درد پایین کمر سمت راست می تواند ناشی از کشیدگی عضلانی یا مشکل اعصاب در ستون فقرات باشد. اما در موارد دیگر درد ممکن است به دلیل شرایطی باشد که یکی از اندام های شما را تحت تاثیر قرار می دهد.
به استثنای کلیه ها، بیشتر اندام های داخلی در جلوی بدن قرار دارند اما می توانند باعث ایجاد دردی شوند که به کمر شما سرایت می کند.
برخی از این ساختارهای داخلی از جمله تخمدان ها، روده ها و آپاندیس، انتهای عصب را با بافت ها و رباط های کمر شما به اشتراک می گذارند. اگر اندامی در قسمت پایین سمت راست بدن قرار دارد ممکن است در سمت راست پایین کمر نیز درد داشته باشید.
در ادامه این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم که درد پایین کمر سمت راست در زنان و مردان نشانه چیست؟ با سومیتا همراه باشید؛
علل احتمالی درد پایین کمر سمت راست
1. مشکلات عضلات کمر یا ستون فقرات
به گفته ی موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی (NINDS)، کمر درد یکی از شایع‌ترین دلایلی است که افراد به پزشک مراجعه می کنند یا کار خود را از دست می دهند. اغلب اوقات این درد ناشی از مشکلات مکانیکی است مانند :
- کشش بیش از حد یا پارگی رباط به دلیل بلند کردن نامناسب اجسام
- از بین رفتن دیسک ستون فقرات به دلیل افزایش سن یا سایش و پارگی طبیعی
- سفتی عضلات به دلیل وضعیت نامناسب بدن
درمان بسته به علت و شدت بیماری شما متفاوت است. پزشک ممکن است در ابتدا گزینه های محافظه کارانه مانند فیزیوتراپی یا داروها را برای کاهش التهاب توصیه کند.
اگر روش های درمانی محافظه کارانه کمکی نکرد یا اگر وضعیت شما شدید باشد پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.
2. تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی وقتی ایجاد می شود که فضاهای بین مهره های شما شروع به باریک شدن می کند – معمولا به دلیل ساییدگی و پارگی طبیعی با افزایش سن ایجاد می شود. در اثر این بیماری فشار روی نخاع و ریشه های عصبی شما ایجاد می شود.
آرتریت و آسیب های ستون فقرات مانند شکستگی نیز ممکن است باعث تنگی کانال نخاعی شوند.
علائم تنگی کانال نخاعی می تواند به آرامی شروع شود و معمولا شامل درد در قسمت پایین کمر و همچنین احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن است که به باسن و پاها گسترش می یابد.
اگر ریشه های عصبی شما در سمت راست نخاع تحت تاثیر قرار گرفته باشد، در سمت راست کمر، باسن و پاها احساس درد خواهید کرد. در موارد شدید ضعف در پاهای شما ممکن است رخ دهد.
فیزیوتراپی معمولا خط اول درمان است، بریس کمر نیز ممکن است به مدیریت علائم کمک کند و داروهای تسکین درد نیز ممکن است در هنگام تشدید علائم کمک کنند.
در صورت نیاز به جراحی هدف از این روش ایجاد فضای بیشتری در کانال نخاعی شما برای کاهش فشار بر روی نخاع یا ریشه های عصبی است.
3. درد سیاتیک
درد سیاتیک زمانی ایجاد می شود که ریشه عصبی گیر کرده باشد. هنگامی که در قسمت پایین کمر شما ایجاد می شود به آن سیاتیک کمری می گویند. این اغلب به دلیل تنگی ستون فقرات، فتق دیسک یا خار استخوان ایجاد می شود.
علائم معمولا شامل درد یا بی حسی است که از ناحیه کمر به یک یا هر دو ساق پا می رسد.
درمان معمولا شامل فیزیوتراپی است. تمرین هایی که برای بهبود قدرت، انعطاف پذیری قسمت مرکزی بدن و پایین تنه طراحی شده اند اغلب می توانند جراحی را به تاخیر بیاندازند یا از آن جلوگیری کنند.
ماساژ درمانی و طب سوزنی نیز ممکن است در برخی موارد مفید باشد.
4. بیماری دیسک کمر
بیماری دیسک بین مهره ای به شکستگی یا انحطاط دیسک های ستون فقرات شما اشاره دارد که مهره های شما را از هم جدا می کند.
هنگامی که این دیسک ها تحلیل می روند یا فرسوده می شوند، مهره های شما شروع به ساییدگی می کنند. این می تواند باعث ایجاد خارهای استخوانی شود و به نخاع یا ریشه های عصبی شما فشار وارد کند.
به گفته متخصصان پزشکی این عارضه سالانه حدود 5 درصد از جمعیت بزرگسال را در کشورهای توسع یافته تحت تاثیر قرار می دهد.
کمردرد اولین علامت بیماری دیسک کمر است. در موارد شدید، ضعف یا بی حسی در پاهای شما ممکن است رخ دهد. اگر آسیب عصب جدی باشد، بی اختیاری ممکن است رخ دهد. اگر این علائم را تجربه کردید فورا به پزشک مراجعه کنید.
درمان اولیه ممکن است شامل فیزیوتراپی و داروهای مسکن باشد. در موارد جدی ممکن است جراحی برای برداشتن و جایگزینی دیسک آسیب دیده لازم باشد.
5. مشکلات کلیوی
کلیه ها در دو طرف ستون فقرات، زیر قفسه سینه قرار دارند. کلیه راست شما کمی پایین تر از کلیه سمت چپ آویزان است و در صورت عفونت، تحریک یا التهاب، احتمال ایجاد کمردرد را افزایش می دهد.
مشکلات شایع کلیه ها شامل سنگ کلیه و عفونت کلیه است که در زیر با جزئیات بیشتر به آن ها پرداخته شده است .
سنگ کلیه
سنگ های کلیه ساختارهای جامد و سنگریزه مانندی هستند که از مواد معدنی و نمک اضافی که معمولا در ادرار یافت می شوند تشکیل شده اند.
هنگامی که این سنگ ها در حالب شما قرار می گیرند، ممکن است درد شدید و گرفتگی در پشت، پایین شکم و کشاله ران خود تجربه کنید. حالب لوله ای است که ادرار را از کلیه ها به مثانه می رساند.
در سنگ کلیه، درد با حرکت سنگ ظاهر می شود و سپس از بین می رود.
علائم دیگر شامل ادرار دردناک یا فوری است. همچنین ممکن است در تخلیه کامل مثانه مشکل داشته باشید یا ممکن است فقط مقدار کمی ادرار در هنگام ادرار تولید کنید. همچنین ممکن است ادرار به دلیل وجود پارگی در حالب خونی باشد.
برای درمان پزشک ممکن است روش های زیر را توصیه کند :
- دارو برای کمک به آرامش حالب، بنابراین سنگ راحت تر دفع می شود
- سنگ شکنی پزشکی (SWL)، که از امواج ضربه ای هدایت شونده با امواج اولتراسوند یا اشعه ایکس برای شکستن سنگ استفاده می کند
- روش های جراحی برای برداشتن یا پودر کردن سنگ
عفونت کلیه
شایع ترین علت عفونت کلیه باکتری هایی مانند اشریشیا کولی است که در روده شما زندگی می کنند، از حالب شما عبور می کنند و به مثانه و کلیه ها می روند. علائم مشابه علائم سایر عفونت های دستگاه ادراری است و ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- درد کمر و شکم
- سوزش ادرار
- احساس نیاز فوری به ادرار کردن
- ادرار کدر، تیره یا بدبو
با عفونت کلیه، احتمالا احساس بیماری می کنید و ممکن است این موارد را تجربه کنید :
- تب
- لرز
- حالت تهوع
- استفراغ
آسیب دائمی کلیه و یک عفونت خونی تهدید کننده زندگی می تواند ناشی از عفونت کلیه درمان نشده باشد، بنابراین اگر مشکوک به عفونت کلیه هستید فورا به پزشک مراجعه کنید. پزشک برای مبارزه با باکتری آنتی بیوتیک تجویز می کند.
6. آپاندیس
آپاندیس شما یک لوله کوچک است که به روده بزرگ شما متصل می شود و در سمت راست پایین بدن قرار می گیرد. در حدود 9 درصد از آمریکایی ها دچار آپاندیس ملتهب و عفونی می شوند. این بیماری آپاندیسیت نامیده می شود و بیشتر در افراد بین 10 تا 30 سال شایع است.
این عفونت باعث تورم آپاندیس می شود. ممکن است در شکم خود احساس پری داشته باشید که از نزدیک ناف شروع شده و به تدریج به سمت راست کشیده می شود. درد اغلب با حرکت یا با فشار دادن نواحی حساس بدتر می شود. درد همچنین می تواند در اطراف کمر یا کشاله ران شما گسترش یابد.
علائم دیگر عبارتند از حالت تهوع و استفراغ.
اگر علائم آپاندیسیت را دارید فورا از پزشک کمک بگیرید. اگر آپاندیس شما همچنان به تورم ادامه دهد ممکن است در نهایت ترکیده و محتویات آلوده خود را در سراسر شکم پخش کند و وضعیتی تهدید کننده زندگی ایجاد کند.
درمان مرسوم شامل برداشتن آپاندیس با جراحی است. این عمل آپاندکتومی نامیده می شود و در موارد بدون عارضه از طریق جراحی لاپاراسکوپی کم تهاجمی قابل انجام است.
در برخی موارد درمان آپاندیسیت تنها با آنتی بیوتیک امکان پذیر است به این معنی که ممکن است نیازی به جراحی نداشته باشید. در یک مطالعه تقریبا سه چهارم افرادی که برای آپاندیسیت خود آنتی بیوتیک دریافت کردند، نیازی به آپاندکتومی بعدی نداشتند.
7. آنوریسم آئورت شکمی
آئورت بزرگترین رگ خونی بدن شماست. اگر بخشی از آئورت در شکم شما به طور غیر طبیعی برآمده شود، آنوریسم آئورت شکمی (AAA) نامیده می شود. خطر این است که برآمدگی ترکیده شود و باعث عوارض خونریزی شود.
علائم اصلی آنوریسم آئورت شکمی درد شدید شکم و همچنین کمردرد است. اگر آنوریسم بترکد علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- سرگیجه
- تنگی نفس
- غش کردن
درمان آنوریسم آئورت شکمی ممکن است شامل قرار دادن یک لوله یا پیوند در محل آنوریسم باشد تا آن بخش از آئورت را تقویت کند و از پارگی آن جلوگیری کند.
در موارد جدی تر ممکن است جراحی برای برداشتن بخش آسیب دیده آئورت و جایگزینی آن با پیوند ضروری باشد.
8. علل در زنان
آندومتریوز
آندومتریوز یک بیماری مزمن است که در آن بافتی شبیه پوشش رحم به نام بافت آندومتر در خارج از رحم رشد می کند. بنیاد آندومتریوز آمریکا می گوید که این بیماری از هر 10 زن در ایالات متحده 1 نفر را مبتلا می کند.
اگر بافت روی تخمدان راست یا لوله فالوپ رشد کند، می تواند تخمدان و بافت اطراف آن را تحریک کند و باعث ایجاد دردی شبیه گرفتگی شود که می تواند از جلو و کنار بدن به کمر منتقل شود.
درمان معمولا شامل هورمون درمانی یا جراحی لاپاراسکوپی است. هورمون درمانی مانند قرص های ضد بارداری با دوز کم می تواند به کوچک شدن رشد کمک کند. برای از بین بردن ضایعات نیز می توان از جراحی استفاده کرد.
بارداری : سه ماهه اول
کمردرد، در دو طرف ستون فقرات، در طول بارداری شایع است. این می تواند در اوایل بارداری شروع شود زیرا بدن شما هورمونی به نام ریلاکسین تولید می کند که به شل شدن رباط های بدن در آماده سازی برای زایمان کمک می کند.
کمردرد همچنین می تواند از علائم سقط جنین باشد به خصوص اگر همراه با گرفتگی و لکه بینی باشد. اگر کمردرد همراه با گرفتگی یا لکه بینی را تجربه کردید، با پزشک خود مشورت کنید.
ناراحتی خفیف را می توان به طور کلی با موارد زیر کاهش داد :
- کشش ملایم
- حمام آب گرم
- پوشیدن کفش های پاشنه کوتاه
- ماساژ دادن
- استامینوفن – قبل از مصرف این دارو، از پزشک خود بپرسید که آیا مصرف آن در دوران بارداری مناسب است یا خیر
بارداری : سه ماهه دوم و سوم
چندین چیز وجود دارد که می تواند باعث کمردرد در سه ماهه دوم و سوم شود. همانطور که رحم شما برای سازگاری با کودک رشد می کند، راه رفتن و وضعیت بدن شما می تواند تغییر کند و باعث درد کمر شود. بسته به محل کودک و راه رفتن شما درد ممکن است در سمت راست باشد.
رباط های گرد رحم یکی دیگر از دلایل احتمالی درد هستند. رباط های گرد بافت همبند فیبری هستند که به حمایت از رحم شما کمک می کنند. بارداری باعث کشیدگی این رباط ها می شود.
همانطور که رباط ها کشیده می شوند، رشته های عصبی که بیشتر در سمت راست بدن قرار دارند کشیده می شوند و باعث ایجاد دردهای تیز دوره ای می شوند.
عفونت های دستگاه ادراری (UTIs) نیز ممکن است باعث درد پایین کمر سمت راست شود. علائم عفونت های دستگاه ادراری شامل موارد زیر است :
- سوزش ادرار
- ناراحتی شکمی
- ادرار کدر
عفونت ادراری درمان نشده در یک فرد باردار می تواند منجر به عفونت کلیه شود که می تواند به طور جدی بر سلامت مادر و جنین تاثیر بگذارد.
9. علل در مردان
در مردان پیچش بیضه می تواند منجر به کمردرد در سمت راست شود. این زمانی اتفاق می افتد که طناب منوی شما که در کیسه بیضه شما قرار دارد و خون را به بیضه های شما می برد، پیچ می خورد. در نتیجه، جریان خون به بیضه شما به شدت کاهش می یابد یا حتی به طور کلی قطع می شود.
علائم عبارتند از :
- درد شدید و ناگهانی کشاله ران که بسته به اینکه کدام بیضه تحت تاثیر قرار گرفته است، می تواند به کمر در سمت چپ یا راست منتشر شود
- تورم کیسه بیضه شما
- تهوع و استفراغ
در حالی که نادر است، پیچش بیضه یک وضعیت اورژانسی پزشکی در نظر گرفته می شود. بدون خون رسانی مناسب بیضه می تواند به طور غیر قابل برگشتی آسیب ببیند. پزشکان برای نجات بیضه باید طناب منوی را با جراحی باز کنند.
خود مراقبتی برای درد پایین کمر سمت راست
در بسیاری از موارد کمردرد را می توان با درمان های ساده و خانگی یا اصلاح شیوه زندگی کنترل کرد. به عنوان مثال می توانید :
- برای تسکین درد و التهاب از کیسه آب گرم و کیسه یخ به مدت 20 تا 30 دقیقه، هر 2 تا 3 ساعت یکبار استفاده کنید
- داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن را با راهنمایی پزشک مصرف کنید
- حداقل هشت لیوان آب در روز بنوشید و مصرف پروتئین حیوانی و نمک خود را محدود کنید تا خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهید
- بعد از اجابت مزاج از جلو به عقب شستشو بدهید تا از ورود باکتری های ناحیه مقعدی به دستگاه ادراری و ایجاد عفونت جلوگیری کنید
- تکنیک های مناسب بلند کردن وزنه را تمرین کنید. اجسام را با خم شدن به پایین با زانوهای خود در حالت اسکوات بلند کنید و بار را نزدیک سینه خود نگه دارید
- هر روز چند دقیقه را به کشش عضلات اختصاص دهید
چه زمانی با پزشک تماس بگیرید؟
اگر کمردرد شدید با اقدامات مراقبتی از بین نمی رود با پزشک خود مشورت کنید. همچنین اگر کمردرد شما را برای انجام فعالیت های روزانه تان دچار مشکل می کند مهم است که با پزشک خود تماس بگیرید.
آیا درد پایین کمر سمت راست یک مورد اورژانسی است؟
بیشتر موارد درد پایین کمر سمت راست، اورژانسی نیستند. با این حال در صورت تجربه کمردردی که با هر یک از علائم زیر همراه است سریع به پزشک مراجعه کنید :
- از دست دادن عملکرد مثانه یا روده
- درد ناگهانی و شدید
- ضعف یا از دست دادن حس در قسمت پایین تنه
- درد همراه با تب، ضربان قلب سریع، حالت تهوع، استفراغ یا هر علائم نگران کننده دیگر
درمان درد پایین کمر سمت راست در مواقع اورژانسی
درمان مناسب برای موارد اورژانسی کمردرد به علت آن بستگی دارد. اگر منبع درد مشخص نیست ممکن است به یک یا چند مورد از غربالگری های زیر برای تعیین مسیر صحیح اقدام نیاز داشته باشید :
- MRI برای بررسی نخاع، ریشه های عصبی و سایر بافت های نرم
- یک عکس اشعه ایکس برای بررسی ستون فقرات و سایر مفاصل شما از نظر علائم شکستگی یا نگرانی های دیگر
- آزمایش خون برای بررسی نشانگرهای التهاب
اگر مشکلاتی در اعصاب یا عضلات دلیل کمردرد در سمت راست باشد ممکن است تزریق اپیدورال کورتیکواستروئیدها ضروری باشد.
اگر آپاندیسیت تشخیص داده شود و با آنتی بیوتیک قابل کنترل نباشد ممکن است جراحی اورژانسی برای برداشتن آپاندیس ضروری باشد.
اگر آنوریسم آئورت شکمی برای شما تشخیص داده شود، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید بنابراین پزشک می تواند بافت آسیب دیده را ترمیم کرده یا خارج کند.
بسته به نوع آنوریسم و سلامت کلی شما، این مشکل ممکن است با جراحی باز شکم یا جراحی اندوواسکولار – یک نوع جراحی کمتر تهاجمی – انجام شود.
اگر عرض آنوریسم آئورت شکمی کمتر از 5.5 سانتی متر باشد پزشک ممکن است تصمیم بگیرد به جای انجام جراحی، آن را تحت نظر بگیرد.
ترکیدگی آنوریسم آئورت شکمی مانند آنوریسم قبل از پارگی درمان می شود هر چند این روش باید در اسرع وقت پس از پارگی انجام شود تا از پیامدهای بالقوه تهدید کننده زندگی جلوگیری شود.
خلاصه
در بسیاری از موارد، درد در سمت راست کمر به دلیل کشیده شدن عضله یا آسیب دیگری به کمر شما ایجاد می شود. همچنین ممکن است ناشی از یک بیماری زمینه ای باشد مانند :
- فشار بر روی عصب ها در ستون فقرات شما
- تخریب دیسک کمر
- بیماری کلیوی
- آنوریسم آئورت شکمی
- آپاندیسیت
از آنجایی که درد پایین کمر سمت راست می تواند دلایل زیادی داشته باشد مهم است که علائم خود را نادیده نگیرید، به خصوص اگر کمردرد شما شدید است و به طور ناگهانی بروز می کند یا با علائم نگران کننده دیگری همراه است.
اگر نگران کمردرد هستید یا اگر درد بر فعالیت های روزانه شما تاثیر می گذارد، حتما با پزشک خود صحبت کنید.
منبع : healthline
