توانایی ویروس در القای صرع احتمالا بسیار کم است.
آیا ممکن است پس از بهبودی از کرونا دچار تشنج شوید؟
در حال حاضر اطلاعات قوی در مورد ایجاد تشنج پس از عفونت کرونا وجود ندارد.
با این حال در یک مطالعه در آگوست 2022 محققان دریافتند که در بین 1.3 میلیون نفر که مبتلا به کرونا بودند خطر تشنج، مه مغزی، زوال عقل و اختلالات روان پریشی بعد از گذشت 2 سال از همه گیری افزایش یافته است.
آیا کرونا می تواند تشنج را در افرادی که قبلا این بیماری را داشتند بدتر کند؟
با توجه به اتحادیه بین المللی مبارزه با صرع تحقیقات نشان می دهد که خطر بدتر شدن تشنج برای افراد مبتلا به صرع کم است.
در افراد مبتلا به صرع، بیمار شدن یا تب به طور کلی می تواند تشنج را بیشتر کند.
آیا واکسن کرونا می تواند باعث تشنج شود؟
به گفته محققان یک مطالعه در ماه مه 2022 واکسن های کرونا ممکن است احتمال تشنج را به دلیل التهاب یا اختلال خواب که می تواند به دنبال واکسیناسیون انجام شود افزایش دهد.
با این حال تصور می شود که خطر ابتلا به تشنج پس از واکسیناسیون بسیار ناچیز است و تصور می شود که مزایای واکسیناسیون بیشتر از خطرات آن است. خطر عوارض عصبی پس از عفونت کرونا تا 617 برابر بیشتر از پس از واکسن کرونا است.
در مطالعه ای در ماه مه 2022 با استفاده از داده های مرکز کنترل بیماری (CDC) محققان تخمین زدند که بروز تشنج پس از واکسیناسیون کرونا 3.19 در هر 100000 نفر در سال است. آن ها همچنین تخمین زدند که این خطر 0.090 در هر 100000 نفر برای واکسن آنفولانزا است.
چه نوع تشنجی پس از بهبودی کرونا امکان پذیر است؟
در یک مطالعه سال 2020 محققان هفت نفر مبتلا به کرونا را شناسایی کردند که با تشنج به بیمارستان مراجعه کردند. پنج نفر از افراد دچار تشنج تونیک کلونیک ژنرالیزه می شوند. کرونا همچنین با تشنج های ناشی از تب مرتبط است، تشنج هایی که در کودکان به دلیل تب بالا ایجاد می شوند.
چه کسانی بعد از کرونا مستعد تشنج هستند؟
به نظر می رسد افراد مسن و افراد با شرایط سلامت متعدد در معرض بالاترین خطر ابتلا به تشنج مربوط به کرونا هستند.
در مطالعه ای در جولای 2022 محققان خطر تشنج را در بین 17806 نفر که در دو بیمارستان در آدانا، ترکیه بستری شده بودند ارزیابی کردند. محققان علائم عصبی را در 877 نفر از 17806 نفر کشف کردند. از این تعداد 0.25 درصد افراد تشنج داشتند. تشنج در افراد بالای 65 سال و در افرادی با چندین بیماری دیگر شایع بود.
در مطالعه سال 2022 کره جنوبی هر یک از 1487 نفر مبتلا به کرونا تایید شده که تشنج داشتند، بیماری شدید یا بحرانی داشتند.
تشنج در کودکان پس از کرونا
تشنج در کودکان مبتلا به کرونا گزارش شده است اما به نظر می رسد که بسیار نادر باشد.
برخلاف بزرگسالان برخی از کودکان ممکن است تشنج را به عنوان علامت اصلی کرونا تجربه کنند. تشنج ممکن است در کودکان بدون سابقه صرع رخ دهد و با بیماری شدید همراه نباشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
برخی از افراد هفته ها یا ماه ها پس از ابتلای خود علائم کرونا طولانی مدت دارند. اگر علائم ماندگاری برای 4 هفته یا بیشتر دارید ایده خوبی است که به پزشک مراجعه کنید.
با توجه به اتحادیه بین المللی مبارزه با صرع درمان پزشکی یا بیمارستانی ممکن است در موارد زیر مورد نیاز باشد :
- تشنج بیش از 5 دقیقه طول می کشد یا به صورت خوشه ای رخ می دهد که هیچ داروی نجاتی در دسترس نیست
- تشنج در آب رخ می دهد
- تشنج باعث علائم طولانی مدت مانند گیجی می شود
- تشنج باعث آسیب بالقوه جدی می شود
اگر برای اولین بار دچار تشنج می شوید یا نوع جدیدی از تشنج ایجاد می شود مهم است که به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.
درمان تشنج
درمان تشنج بستگی به وجود علت آن دارد. هنگامی که علت تشدید کننده شناخته شده است (مانند تب بالا، عفونت شدید یا عدم تعادل الکترولیت)، استراتژی های درمانی بر معکوس کردن ناهنجاری متمرکز می شوند.
بیشتر تشنج ها علت شناخته شده ای ندارند. در این شرایط درمان به عواملی مانند موارد زیر بستگی دارد :
- نوع تشنجی که دارید
- فرکانس تشنج
- شدت تشنج
درمان اغلب شامل داروهای ضد تشنج است. یافتن نوع دارویی که برای شما موثرتر است می تواند دشوار باشد و ممکن است یک موضوع آزمون و خطا باشد. پزشک ممکن است چندین دارو را توصیه کند.
بسته به علت زمینه ای و نحوه پاسخ شما به دارو پزشک ممکن است موارد زیر را نیز توصیه کند :
- تحریک عصب واگ
- رژیم کتوژنیک
- جراحی مغز
خلاصه
کرونا با بسیاری از انواع عوارض عصبی از جمله تشنج مرتبط است. تشنج در افراد مبتلا به کرونا رایج نیست و هنوز ارتباط قطعی ایجاد نشده است. به نظر می رسد که این ویروس در درجه اول از طریق روش های غیرمستقیم مانند افزایش سطح مولکول های التهابی در مغز باعث تشنج می شود.
به نظر می رسد که تشنج در افراد مبتلا به کرونا شدید و در افراد مسن بیشتر شایع است. همچنین شواهدی وجود دارد که تشنج ممکن است یک عارضه نادر واکسن کرونا باشد. با این حال احتمال ابتلا به تشنج پس از واکسیناسیون کرونا در مقایسه با احتمال ابتلا به تشنج بعد از عفونت کرونا بسیار کم است.
منبع : healthline
