پوکی استخوان یک بیماری استخوانی است که منجر به از دست دادن توده و تراکم استخوان ها می شود. این بیماری می تواند منجر به ضعیف شدن استخوان ها شود که شما را در معرض خطر بیشتر شکستگی استخوان قرار می دهد.
مانند بسیاری از افراد مبتلا به پوکی استخوان شاید بخواهید بدانید که آیا این بیماری باعث پوسیدگی دندان می شود یا خیر. پاسخ کوتاه این است : نه به صورت مستقیم.
از آنجایی که دندان های شما در واقع استخوان نیستند، پوکی استخوان به خودی خود سلامت یا ترکیب دندان های شما را تغییر نمی دهد.
با این حال پوکی استخوان می تواند تاثیر غیرمستقیم روی دندان های شما داشته باشد. این به این دلیل است که می تواند باعث ایجاد تغییراتی در فک شما شود و همین می تواند بر نحوه نگه داشتن دندان های شما تاثیر بگذارد. در واقع به همین دلیل پوکی استخوان با افزایش احتمال از دست دادن دندان همراه است.
مهم است که نه تنها دندان های خود را مسواک بزنید بلکه اطلاعاتی در مورد اینکه چگونه پوکی استخوان ممکن است بر سلامت دهان شما تاثیر بگذارد را به دست بیاورید.
در ادامه این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم که پوکی استخوان چگونه بر روی دندان ها تاثیر می گذارد؟ با سومیتا همراه باشید؛
دندان از چه مواد تشکیل شده است؟
اگرچه دندان ها و استخوان ها دارای برخی ویژگی های مشترک هستند اما دقیقا از مواد مشابهی ساخته نشده اند. استخوان های شما بیشتر از کلاژن و ماده معدنی کلسیم فسفات ساخته شده اند در حالیکه دندان ها از لایه های اصلی زیر تشکیل شده اند :
- مینای دندان : بافت سخت کلسیفیه روی تاج دندان است که از سلول های زنده ساخته نشده است
- سمنتوم : نوع دیگری از بافت سخت است که از ریشه دندان محافظت می کند
- عاج : زیر مینا و سمنتوم قرار دارد، قسمت اعظم فضای داخلی دندان ها را تشکیل می دهد و ساختار آن را تامین می کند
- پالپ : داخلی ترین لایه دندان ما می باشد و شامل اعصاب و عروق خونی است
پوکی استخوان به توانایی استخوان های شما برای تولید بافت جدید برای ساختن بافت اسفنجی آن ها آسیب می رساند. افراد ممکن است دندان ها را با استخوان اشتباه بگیرند زیرا مینای سفیدی که تاج دندان های شما را می پوشاند شبیه استخوان است اما برخلاف استخوان های ما، مینای دندان از بافت زنده ساخته نشده است.
تحقیقات علمی در این زمینه چه می گویند؟
ارتباط بین پوکی استخوان و از دست دادن دندان به خوبی ثابت شده و موضوع بسیاری از مطالعات علمی بوده است :
- یک مطالعه در سال 2009 تراکم استخوان 651 زن را اندازه گیری کرد. محققان دریافتند که زنان مبتلا به پوکی استخوان به طور متوسط سه دندان کمتر از زنانی که این بیماری را نداشتند، دارند
- مطالعه ای در سال 2013 داده های 333 نفر را جمع آوری کرد که 27 درصد از آن ها مبتلا به پوکی استخوان بودند – یعنی آن ها نشانه هایی از ضعیف تر شدن و شکننده شدن استخوان های شان نشان دادند. نویسندگان مطالعه به این نتیجه رسیدند که ابتلا به پوکی استخوان به طور قابل توجهی با کاهش تعداد دندان ها مرتبط است به ویژه دندان های آسیاب
- یک مطالعه جدیدتر در سال 2017 نشان داد که زنان یائسه در جنوب هند در صورت ابتلا به پوکی استخوان بیشتر احتمال دارد از دست دادن دندان را تجربه کنند
محققان کاملا مطمئن هستند که پوکی استخوان و از دست دادن دندان با هم مرتبط می باشند اما هنوز در حال بررسی ماهیت دقیق این ارتباط هستند.
یک نظریه کلیدی برای تایید ازتباط پوکی استخوان و از دست دادن دندان ها این است که با پیشرفت پوکی استخوان، استخوان فک شما نیز ضعیف شده و مقداری از تراکم خود را از دست می دهد.
هنگامی که استخوان فک ضعیف می شود، دندان ها شروع به تحلیل بخشی از ثبات خود می کنند. این تغییرات استخوان فک ممکن است بر روی تراز دندان ها تاثیر بگذارد که ممکن است به ریشه های آن ها آسیب برساند و عوارضی برای سلامت دهان و دندان ایجاد کند.
تاثیر داروهای پوکی استخوان بر روی دندان ها
اگر برای پوکی استخوان دارو مصرف می کنید، حتما با پزشک خود در مورد اثرات احتمالی آن بر روی دندان های خود صحبت کنید. متاسفانه داروهایی که استخوان ها را تقویت می کنند گاهی می توانند به استخوان فک شما آسیب بزنند.
درمانی که معمولا برای افراد مبتلا به پوکی استخوان تجویز می شود، درمان با بیس فسفونات است.
بیس فسفونات ها که می توانند به صورت خوراکی یا تزریقی تجویز شوند می توانند به تقویت استخوان ها و جلوگیری از شکستگی های بعدی کمک کنند. به گفته کالج روماتولوژی آمریکا بسیاری از افراد کلسیم یا ویتامین D را هم با بیس فسفونات ها مصرف می کنند.
اما هنگام مصرف بیس فسفونات ها خطری برای فک و دندان شما وجود دارد. این نوع درمان با ایجاد یک عارضه دژنراتیو نادر به نام استئونکروز فک (ONJ) مرتبط است.
طبق گفته انجمن غدد درون ریز، خطر ابتلا به استئونکروز فک پس از جراحی دندان در بالاترین حد است. این معمولا در افرادی که تحت درمان با دوز بالا و طولانی مدت بیس فسفونات هستند – مانند افراد سرطانی در طول درمان سرطان – رخ می دهد.
روش های حفظ سلامت استخوان ها و دندان ها
یکی از مهم ترین کارهایی که می توانید انجام دهید این است که سلامت استخوان ها و دندان های خود را با حفظ عاداتی که به سلامت کلی آن ها کمک می کند، در اولویت قرار دهید.
برخی از عوامل کلیدی سلامت استخوان ها عبارتند از :
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل
- اطمینان حاصل کنید که روزانه 600 تا 800 واحد بین المللی ویتامین D دریافت می کنید
- روزانه 1000 تا 1200 میلی گرم کلسیم مصرف کنید
- سیگار نکشید و اگر در حال حاضر سیگار می کشید، آن را ترک کنید
- محدود کردن مصرف الکل
- داشتن فعالیت بدنی – سازمان بهداشت جهانی (WHO) دستورالعمل های ورزشی برای گروه های سنی مختلف دارد
اگر در دریافت کلسیم یا ویتامین D کافی از غذاهایی که می خورید مشکل دارید با پزشک یا متخصص تغذیه خود در مورد مصرف مکمل صحبت کنید. اطمینان حاصل کنید که همیشه مکمل ها را طبق دستور مصرف می کنید.
بهداشت مناسب دندان برای سلامت طولانی مدت دندان های شما ضروری است. انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) موارد زیر را توصیه می کند :
- دندان های خود را دو بار در روز به مدت 2 دقیقه در هر جلسه به طور کامل مسواک بزنید
- هنگام مسواک زدن از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید
- روزانه بین دندان های خود را تمیز کنید (شامل نخ دندان، مسواک بین دندانی و غیره)
- مصرف نوشیدنی ها و میان وعده های شیرین را محدود کنید
- سعی کنید برای معاینات منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید
به دندانپزشک خود اطلاع دهید که از داروهایی مانند بیس فسفونات استفاده می کنید، تا بتواند آن را در برنامه درمانی شما قرار دهد – به خصوص اگر تحت هر گونه روشی مانند کشیدن دندان هستید.
به گفته ی انجمن دندانپزشکی آمریکا احتمالا نیازی به قطع درمان پوکی استخوان یا نادیده گرفتن این روش نخواهید داشت اما دندانپزشک شما ممکن است نیاز به تطبیق هایی داشته باشد.
درمان پوکی استخوان
در حال حاضر هیچ درمانی برای پوکی استخوان وجود ندارد بنابراین پیشگیری بهترین راهبرد است. با این حال بر اساس تحقیقات سال 2018 چندین گزینه مدیریت و درمان پوکی استخوان وجود دارد.
هدف برخی از داروهای پوکی استخوان جلوگیری از تحلیل استخوان (داروهای ضد جذب) است در حالی که برخی دیگر به دنبال رشد مجدد استخوان هستند (داروهای آنابولیک). هدف هر دو دسته از داروها افزایش تراکم استخوان و کاهش احتمال شکستگی است.
بسته به نیازهای خاص و سلامتی شما پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند :
- داروهای بیس فسفونات : اینها معمولا اولین داروهایی هستند که برای زنان یائسه تجویز می شوند و با کاهش سرعت تجزیه استخوان عمل می کنند
- تعدیل کننده های انتخابی گیرنده استروژن (SERMs) : این دسته از داروها به عنوان آگونیست های استروژن نیز شناخته می شوند. یکی از انواع این دارها به نام رالوکسیفن برای درمان پوکی استخوان در زنان و همچنین سایر بیماری ها مانند سرطان سینه نیز استفاده می شود
- درمان جایگزینی هورمونی : این داروها نسخه های مصنوعی هورمون های طبیعی بدن ما هستند. از آنجایی که از دست دادن استروژن به دلیل یائسگی می تواند منجر به پوکی استخوان شود، استروژن درمانی می تواند کمک کند، اگرچه اغلب درمان خط اول برای پوکی استخوان نیست. تستوسترون درمانی گاهی اوقات به طور مشابه برای پوکی استخوان در مردان استفاده می شود
- کلسی تونین : این یک نسخه مصنوعی از هورمونی است که توسط غده تیروئید شما تولید می شود و کلسیم را تنظیم می کند. این دارو به صورت اسپری بینی عرضه می شود و توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان پوکی استخوان در برخی از زنان یائسه تایید شده است
- داروهای آنتی بادی : این داروها که بیولوژیک نیز نامیده می شوند، می توانند تجزیه استخوان را کند کرده و تشکیل استخوان جدید را تقویت کنند. دو داروی موجود دنوزوماب و روموسوزوماب هستند که هر دو از طریق تزریق تجویز می شوند
- هورمون درمانی پاراتیروئید : هورمون های پاراتیروئید (PTHs) تراکم و استحکام استخوان را افزایش می دهند و به جلوگیری از شکستگی کمک می کنند. داروهای تزریقی هورمون های پاراتیروئید، تری پاراتید و آبالوپاراتید هر دو مورد تایید FDA برای درمان پوکی استخوان هستند
- مکمل های کلسیم و ویتامین D : اینها برای ساختن و حفظ استخوان های (و دندان ها) قوی ضروری هستند
فیزیوتراپی (PT) هم اغلب برای درمان پوکی استخوان استفاده می شود و هدف آن تقویت عضلات و استخوان برای جلوگیری از شکستگی ها در آینده (یا بهبودی از شکستگی) است. یک برنامه ورزشی فیزیوتراپی به طور خاص برای نیازهای سلامتی شما تنظیم می شود. این کار را می توان چند دقیقه در روز در خانه یا در جلسات منظم با فیزیوتراپ انجام داد.
خلاصه
دندان ها استخوان نیستند بنابراین به طور مستقیم تحت تاثیر پوکی استخوان قرار نمی گیرند. با این حال، پوکی استخوان می تواند به طور غیرمستقیم با ایجاد تغییرات یا آسیب به استخوان فک، دندان های شما را تحت تاثیر قرار دهد.
حفظ عادات سالم باعث ارتقای سلامت استخوان و دهان در دراز مدت می شود. این شامل سیگار نکشیدن، رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و رعایت بهداشت مناسب دندان هاست.
درمان های پوکی استخوان می توانند پیشرفت بیماری را کند کرده و در برخی موارد باعث رشد استخوان ها شوند.
دندانپزشک می تواند برای رفع هر گونه عارضه دهانی که ممکن است به دلیل پوکی استخوان یا درمان آن رخ دهد، با شما همکاری کند.
منبع : healthline
