حمله قلبی (به انگلیسی: Heart attacks) از مشکلات قلبی بسیار جدی و شایع در سراسر جهان است که به دلیل عوارض خطرناک و کشنده نیاز به مراقبت های پزشکی فوری دارد و هر گونه تاخیر در درمان آن ممکن است به مرگ بیمار منجر شود.
این عارضه معمولا با علائم اولیه و هشدار دهنده ای همراه است که با توجه به آن ها می توان به سرعت برای درمان و پیشگیری از عواقب جدی آن در آینده اقدام کرد اگرچه گاهی نیز بدون علامت و به طور ناگهانی رخ می دهد.
در ادامه قصد داریم درباره حمله قلبی و علل، علائم و نشانه های این عارضه صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
حمله قلبی چیست؟
حمله قلبی یا سکته قلبی نوعی عارضه قلبی جدی است و زمانی رخ می دهد که خون رسانی به بخشی از عضله قلب دچار اختلال شود. علت این مسئله معمولا انسداد سرخرگ در نزدیکی قلب می باشد.
فردی که دچار حمله قلبی شده معمولا در ناحیه قفسه سینه و سایر بخش های بدن خود علائم مختلف از جمله درد خواهد داشت. توجه به این علائم و درمان سریع این عارضه از اهمیت زیادی برخوردار است و می تواند جان فرد را نجات دهد.
توجه داشته باشید حمله قلبی با ایست قلبی که در آن قلب به طور کامل از کار می افتد تفاوت دارد اگرچه هر دو عارضه از نظر پزشکی جزو موارد اورژانسی محسوب می شوند. لازم به ذکر است عدم درمان حمله قلبی می تواند به ایست قلبی منجر شود.
علائم حمله قلبی
همان طور که گفتیم حملات قلبی می توانند کشنده باشند، به همین دلیل تشخیص به موقع هشدارهای اولیه و تماس با اورژانس اهمیت زیادی دارد.
برخی علائم حمله قلبی شامل موارد زیر می باشد :
- احساس فشار، تنگی، درد یا فشردگی در قفسه سینه
- دردی که به دست، گردن، فک یا پشت سرایت می کند
- احساس خرد شدگی یا سنگینی در قفسه سینه
- احساسی شبیه سوزش سر دل یا سو هاضمه
- حالت تهوع و گاهی استفراغ
- احساس سردی و تعریق
- تنگی نفس
- سبکی سر یا سر گیجه
- در برخی موارد اضطراب شبیه حملات هراس
- سرفه یا خس خس سینه در صورت تجمع مایعات در ریه ها
علائم ممکن است از نظر ترتیب و مدت زمان با هم تفاوت داشته باشند، در برخی موارد نشانه ها چند روز ادامه پیدا می کنند در حالی که گاهی ناگهانی ایجاد شده و از بین می روند.
موارد زیر نیز ممکن است طی حمله قلبی رخ دهد :
- هیپوکسمی : به معنای کاهش مقدار اکسیژن در خون است
- ادم ریوی : شامل تجمع مایعات در داخل و اطراف ریه ها است
- شوک کاردیوژنیک : در این اختلال به دلیل این که قلب نمی تواند خون کافی برای سایر سیستم های بدن فراهم کند افت فشار خون ناگهانی رخ می دهد
لازم به ذکر است برخی علائم حمله قلبی در زنان و مردان متفاوت است.
علت حمله قلبی
شایع ترین علت حمله قلبی انسداد یکی از سرخرگ های نزدیک قلب است، این اختلال می تواند به علت بیماری کرونر قلب رخ دهد که در آن پلاک های ناشی از تجمع کلسترول و سایر مواد، در سرخرگ ها جمع شده، آن را تنگ می کنند و در جریان خون اختلال به وجود می آورند.
علل کمتر شایع حمله قلبی عبارتند از :
- مصرف مواد مخدر مانند کوکائین که باعث تنگ شدن عروق خونی می شود
- سطح پایین اکسیژن در خون به دلایل مختلف از جمله مسمومیت با مونوکسید کربن
عوامل خطر زای حمله قلبی
موارد زیر می تواند خطر حمله قلبی را افزایش دهد :
- سن بالا
- جنسیت مرد
- سطح کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- سایر بیماری های سلامتی مانند چاقی یا دیابت
- رژیم غذایی حاوی مواد غذایی فراوری شده و چربی، قند و نمک فراوان
- فعالیت کم
- عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی
- سیگار کشیدن
- مصرف زیاد الکل
- استرس زیاد
در اغلب موارد حمله قلبی به دنبال ترکیبی از عوامل ذکر شده رخ می دهد.
به علاوه گفته شده سیاه پوستان آمریکایی، مردم آمریکای لاتین، بومیان آمریکا، بومیان هاوایی و برخی افراد آسیایی – آمریکایی در مقایسه با سفید پوستان، بیشتر در معرض فشار خون بالا و مرگ ناشی از بیماری قلبی قرار دارند.
افرادی که فشار خون بالا، سابقه بیماری قلبی یا بیماری های قلبی عروقی دارند نیز بیشتر در معرض خطر حمله قلبی می باشند.
تشخیص حمله قلبی
پزشک ابتدا درباره علائم حمله از فرد بیمار سوالاتی می پرسد و برای تشخیص و تعیین یک برنامه درمانی مواردی همچون سن، سلامت کلی، سابقه پزشکی و سابقه خانوادگی فرد را زیر نظر می گیرد. همچنین ممکن است از آزمایش های زیر استفاده کند :
- آزمایش های تصویر برداری مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن و اکو کاردیو گرام
- نوار قلب برای اندازه گیری فعالیت الکتریکی مغز
- آزمایش خون برای تایید حمله قلبی
- کاتتریزاسیون قلب که به پزشک برای معاینه بخش داخلی قلب کمک می کند.
درمان حمله قلبی
حمله قلبی تهدید کننده زندگی است و نیاز به مراقبت پزشکی اورژانسی دارد. خوشبختانه امروزه به دلیل تکنیک های درمانی موثر موجود، بسیاری از افراد از حملات قلبی جان سالم به در می برند اما به تاخیر انداختن آن احتمال زنده بودن را تا حد قابل توجهی کاهش می دهد.
در صورتی که یکی از نزدیکان شما دچار حمله قلبی شده، در درجه اول باید آرامش خود را حفظ کرده و بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.
تا زمانی که تیم اورژانس از راه برسد لازم است با بیمار صحبت کرده و به او آرامش بدهید، دستورات پزشکی احتمالی تیم اورژانس را به دقت انجام داده و با ورود تیم، شرح کاملی از تمامی حوادث رخ داده به آن ها ارائه دهید.
احیای قلبی ریوی (CPR)
اگر تا قبل از رسیدن تیم پزشکی، تنفس بیمار قطع شود لازم است اقداماتی جهت بازگرداندن تنفس انجام شود که به آن احیای قلبی ریوی یا CPR گفته می شود.
1. احیای قلبی ریوی دستی
بیمار را روی زمین خوابانده و انگشت های دو دست را روی هم قفل کرده و کف دست را از پاشنه آن (ناحیه متصل به مچ دست) وسط قفسه سینه او قرار دهید.
وضعیت بدن تان باید به گونه ای باشد که شانه ها درست بالای دست ها قرار بگیرند و آرنج کاملا صاف باشد. در این حالت با سرعت 100 تا 120 فشار در دقیقه و هر بار تا عمق 5 سانتی متر به قفسه سینه فشار وارد کنید.
این کار را تا زمانی که تنفس بیمار برگردد یا فرد دیگری بتواند جای شما را بگیرد ادامه دهید. سعی کنید حرکات تا حد امکان بدون مکث انجام شود.
2. دستگاه شوک الکتریکی خارجی خودکار (AED)
دستگاه AED با ایجاد شوک به احیای قلب بیمار کمک می کند. این دستگاه معمولا در مراکز فروش لوازم پزشکی عرضه می شود.
توصیه می شود هنگام استفاده از AED آرامش خود را حفظ کرده و دقیقا طبق دستورات درج شده در راهنمای آن عمل کنید.
درمان پزشکی
با آمدن تیم اورژانس، افراد آموزش دیده مراقبت از بیمار را به عهده می گیرند، در این حین لازم است اطلاعات کاملی در مورد وضعیت سلامتی بیمار و آن چه قبل از حمله قلبی رخ داده به آن ها ارائه دهید.
تیم پزشکی سعی می کند وضعیت کلی سلامت بیمار از جمله اکسیژن خون را تثبیت کرده و در اسرع وقت بیمار را به بیمارستان منتقل کند تا اقدامات درمانی بیشتر انجام شود.
سه تکنیک رایج برای بیماران حمله قلبی عبارتند از :
- استفاده از داروها از جمله داروهای حل کننده لخته خون
- مداخله کرونری از طریق پوست؛ روش مکانیکی برای بازگرداندن جریان خون به بافت های آسیب دیده می باشد
- بای پس قلب که برای بهبود جریان خون، با ایجاد یک مسیر جدید خون را از سرخرگ آسیب دیده منحرف می کند
عوارض حمله قلبی
برخی بیماران بعد از حمله قلبی دچار عوارضی می شوند که بسته به شدت حمله می تواند شامل موارد زیر باشد :
- افسردگی : بروز افسردگی بعد از حمله قلبی رایج است و ارتباط هر چه بیشتر با عزیزان و صحبت با مشاور می تواند به رفع آن کمک کند
- آریتمی : در این اختلال سرعت ضربان قلب نا منظم شده و ممکن است بیش از حد سریع یا آهسته باشد
- ادم : تجمع مایعات باعث ورم مچ پا و پاها می شود
- آنوریسم : در این عارضه بافت اسکار روی دیواره قلب آسیب دیده تجمع پیدا کرده که به نازک شدن و کشیدگی عضله قلب و ایجاد یک برآمدگی منجر می شود و می تواند باعث لخته شدن خون شود
- آنژین : زمانی که اکسیژن کافی به قلب نمی رسد و باعث درد در ناحیه قفسه سینه می شود
- نارسایی قلبی : در این وضعیت پمپاژ در قلب با اختلال مواجه شده و نتیجه آن خستگی، مشکل تنفس و ادم می باشد
- پارگی میوکارد : این پارگی به دلیل آسیب ناشی از حمله قلبی در بخشی از قلب ایجاد می شود
توجه: درمان به موقع و نظارت دائمی می تواند به کاهش خطر ابتلا به عوارض ذکر شده کمک کند.
پیشگیری از حمله قلبی
روش های مختلفی برای کاهش خطر بروز حمله قلبی وجود دارد، از جمله :
- اجتناب یا ترک سیگار
- استفاده از یک رژیم غذایی متعادل و سالم
- ورزش منظم
- کنترل دیابت، کلسترول بالا، فشار خون بالا و سایر مشکلات سلامتی
- کاهش مصرف الکل
- کنترل وزن سالم
- اجتناب از استرس یا استفاده از تکنیک های کنترل آن
بهبودی
بهبودی فرد به شدت حمله قلبی و سایر عوامل مانند علت حمله و سن بستگی دارد. برخی عوامل کمک کننده عبارتند از :
- توان بخشی قلب : تیم پزشکی به فرد کمک می کند تا برنامه ای برای بازیابی سلامتی خود و جلوگیری از حمله قلبی مجدد تنظیم کند
- از سر گیری فعالیت های بدنی : پزشک به فرد کمک می کند تا برنامه مناسبی برای ورزش و فعالیت های بدنی داشته باشد
- بازگشت به شغل : زمان از سرگیری برنامه های شغلی، به نوع شغل و شدت حمله قلبی بستگی دارد
- رانندگی : پزشک در مورد زمان مناسب برای رانندگی که در افراد مختلف متفاوت است توصیه هایی خواهد کرد
- رابطه جنسی : اکثر افراد بعد از 4 تا 6 هفته می توانند رابطه جنسی داشته باشند. اگرچه مصرف داروها ممکن است باعث بروز اختلال نعوظ شود اما درمان می تواند به رفع آن کمک کند
نکته : بسیاری از افراد ممکن است در دوره بهبودی دچار افسردگی شوند که صحبت با مشاور می تواند به برطرف کردن آن کمک کند.
منبع: medicalnewstoday
