گیاهان دارویی به گروهی از گیاهان گفته می شود که از برگ ها، گل ها، ریشه ها و دانه های آن ها برای اهداف دارویی و درمانی مختلف استفاده می شود.
جالب اینجاست که انسان ها بیشتر از هزاران سال است که از گیاهان دارویی برای مراقبت های بهداشتی، مناسک معنوی و موارد دیگر استفاده کرده اند.
به طور سنتی، برخی از گیاهان حتی برای متعادل سازی سطح هورمون ها استفاده شده اند. اگرچه تحقیقات دقیق در مورد این موضوع محدود است اما برخی شواهد نشان می دهد که برخی گیاهان می توانند بر سطح هورمون ها در بدن شما و همچنین سایر عملکردهای مرتبط با سیستم غدد درون ریز تاثیر بگذارند.
در ادامه این مقاله با فواید گیاهان دارویی برای تعادل هورمون های بدن آشنا می شوید که توسط علم پشتیبانی شده اند. با سومیتا همراه باشید؛
احتیاط
مطمئن ترین و موثرترین روش های استفاده از گیاهان دارویی برای متعادل سازی سطح هورمون ها همچنان نامشخص است.
برخی از داروهای گیاهی ممکن است برای برخی از افراد ایمن باشد اما برای برخی دیگر خطرناک است از جمله ؛
- زنان باردار
- زنان شیرده
- افرادی که از هورمون درمانی استفاده می کنند
- افرادی که اختلالات غدد درون ریز دارند
- افرادی که سلامت روانی دارند
- افراد مبتلا به سرطان
هورمون ها و سلامتی شما
هورمون ها پیام رسان های شیمیایی هستند که به سلول های شما کمک می کنند تا ارتباط برقرار کرده و اقدامات مختلفی را تحریک کنند. آن ها بستر سیستم غدد درون ریز بدن شما هستند که رشد، تولید مثل، متابولیسم، دما و حتی روحیه شما را تنظیم می کند.
هورمون ها و سیستم غدد درون ریز بدن شما را در حالت متعادل هموستاز نگه می دارند. بنابراین عدم تعادل هورمونی – هورمون خاص بسیار کم یا زیاد – می تواند عوارض جانبی داشته باشد.
استرس اکسیداتیو، ناباروری و اختلالات غدد درون ریز مانند بیماری تیروئید تنها مواردی است که می تواند ناشی از عدم تعادل هورمونی باشد.
زنان در دوره های مشخصی از چرخه زندگی خود به ویژه در دوران بلوغ، بارداری و یائسگی دچار تغییرات طبیعی در سطح هورمون های خود می شوند.
به همین ترتیب مردان ممکن است علائم عدم تعادل هورمونی را در دوران بلوغ یا با افزایش سن تجربه کنند اگرچه این اغلب با سرعت کمتری از زنان است.
بهترین داروهای گیاهی برای تعادل هورمون ها
1. سیاه دانه (Nigella seeds)
گل سیاه دانه به گل کالونجی نیز معروف است. گل های آن دانه های ریز و غنی از آنتی اکسیدان ایجاد می کنند.
این دانه ها دارای خواص دارویی هستند زیرا حاوی تیموکینون – نوعی ماده مغذی گیاهی می باشند.
محققان در حال بررسی اثرات محافظتی و درمانی سیاه دانه در کسانی که سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) دارند، هستند. سندرم تخمدان پلی کیستیک نوعی اختلال است که با سطح غیر طبیعی هورمون ها همراه است.
در مطالعات حیوانی، عصاره های سیاه دانه به تنظیم انسولین، تستوسترون، هورمون لوتئین ساز و هورمون تیروئید کمک کرده است.
علاوه بر این عصاره سیاه دانه فعالیت استروژنی از خود نشان می دهد به این معنی که مانند هورمون استروژن در بدن شما عمل می کند.
در حقیقت برخی از مطالعات روی موش ها در حال بررسی این موضوع است که آیا عصاره های سیاه دانه می توانند جایگزینی برای هورمون (HRT) در دوران یائسگی باشند – زمانی که بدن به طور معمول استروژن کمتری نسبت به گذشته تولید می کند.
سیاه دانه بسیار محبوب است و به راحتی می توان آن را به نان، سالاد و غذاهای دیگر اضافه کرد.
هنوز هم بخاطر داشته باشید که بیشتر مطالعات روی سیاه دانه در حیوانات و با استفاده از عصاره غلیظ یا تیموکینون جدا شده صورت گرفته است. بنابراین اگرچه استفاده از دانه های کامل در پخت و پز می تواند سالم و خوشمزه باشد اما ممکن است فواید یکسانی نداشته باشد.
2. گیلاس زمستانی (Ashwagandha)
گیلاس زمستانی درختچه ای همیشه سبز بوده و در داروهای گیاهی بسیار مورد توجه است زیرا بسیاری از مکمل ها، دمنوش ها و پودرهای ریشه ی آن به طور گسترده در دسترس هستند.
تصور می شود این آداپتوژن با تعدیل محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA) مغز به بدن شما کمک می کند تا بر استرس غلبه کند. محور HPA چندین هورمون – از جمله کورتیزول – را تولید و آزاد می کند که پاسخ بدن شما را به استرس آغاز می کند.
کورتیزول به شما کمک می کند روزهای پرتنش و پر از اتفاق را پشت سر بگذارید. با این حال طبق مطالعات بر روی انسان و موش صحرایی عدم تعادل مزمن هورمون ها ممکن است باعث اختلالات غدد درون ریز مانند بیماری آدیسون و سندرم کوشینگ شود.
یک مطالعه در سال 2019 در 60 بزرگسال که 125-300 میلی گرم عصاره ریشه گیلاس زمستانی را دو بار در روز و به مدت 8 هفته مصرف کردند منجر به استرس کمتر، خواب بهتر و کاهش سطح کورتیزول خون در مقایسه با گروه دارونما شد. یک مطالعه مشابه در سال 2012 نتایج مشابهی را مشاهده کرد.
گیلاس زمستانی همچنین ممکن است سایر هورمون ها را تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال محققان در حال بررسی چگونگی تغییر میزان انسولین، هورمون های تولید مثل و موارد دیگر هستند.
یک مطالعه 8 هفته ای در سال 2018 در بزرگسالان با افزایش سطح هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) که توسط غده هیپوفیز تولید می شود و برای ارزیابی شرایط تیروئید استفاده می شود نشان داد که مصرف روزانه 600 میلی گرم عصاره غلیظ گیلاس زمستانی باعث بهبود سطح TSH می شود.
از طرف دیگر برخی از مطالعات در مورد مزایای سلامتی گیلاس زمستانی نتایج متناقضی را یافته اند.
افراد همچنین عوارض جانبی مکمل های گیلاس زمستانی را در طی آزمایشات بالینی گزارش کرده اند. این گیاه دارویی ممکن است برای کسانی که باردار و شیرده هستند و همچنین افرادی که بیماری های خود ایمنی یا اختلالات تیروئیدی دارند، مضر باشد.
در نهایت، مطالعات بیشتری در مورد انسان مورد نیاز است.
3. ریشه کوهوش سیاه (Black cohosh root)
کوهوش سیاه از همان خانواده گیاهان سیاه دانه است – که معمولا خانواده گل آلاله نامیده می شوند.
این یک مکمل محبوب است که از ریشه های زمینی گیاه کوهوش سیاه تهیه شده باشد. معمولا به عنوان کپسول، عصاره یا دمنوش مصرف می شود.
اعتقاد بر این است که این گیاه ارزش دارویی خود را از ترکیباتی به نام گلیکوزیدهای تری ترپن دریافت می کند، اگرچه مشخص نیست که تعداد زیادی از اینها در مکمل های کوهوش سیاه وجود دارد.
هم از نظر تاریخی و هم در حال حاضر، کوهوش سیاه برای درمان بیماری های زنان مانند بی نظمی قاعدگی، سندرم قبل از قاعدگی (PMS) و علائم یائسگی استفاده می شود.
مانند سیاهدانه، کوهوش سیاه ممکن است به عنوان یک فیتواستروژن عمل کند – یک ماده گیاهی که هنگام مصرف در دوزهای زیاد مانند هورمون استروژن عمل می کند. هنوز هم اینکه آیا کوهوش سیاه یک فیتواستروژن واقعی است یا نه ناشناخته مانده است.
چند مطالعه نشان داده است که کوهوش سیاه برای تسکین علائم یائسگی به طور موثرتر از دارونما عمل می کند.
با این وجود، مطالعات دقیق تری در مورد انسان مورد نیاز است به خصوص از آنجا که گزارش هایی از عوارض جانبی کوهوش سیاه گزارش شده است. بنابراین بهتر است قبل از استفاده از این گیاه دارویی با پزشک مشورت کنید.
4. پنج انگشت (Chasteberry)
پنج انگشت یکی دیگر از مکمل های گیاهی رایج است که به صورت عصاره یا کپسول در دسترس است.
این گیاه دارویی اغلب با گیاهان دیگری مانند کوهوش سیاه ترکیب شده و به عنوان دارویی برای درمان علائم یائسگی و سلامت باروری زنان به بازار عرضه می شود.
پنج انگشت میوه درخت پنج انگشت است که به آن درخت عصمت و پاکدامنی نیز گفته می شود.
توت ها حاوی ترکیبات دی ترپنوئید هستند که ممکن است مسئول اثرات بالقوه این مکمل بر روی هورمون هایی مانند پرولاکتین و انتقال دهنده عصبی دوپامین باشند.
بررسی های متعدد نشان داده است که پنج انگشت ممکن است سطح پرولاکتین را در خون کاهش دهد.
افزایش سطح این هورمون اغلب با سندرم قبل از قاعدگی در ارتباط است. این مکمل همچنین ممکن است علائم خاصی از سندرم قبل از قاعدگی مانند درد پستان را درمان کند.
مطالعات دیگر توانایی گیاه را در تسکین علائم یائسگی و کمک به درمان مشکلات ناباروری و سندرم تخمدان پلی کیستیک بررسی کرده اند.
اگرچه به نظر می رسد که گیاه پنج انگشت می تواند به تعادل برخی هورمون ها مانند پرولاکتین کمک کند اما بسیاری از دانشمندان توافق دارند که برای نتیجه گیری در مورد اثربخشی آن تحقیقات بیشتر در مورد انسان مورد نیاز است.
5. مرزنجوش (Marjoram)
مرزنجوش و انواع دیگر درختچه های گیاهی از تیره مرزنگوش مانند پونه کوهی در طب سنتی برای بیماری های مختلف مورد استفاده قرار گرفته اند.
این گیاه حاوی ترکیبات گیاهی فعال زیستی مانند فلاونوئیدها و اسیدهای فنلی است که احتمالا هر دو تا حدی مسئول خواص دارویی آن هستند.
تحقیقات اولیه در مورد مرزنجوش در انسان و حیوانات ارزیابی کرده است که چگونه می تواند استرس را کاهش دهد و به افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک کند.
به عنوان مثال یک مطالعه اخیر نشان داد که موش های القا شده با سندرم تخمدان پلی کیستیک پس از درمان با عصاره مرزنگوش، سطح استرادیول – هورمون تولید شده توسط تخمدان ها – را بهبود بخشیده اند.
همچنین در یک مطالعه کوچک انسانی افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک روزانه دو بار به مدت 1 ماه دمنوش مرزنگوش نوشیدند. در مقایسه با درمان دارونما، دمنوش مرزنگوش با کاهش قابل توجهی در سطح هورمون انسولین ناشتا مرتبط بود که می تواند نشان دهنده بهبود مدیریت قند خون باشد.
با این حال خیلی زود است که بگوییم چگونه مرزنگوش به عنوان مکمل گیاهی برای بهبود عدم تعادل هورمونی بهتر استفاده می شود. بعلاوه برخی از دانشمندان هشدار می دهند که در مورد استفاده طولانی مدت از گیاهان تغییر دهنده هورمون، کمبود تحقیق وجود دارد.
راه های دیگر برای تعادل هورمون ها
گیاهان دارویی فقط یکی از گزینه های درمانی برای عدم تعادل هورمونی هستند.
گیاهان دارویی ممکن است بهترین ترکیب برای تعادل هورمون ها باشند اما وقتی با سایر روش های درمانی همراه شوند.
بهترین گزینه های درمانی برای شما به عوامل دیگری مانند سبک زندگی هم بستگی دارد. به همین ترتیب بهتر است قبل از مصرف گیاهان دارویی یا شروع هر نوع هورمون درمانی با پزشک خود مشورت کنید.
در زیر روش های دیگری برای بهبود تعادل هورمون ها ارائه کرده ایم :
رژیم غذایی سالم داشته باشید : یک رژیم متعادل غنی از پروتئین بدون چربی، چربی های سالم و فیبر اما حاوی مقادیر محدود قند فرآوری شده ممکن است به تعادل هورمون هایی که اشتها، متابولیسم و خلق و خوی شما را تنظیم می کنند، کمک کند.
چای سبز بنوشید : چای سبز ممکن است با بهبود پاسخ بدن به هورمون به تعادل انسولین در برخی از افراد کمک کند اگرچه برای بررسی تاثیرات احتمالی عصاره چای سبز بر مقاومت به انسولین تحقیقات بیشتری نیاز است.
ورزش منظم داشته باشید : به نظر می رسد انجام فعالیت های بدنی بر روی هورمون های اشتها تاثیر می گذارد و استفاده از هورمون انسولین در بدن را بهبود می بخشد.
استرس خود را مدیریت کنید : استرس زیاد می تواند سطح هورمون هایی مانند کورتیزول و آدرنالین را به شدت تغییر دهد. فعالیت های آرام مانند یوگا، گوش دادن به موسیقی یا پیاده روی در طبیعت ممکن است استرس را از بین ببرد و این هورمون ها را در تعادل نگه دارد.
به اندازه کافی بخوابید : خواب کم یا قرار گرفتن در معرض نور مصنوعی در ساعات شب ممکن است منجر به اختلال در ملاتونین و کورتیزول شود. همچنین ممکن است بر مقاومت به انسولین تاثیر بگذارد.
از عوامل ایجاد کننده اختلال در غدد درون ریز خودداری کنید : برهم زننده های عملکرد غدد درون ریز ترکیباتی در محیط هستند مانند دود تنباکو، سموم دفع آفات، علف کش ها، پلاستیک ها و مواد معطر در لوسیون ها و مواد تمیز کننده که ممکن است باعث عدم تعادل هورمونی شوند.
خلاصه
سطح هورمون ها در بدن انسان به طور مداوم در حال تغییر است. صدها دلیل وجود دارد که آن ها روزانه نوسان می کنند و تا حدی آن فراز و نشیب ها ضروری است. با این وجود عدم تعادل هورمون ها در طولانی مدت ممکن است بر سلامتی شما تاثیر بگذارد.
استفاده از داروهای گیاهی یکی از روش های طبیعی برای رفع چنین تغییراتی در سطح هورمون هاست. پنج گیاه مورد بحث در این بخش می توانند به تعادل سطح هورمون ها کمک کنند.
هنوز هم با توجه به اینکه تغییر سطح هورمون می تواند خطرناک باشد قبل از مصرف هر گیاه یا دارویی برای این منظور با یک پزشک صحبت کنید.
منبع : healthline
