ریزش مو (به انگلیسی: Hair loss) که به نام آلوپسی (Alopecia) نیز شناخته شده یکی از شایع ترین مشکلات پوست و مو است که افراد زیادی در سراسر دنیا از آن رنج می برند.
این عارضه ممکن است به دلایل مختلف از جمله مسائل هورمونی، برخی بیماری ها، مصرف داروهای خاص یا شرایط استرس زا رخ دهد و انواع مختلف دارد. گاهی طی سال ها و به تدریج و گاهی ناگهانی ایجاد می شود و ممکن است موقتی یا دائمی باشد.
در ادامه قصد داریم درباره ریزش مو و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
ریزش مو چیست؟
ریزش روزانه بین 50 تا 100 تار مو در همه افراد طبیعی است و این تعداد در میان حدود 100 هزار تار موی روی سر چندان به چشم نمی آید. به علاوه در حالت معمول موهای جدید رشد کرده و جایگزین موهای از دست رفته می شوند اگرچه همیشه این طور نیست.
ریزش مو یا آلوپسی زمانی رخ می دهد که موهای فرد بیش از حد طبیعی دچار ریزش شده و گاهی ناحیه کوچکی از سر در اثر کاهش موهای سر طاس به نظر برسد.
بدون شک محاسبه دقیق این که هر فرد در طول روز چه تعداد تار مو از دست می دهد غیر ممکن است اما در صورتی که فرد بعد از شستن یا برس زدن مو متوجه شود که تعداد موهای جدا شده از سرش بیش از حد معمول است احتمالا دچار ریزش مو شده است.
این عارضه ممکن است تنها موهای پوست سر یا موهای کل بدن را تحت تاثیر قرار دهد و در سنین بالاتر شایع تر است اما گاهی در کودکان نیز رخ می دهد.
افرادی که دچار ریزش موی بیش از حد شده اند باید به پزشک مراجعه کنند تا علت اصلی این مسئله مشخص و درمان مناسب تجویز شود.
علت ریزش مو
پزشک یا متخصص پوست قبل از هر اقدام سعی می کند علت اصلی ریزش مو را شناسایی کند. شایع ترین علت ریزش مو طاسی الگوی زنانه یا مردانه ارثی می باشد.
اگر فرد در خانواده خود سابقه طاسی داشته باشد احتمال این که ریزش موی او از این نوع باشد بیشتر است.
برخی هورمون های جنسی نیز می توانند باعث ریزش موی ارثی شوند، این مسئله از اوایل دوره بلوغ شروع می شود.
از سوی دیگر در برخی موارد، ریزش مو با یک وقفه ساده در چرخه رشد موها ایجاد می شود که علت آن می تواند ابتلا به بیماری های جدی، عمل جراحی یا رخدادهای آسیب رسان باشد. در این موارد معمولا بدون استفاده از درمان خاص، موها دوباره چرخه رشد خود را شروع می کنند.
تغییرات هورمونی نیز می تواند باعث ریزش موی موقتی شود، از جمله :
- بارداری
- زایمان
- قطع مصرف قرص های ضد بارداری
- یائسگی
از جمله بیماری هایی که ممکن است علت بروز ریزش مو باشند می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- بیماری تیروئید
- آلوپسی آره آتا؛ نوعی بیماری خود ایمنی که در آن سیستم ایمنی به فولیکول های مو حمله می کند
- عفونت های پوست سر مانند کرم حلقوی
علاوه بر موارد ذکر شده، بیماری هایی که باعث ایجاد زخم روی پوست سر می شوند نیز با ایجاد جای زخم می توانند به ریزش دائمی مو منجر شوند. از جمله این بیماری ها می توان به لیکن پلان و برخی انواع لوپوس اشاره کرد.
گاهی ریزش مو به دنبال مصرف داروهای درمان برخی بیماری ها رخ می دهد، از جمله داروهای :
- سرطان
- فشار خون بالا
- آرتریت
- افسردگی
- مشکلات قلبی
شوک فیزیکی یا عاطفی نیز ممکن است باعث ریزش موی شدید شود. به عنوان مثال :
- مرگ عزیزان
- کاهش وزن شدید
- تب بالا
افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا (اختلال مو کنی) که به صورت اجباری وسواسی موهای خود از جمله موی سر، ابرو یا مژه را می کشند ممکن است به ریزش مو دچار شوند.
ریزش موی کششی نیز معمولا به دلیل کشیدن محکم و مکرر موها در یک جهت و به دنبال تکنیک های آرایش مو رخ می دهد زیرا در این روش ها فشار زیادی به فولیکول های مو وارد می شود.
کمبود مواد مغذی از جمله پروتئین، آهن و غیره از دیگر علل احتمالی نازک شدن و ریزش مو می باشد.
تشخیص ریزش مو
ریزش موی دائمی در اغلب موارد نشان دهنده یک مشکل اساسی در وضعیت سلامتی فرد است.
پزشک یا متخصص پوست می تواند با معاینه فیزیکی و بررسی سابقه سلامت فرد علت این عارضه را مشخص کند.
گاهی تغییرات ساده در رژیم غذایی کمک کننده است، در برخی موارد نیز لازم است داروهای مصرفی فرد توسط پزشک تغییر داده شود.
اگر متخصص پوست به بیماری خود ایمنی یا پوستی مشکوک شود احتمال دارد از پوست سر نمونه برداری کند که طی آن بخش کوچکی از پوست جدا و به آزمایشگاه ارسال می شود.
به خاطر داشته باشید رشد مو یک فرایند پیچیده است و ممکن است برای تعیین علت دقیق ریزش مو نیاز به زمان بیشتری باشد.
درمان ریزش مو
دارو درمانی
استفاده از دارو احتمالا اولین قدم درمان ریزش مو می باشد. داروهای بدون نسخه معمولا شامل پمادها و ژل های موضعی هستند که مستقیم روی پوست سر اعمال می شوند و متداول ترین آن ها حاوی ماده ای به نام ماینوکسیدیل می باشند.
پزشک ممکن است از این ماده همراه با سایر درمان های ریزش مو استفاده کند. برخی عوارض ماینوکسیدیل شامل تحریک پوست سر و رشد مو در نواحی اطراف مانند پیشانی یا صورت می باشد.
داروهای تجویزی نیز ممکن است برای درمان ریزش مو استفاده شوند. پزشکان معمولا داروی خوراکی فیناستراید را برای طاسی با الگوی مردانه تجویز می کنند که لازم است هر روز مصرف شود. برخی مردان با مصرف فیناستراید رشد موی جدید تجربه خواهند کرد.
از جمله عوارض جانبی نادر فیناستراید می توان به کاهش میل جنسی و اختلال در عملکرد جنسی اشاره کرد. همچنین به نظر می رسد بین مصرف این دارو و نوع شدید سرطان پروستات ارتباط وجود دارد.
پزشک ممکن است از داروهای کورتون مانند پردنیزون نیز برای درمان ریزش مو به خصوص در آلوپسی آره آتا به منظور کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی استفاده کند. کورتون ها در واقع عملکرد هورمون های تولید شده توسط غدد فوق کلیوی را تقلید می کنند.
با این حال مصرف این داروها نیز با برخی عوارض جانبی همراه می باشد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- گلوکوم، به گروهی از بیماری های چشمی گفته می شود که می تواند به آسیب عصب بینایی و نابینایی منجر شود
- احتباس مایعات و ورم ساق پا
- فشار خون بالا
- آب مروارید
- قند خون بالا
به نظر می رسد مصرف این داروها فرد را بیشتر در معرض خطر ابتلا به موارد زیر قرار می دهد :
- عفونت ها
- کاهش کلسیم در استخوان ها که ممکن است باعث پوکی استخوان شود
- نازک شدن پوست و کبودی آسان
- گلو درد
- گرفتگی صدا
تکنیک های پزشکی
گاهی اوقات مصرف داروها برای جلوگیری از ریزش مو کافی نیست و نیاز به روش های جراحی برای درمان طاسی می باشد، از جمله :
جراحی کاشت مو
در جراحی کاشت مو پلاک های کوچکی از پوست که هر یک چند تار مو دارند به بخش های کم مو یا طاس سر منتقل می شود.
این تکنیک در افرادی که دچار طاسی ارثی شده اند نتیجه خوبی دارد زیر این افراد معمولا موهای بالای سر خود را از دست می دهند اما از آن جا که این نوع ریزش مو پیش رونده است معمولا نیاز است به مرور زمان جراحی های متعدد انجام شود.
کاهش منطقه طاسی
در این تکنیک جراح قسمتی از پوست سر را که فاقد مو است جدا کرده و با تکه ای از پوست سر که دارای مو است می پوشاند.
روش دیگر فلپ است که از انواع کاهش منطقه طاسی به شمار می رود و طی آن جراح بخشی از پوست سر را که دارای مو است به ناحیه ای که دچار طاسی شده پیوند می زند.
تکنیک گسترش بافت نیز می تواند به درمان طاسی منطقه ای کمک کند، در این روش نیاز به دو عمل جراحی می باشد. در عمل اول جراح یک منبسط کننده بافت زیر بخشی از پوست سر که دارای مو و مجاور منطقه طاسی است قرار می دهد. بعد از چند هفته بافت پوست دارای مو انبساط پیدا می کند.
در عمل جراحی دوم جراح منبسط کننده بافت را خارج کرده و ناحیه منبسط شده پوست سر که دارای مو می باشد را روی ناحیه طاس می اندازد.
روش های جراحی ذکر شده معمولا گران هستند و خطراتی به همراه دارند که عبارتند از :
- رشد تکه ای مو
- خونریزی
- ایجاد زخم های بزرگ
- عفونت
گاهی نیز پیوند پوست ممکن است دوام نیاورد و فرد به تکرار عمل جراحی نیاز داشته باشد.
پیشگیری از ریزش مو
گاهی می توان اقداماتی برای پیشگیری از ریزش موها انجام داد، از جمله :
- از مدل موهایی که فشار زیادی به موها وارد می کنند مانند بافتن و دم اسبی اجتناب کنید، استفاده دائمی از این مدل موها به فولیکول های مو آسیب می رساند
- موهای خود را نکشید، نچرخانید و نمالید
- از رژیم غذایی متعادل که حاوی مقادیر کافی آهن و پروتئین است استفاده کنید
- برخی رژیم های غذایی مرتبط با زیبایی و تناسب اندام می تواند ریزش مو ایجاد کرده یا آن را تشدید کنند
- در صورتی که در حال حاضر ریزش مو دارید از شامپو بچه ملایم برای شستن موهای خود استفاده کنید
- به جز در مواردی که موهای شما چرب است یک روز در میان موها را بشویید
- همیشه موهای خود را خشک کنید و از مالش آن ها به هم اجتناب کنید
گاهی استفاده از محصولات و ابزارهای آرایش مو از جمله سشوار، شانه گرم شده، اتو مو، رنگ موها و غیره می تواند علت اصلی ریزش مو باشد.
اگر می خواهید موهای خود را با ابزار حالت دهنده داغ حالت دهید فقط هنگام خشک بودن موها اقدام به این کار کرده و حین کار از پایین ترین درجه ممکن استفاده کنید.
چشم انداز ریزش مو
برای درمان ریزش مو می توان از درمان های تهاجمی استفاده کرده و ریزش مو را متوقف یا حتی معکوس کرد به خصوص اگر این مسئله به دلیل یک بیماری زمینه ای ایجاد شده باشد.
درمان ریزش موی ارثی ممکن است دشوارتر باشد با این حال برخی تکنیک های جراحی مانند کاشت مو می تواند به رفع طاسی کمک کند.
منبع: healthline
