آنافیلاکسی نوعی واکنش آلرژیک ناگهانی و شدید در بدن است که بیش از یک سیستم را درگیر کرده و در صورت عدم درمان می تواند به وضعیت تهدید کننده زندگی تبدیل شود.
افرادی که دچار آنافیلاکسی می شوند اغلب ابتدا واکنش های پوستی و تنگی نفس را تجربه می کنند که با کاهش فشار خون می تواند به شوک آنافیلاکسی منجر شود.
در ادامه قصد داریم درباره علائم و نشانه های آنافیلاکسی صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
علائم آنافیلاکسی چیست؟
علائم شایع آنافیلاکسی
همان طور که اشاره کردیم آنافیلاکسی در درجه اول یک واکنش آلرژیک است. زمانی که آلرژی روی بیش از یک سیستم بدن مانند پوست و سیستم تنفسی تاثیر بگذارد، واکنش های آلرژیک تبدیل به آنافیلاکسی می شوند.
این وضعیت به طور ناگهانی و اغلب بعد از خوردن غذای خاص، گزیدگی توسط حشره یا مصرف داروی خاص ایجاد می شود و علائم به سرعت پیشرفت می کند.
برای تشخیص شوک آنافیلاکسی ابتدا باید به دنبال علائم آلرژی بود که عبارتند از :
- خارش
- پوست قرمز، برجسته و لکه دار که در 90 درصد موارد دیده می شود
- خس خس سینه یا تنگی نفس که در 70 درصد موارد دیده می شود
علائم این وضعیت را می توان در بسیاری از قسمت های بدن مشاهده کرد :
- پوست : ممکن است پوست دچار گر گرفتگی، خارش و کهیر شود. منظور از کهیر برجستگی های خارش داری است که با فشار دادن سفید می شود. همچنین احتمال بروز آنژیو ادم یا ورم زیر پوستی وجود دارد
- چشم ها : ممکن است علائمی از تحریک چشمی مانند خارش، قرمزی و آب ریزش دیده شده و پوست اطراف چشم متورم شود
- دستگاه تنفسی فوقانی : احتقان، آب ریزش بینی و عطسه ممکن است رخ دهد و فرد علائمی همچون ورم گلو، خفگی یا گرفتگی صدا را تجربه کند
- دهان : ممکن است فرد علائمی مانند تورم زبان، لب ها یا گلو داشته باشد و طعم غیر طبیعی در دهان تجربه کند
- دستگاه تنفسی تحتانی : ممکن است فرد دچار مشکل در تنفس، خس خس سینه و تنگی سینه شود
- گردش خون : احتمال دارد ضربان قلب سریع تر یا آهسته شده و فشار خون افت پیدا کند و فرد احساس سر گیجه، غش یا بیهوشی داشته باشد
- سیستم عصبی : ممکن است فرد مضطرب یا گیج شود، به خوبی نتواند صحبت کند و حتی احساس عذاب قریب الوقوع داشته باشد
- دستگاه گوارش : ممکن است فرد دچار تهوع، استفراغ، اسهال یا درد شکم شود
شوک آنافیلاکسی
زمانی که فرد دچار افت فشار خون شود، آنافیلاکسی به شوک آنافیلاکسی تبدیل می شود. برخی علائم افت عبارتند از :
- گیجی
- ضعف
- رنگ پریدگی
- بیهوشی
شوک آنافیلاکسی اغلب شامل تنگی نفس می شود. اگرچه همواره مشکل تنفسی ایجاد نمی شود اما اگر این علامت وجود داشته باشد نشان می دهد که واکنش آلرژیک در حال تبدیل شدن به آنافیلاکسی است.
برخی علائم این وضعیت عبارتند از :
- فرد قادر به صحبت بیش از یک یا دو کلمه نیست
- صاف نشستن یا دست ها را روی زانو گذاشتن در حالت خم شده
- نفس نفس زدن
- استفاده از عضلات گردن برای تنفس
علامت قرار گرفتن در معرض آلرژن
شناسایی علائم و نشانه های شوک آنافیلاکسی در صورت وجود آلرژن شناخته شده آسان تر است. به عنوان مثال کسانی که به نیش زنبور آلرژی دارند معمولا متوجه می شوند که توسط زنبور گزیده شده اند.
به علاوه افرادی که در گذشته واکنش های آلرژیک داشته اند باید از علائم آن آگاه باشند، حتی اگر هیچ تماسی با آلرژن شناسایی نشده باشد. به عنوان مثال افراد مبتلا به آلرژی غذایی حتی زمانی که فکر می کنند غذای آن ها آلرژی زا نیست، ممکن است در حین غذا خوردن دچار آنافیلاکسی می شوند.
علائم نادر
یک دوره آنافیلاکسی معمولا طی 5 تا 30 دقیقه بعد از تماس با آلرژنی که فرد به آن حساسیت دارد شروع می شود، اگرچه ممکن است بیش از یک ساعت طول بکشد و گاه الگوهای غیر معمول داشته باشد.
آنافیلاکسی دو مرحله ای در 20 درصد بیماران دیده می شود و کودکان و بزرگسالان را درگیر می کند.
در این حالت واکنش آنافیلاکسی اولیه آشکار و بر طرف می‌شود اما چند ساعت تا چند روز بعد دوباره بر می گردد. به همین دلیل ممکن است بعد از بروز یک واکنش آنافیلاکسی فرد را برای مدتی در بیمارستان بستری کنند.
در برخی موارد افراد شدیدترین علائم آنافیلاکسی مانند مشکل در تنفس را تجربه نمی کنند و به همین دلیل به پزشک مراجعه نمی کنند. این عدم توجه ممکن است آن ها را در معرض خطر یک واکنش دو مرحله ای قرار می دهد که می تواند به عواقب شدید منجر شود.
به ندرت ممکن است آنافیلاکسی طولانی مدت دیده شود که در آن علائم چند روز تا بیش از یک هفته ادامه دارد بدون این که به طور کامل بر طرف شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
در صورت بروز علائم آنافیلاکسی لازم است فورا به اورژانس مراجعه شود زیرا این واکنش می تواند به سرعت شدید شود و کهیر در عرض چند دقیقه به شوک آنافیلاکسی بینجامد. بنابراین اگر تنها هستید ممکن است قبل از این که بتوانید با اورژانس تماس بگیرید بیهوش شوید.
به طور کلی زمانی که متوجه شدید در معرض تماس با آلرژن ها قرار گرفته اید و خطر بروز شوک آنافیلاکسی وجود دارد لازم است بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. حتی اگر از اپی نفرین تزریقی استفاده می کنید به درمان اورژانسی نیاز خواهید داشت.
منبع: verywellhealth
