سماق (به انگلیسی : Sumac) (نام علمی : Rhus coriaria) یک ادویه محبوب در غذاهای مدیترانه ای و خاورمیانه است. علاوه بر این مردم از آن برای درمان های دارویی استفاده می کنند.
در ادامه این مقاله با فواید دارویی و درمانی سماق قرمز برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات و روش های استفاده از آن آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛
سماق چیست؟
سماق گونه ای از درختچه های گلدار از خانواده گیاهانی به نام پسته ایان است. سایر اعضای رایج این خانواده شامل بادام هندی و انبه هستند.
سماق در آب و هوای نیمه گرمسیری و معتدل رشد می کند و در سرتاسر جهان از جمله مناطق مختلف مدیترانه، آسیا و آفریقا رشد می کند.
بیش از 200 گونه مختلف سماق وجود دارد. با این حال سماق سوریه – گونه ای است که مردم اغلب برای استفاده در آشپزی و داروهای گیاهی کشت می کنند، رایج ترین نوع آن است.
سماق با خوشه های بزرگ و متراکم از میوه های قرمز روشن و به اندازه نخودی که تولید می کند مشخص می شود.
مردم می توانند میوه های تازه را برای تهیه دمنوش دم کنند اما اغلب آن ها را خشک و پودر می کنند تا به عنوان مکمل گیاهی یا چاشنی آشپزی استفاده شود.
ادویه سماق را نباید با سماق سمی اشتباه گرفت.
اگرچه سماق سمی مرتبط است اما به طور مشخص متفاوت است. سماق سمی میوه ای سفید رنگ تولید می کند و می تواند واکنش های آلرژیک مشابه واکنش های آلرژیک پیچک سمی یا بلوط سمی ایجاد کند.
فواید و مزایای سماق قرمز برای سلامتی بدن
1. حاوی مواد مغذی مهم است
مشخصات کامل مواد مغذی سماق تا حد زیادی ناشناخته باقی مانده است اما برخی تحقیقات نشان می دهد که حاوی مقدار زیادی از مواد مغذی مفید است. اینها شامل فیبر، چربی های سالم و برخی ویتامین های ضروری است.
یک تجزیه و تحلیل در سال 2014 نشان داد که سماق خشک شده از نظر تغذیه تقریبا از 71٪ کربوهیدرات، 19٪ چربی و 5٪ پروتئین تشکیل شده است.
اکثر چربی موجود در سماق از دو نوع چربی خاص به نام اولئیک اسید و لینولئیک اسید تشکیل می شود.
اولئیک اسید نوعی چربی تک غیراشباع است که معمولا با سلامت قلب مرتبط است. همچنین چربی اولیه موجود در سایر غذاهای گیاهی رایج از جمله زیتون و آووکادو است.
لینولئیک اسید نوعی چربی غیراشباع چندگانه ضروری است که در حفظ سلامت پوست و غشای سلولی نقش دارد.
تجزیه و تحلیل شیمیایی میوه سماق تازه در سال 2004 نشان داد که بیش از 14 درصد از آن از فیبر تشکیل شده است، ماده مغذی که از سلامت دستگاه گوارش حمایت می کند.
اطلاعات بسیار کمی در مورد محتوای ریز مغذی دقیق سماق وجود دارد اما برخی تحقیقات نشان می دهد که حاوی حداقل مقادیر کمی از چندین ماده مغذی ضروری از جمله ویتامین های C، B6، B1 و B2 است.
2. سرشار از آنتی اکسیدان است
سماق سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدانی متعدد است. کارشناسان معتقدند که این ممکن است دلیل اصلی پتانسیل درمانی وسیع سماق باشد.
سماق حاوی طیف گسترده ای از ترکیبات شیمیایی با فعالیت آنتی اکسیدانی قوی از جمله تانن ها، آنتوسیانین ها و فلاونوئیدهاست.
آنتی اکسیدان ها از سلول های شما در برابر آسیب محافظت می کنند و استرس اکسیداتیو را در بدن کاهش می دهند.
همچنین شواهدی وجود دارد که آنتی اکسیدان های موجود در غذاهایی مانند سماق ممکن است در کاهش التهاب نقش داشته باشند. آن ها ممکن است به پیشگیری از بیماری های التهابی مانند بیماری قلبی و سرطان کمک کنند.
3. ممکن است قند خون متعادل را افزایش دهد
برخی تحقیقات نشان می دهد که سماق ممکن است ابزاری موثر برای مدیریت قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 باشد.
یک مطالعه در سال 2014 روی 41 فرد مبتلا به دیابت، تاثیر دوز روزانه 3 گرم سماق را بر قند خون و سطوح آنتی اکسیدانی ارزیابی کرد.
در پایان مطالعه 3 ماهه گروهی که مکمل سماق را دریافت کردند میانگین قند خون و سطح آنتی اکسیدان را در مقایسه با گروهی که دارونما مصرف کردند به طور قابل توجهی بهبود یافتند.
مطالعه مشابه دیگری از گروهی متشکل از 41 فرد مبتلا به دیابت خواسته شد تا به مدت 3 ماه هر روز یک دوز 3 گرمی پودر سماق مصرف کنند.
گروه سماق 25 درصد کاهش در انسولین در گردش را تجربه کردند که نشان می دهد حساسیت آن ها به انسولین ممکن است در نتیجه مصرف مکمل سماق افزایش یافته باشد.
در این مرحله دانشمندان باید تحقیقات بیشتری را برای تعیین اینکه چگونه سماق به بهترین وجه در برنامه مراقبتی برای مدیریت دیابت قرار می گیرد انجام دهند.
4. ممکن است درد عضلانی را کاهش دهد
یک مطالعه در سال 2016 به 40 فرد سالم یک نوشیدنی سماق یا دارونما داد تا پتانسیل سماق را برای تسکین درد عضلانی بررسی کنند.
در پایان مطالعه 4 هفته ای گروهی که نوشیدنی سماق دریافت کردند درد عضلانی ناشی از ورزش را به میزان قابل توجهی در مقایسه با گروهی که نوشیدنی دارونما را دریافت کرد کاهش داد.
گروه سماق نیز افزایش قابل توجهی در سطح آنتی اکسیدان در گردش داشتند. نویسندگان مطالعه پیشنهاد کردند که این ممکن است باعث تسکین درد مشاهده شده باشد.
اگرچه این نتایج امیدوارکننده هستند تحقیقات بیشتری برای درک اینکه چگونه مردم می توانند از سماق برای کاهش درد عضلانی یا حمایت از عملکرد ورزشی در جمعیت های بزرگتر استفاده کنند، مورد نیاز است.
عوارض و مضرات سماق
سماق سابقه خوبی از نظر ایمنی دارد و هیچ گونه واکنش نامطلوبی در تحقیقات بالینی موجود گزارش نشده است.
گفتنی است از آنجایی که سماق مربوط به بادام هندی و انبه است افرادی که به آن غذاها حساسیت دارند ممکن است بخواهند از سماق اجتناب کنند تا از هرگونه واکنش آلرژیک احتمالی جلوگیری کنند.
از آنجا که سماق ممکن است قند خون را کاهش دهد در صورت مصرف داروهای کاهش دهنده قند خون مصرف آن توصیه نمی شود.
علاوه بر این بسیار مهم است که سماق را با سماق سمی اشتباه نگیرید.
سماق سمی برخلاف میوه قرمز رنگی که توسط گیاه سماق خوراکی تولید می شود، میوه های سفید رنگ تولید می کند.
سماق سمی می تواند کهیر ملتهب و خارش دار روی پوست ایجاد کند و مردم هرگز نباید آن را بخورند.
روش های استفاده از سماق در رژیم غذایی
مصارف آشپزی
مردم بیشتر از سماق به عنوان ادویه استفاده می کنند.
سماق مانند بسیاری از ادویه های آشپزی دیگر می تواند طعم و رنگ انواع غذاها را افزایش دهد و به ویژه در غذاهای خاورمیانه و مدیترانه ای محبوب است.
سماق دارای رنگ قرمز غنی، رایحه ای مرکبات مانند و طعم ترش متمایز مشابه آب لیموترش است. گاهی اوقات مردم از آن برای تهیه نوشیدنی ترش معروف به لیموناد سماق استفاده می کنند.
وقتی سماق خشک و آسیاب می شود، بافتی درشت و شن دار دارد. سماق آسیاب شده برای افزودن اسیدیته و رنگ به بسیاری از غذاها از جمله گوشت و سبزیجات کبابی، غلات، محصولات پخته شده و دسرها عالی است.
مردم اغلب از آن برای افزایش طعم ادویه ها و سس ها استفاده می کنند. این یک عنصر کلیدی در ترکیب چاشنی مدیترانه ای کلاسیک است که به نام za’atar شناخته می شود.
مکمل های گیاهی
سماق به عنوان یک مکمل گیاهی به صورت تجاری در دسترس است. مردم معمولا آن را به شکل کپسول مصرف می کنند اما می توانید آن را به صورت چای یا تنتور نیز مصرف کنید.
به دلیل کمبود اطلاعات دوز مشخصی برای استفاده دارویی سماق وجود ندارد. با این حال تحقیقات بالینی نشان داده است که دوزهای تا 3 گرم در روز بی خطر هستند.
هنگام خرید هر مکمل غذایی یا گیاهی باید مکمل هایی را انتخاب کنید که از نظر خلوص و قدرت توسط سازمان های شخص ثالث آزمایش شده اند.
همیشه قبل از افزودن مکمل های سماق به رژیم سلامتی خود با پزشک مشورت کنید تا مطمئن شوید که آن ها برای شما ایمن و مناسب هستند.
خلاصه
سماق گیاهی است که در سراسر جهان می روید و با خوشه های بزرگ قرمز مشخص می شود.
مردم این توت ها را برای استفاده به عنوان داروی گیاهی یا ادویه خشک و پودر می کنند.
سماق سرشار از انواع مواد مغذی و ترکیبات آنتی اکسیدانی است. تحقیقات اولیه نشان می دهد که ممکن است برای کنترل قند خون و تسکین درد عضلانی ناشی از ورزش مفید باشد. با این حال تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
از سماق در آشپزخانه برای افزایش اسیدیته گوشت، غلات و سبزیجات استفاده می کنند.
اگر قصد استفاده دارویی از آن را دارید، با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که برای شما مناسب است.
منبع : healthline
