ادرار تیره رنگ، ادراری است که معمولا تیره تر از ادرار معمولی که به رنگ کاهی یا زرد است به نظر می رسد. ادرار تیره رنگ می تواند رنگ های متفاوتی داشته باشد اما معمولا قهوه ای یا زرد تیره است.
ادرار در کلیه ها تولید می شود. هنگامی که مایعات یا غذا را مصرف می کنید، از دستگاه گوارش شما به سیستم گردش خون و به کلیه های شما که در آنجا فیلتر می شود، عبور می کند. سپس کلیه ها از طریق ادرار از شر مواد زائد و مایعات اضافی خلاص می شوند.
حالب ها لوله هایی هستند که کلیه ها را به مثانه متصل می کنند. مثانه ادرار را از طریق مجرای ادرار، لوله ای که از طریق آن ادرار می کنید تخلیه می کند.
در حالت ایده آل، رنگ ادرار شما زرد کم رنگ خواهد بود. این نشان می دهد که هیدراته هستید. ادرار به طور طبیعی دارای برخی رنگدانه های زرد به نام اوروکروم است. هر چه ادرار تیره تر باشد، غلظت این رنگدانه بیشتر می شود.
ادرار تیره بیشتر به دلیل کم آبی بدن است. با این حال ممکن است نشانگر این باشد که مواد زائد غیرعادی یا بالقوه خطرناک در بدن در حال گردش هستند.
به عنوان مثال ادرار قهوه ای تیره ممکن است نشان دهنده بیماری کبدی به دلیل وجود صفرا در ادرار باشد. ادرار خونی یا قرمز رنگ نشانه مشکلات دیگری از جمله آسیب مستقیم به کلیه ها است. اگر این علائم را دارید مهم است که به پزشک مراجعه کنید.
در ادامه این مقاله با علل تیره شدن رنگ ادرار و روش های درمان آن آشنا می شود. با سومیتا همراه باشید؛
علت تیره شدن رنگ ادرار چیست؟
بیماری هایی که باعث تیره شدن رنگ ادرار می شوند عبارتند از :
- هپاتیت
- رابدومیولیز
- سیروز
- گلومرولونفریت
- کم آبی بدن
- ضربه به کلیه ها
- انسداد صفراوی
- سنگ کیسه صفرا
- سنگ مثانه
- سرطان مثانه
- زردی
- بیماری کبدی
- سرطان کلیه
- سرطان پانکراس
- مالاریا
- تالاسمی
- پورفیری
- عوارض جانبی داروهای رقیق کننده خون
- سنگ مثانه یا کلیه
ورزش زیاد یا بیش از حد شدید نیز می تواند به تیره شدن رنگ ادرار منجر شود. ورزش شدید می تواند باعث آسیب عضلانی شود که باعث می شود بدن شما مواد زائد را بیش از حد آزاد کند و در نتیجه باعث ایجاد ادرار صورتی یا کولا رنگ می شود.
گاهی اوقات تشخیص تفاوت بین ادرار تیره رنگ به دلیل کم آبی یا دلایل دیگر دشوار است. ادرار تیره به دلیل کم آبی معمولا کهربایی یا عسلی رنگ است.
ادرار تیره به دلایل دیگر می تواند به رنگ قهوه ای یا قرمز باشد. برخی از افراد ادراری دارند که تقریبا شبیه شربت به نظر می رسد. این مورد زمانی است که فرد مبتلا به بیماری کبد یا کلیه باشد.
اگر دچار کم آبی هستید، علاوه بر ادرار تیره می توانید علائم دیگری نیز داشته باشید که عبارتند از :
- سرگیجه یا سبکی سر
- خشکی دهان
- پوست خشک
- سردرد
- تشنگی
- یبوست
اگر آب اضافی بنوشید و ادرارتان روشن تر شود، می توانید بگویید که کم آبی دلیل تیره شدن ادرار شما بوده است.
عوامل خارجی موثر بر ادرار
گاهی اوقات ادرار تیره رنگ ربطی به هیدراتاسیون یا سلامت کلی ندارد. در عوض مربوط به چیزی است که خورده اید یا نوشیده اید یا دارویی که مصرف کرده اید.
اگر ادرار شما تیره رنگ است، به آنچه خورده اید فکر کنید. اگر چغندر، توت، ریواس یا باقلا مصرف کرده اید همه اینها می توانند باعث تیره شدن رنگ ادرار شما شوند.
برخی از داروها می توانند باعث تیره شدن ادرار شوند. معمولا پزشک از قبل به شما اطلاع می دهد که این یک عارضه جانبی احتمالی است. چند نمونه از داروهایی که می توانند باعث تیره شدن رنگ ادرار شوند عبارتند از :
- ملین های حاوی سنا
- داروهای شیمی درمانی
- ریفامپین
- وارفارین (کومادین)
- فنازوپیریدین
چه زمانی با پزشک تماس بگیرید؟
در صورت مشاهده خون در ادرار یا مشاهده ادرار تیره رنگی که پس از نوشیدن آب از بین نمی رود باید به پزشک مراجعه کنید. دانستن علت دقیق علائم بسیار مهم است.
اگر ادرار تیره رنگ همراه با درد شدید دارید – به خصوص درد در قسمت پشت – ممکن است سنگ کلیه یا عفونت دستگاه ادراری (UTI) داشته باشید.
اگر درد و علائمی که دارید بدتر شد یا با حالت تهوع، استفراغ و تب بالا همراه شد فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.
تشخیص و درمان تیره شدن رنگ ادرار
اگر تیره شدن رنگ ادرار را تجربه می کنید که ناشی از کم آبی بدن نیست یا یکی از عوارض جانبی داروی شما است باید یک ارزیابی جامع توسط پزشک خود داشته باشید.
پزشک به شرح حال دقیق پزشکی شما نیاز دارد و شما باید معاینه فیزیکی شوید و آزمایش ادرار انجام دهید.
آزمایش ادرار شامل گرفتن حداقل یک نمونه 59 میلی لیتری از ادرار شما است. یک آزمایشگاه ادرار را از نظر وجود چندین مورد آزمایش می کند که می تواند وجود یک بیماری زمینه ای را نشان دهد.
این آزمایش ها شامل موارد زیر هستند :
- باکتری ها
- بیلی روبین
- کریستال ها
- گلوکز
- پروتئین
- گلبول های قرمز خون
- گلبول های سفید خون
آزمایشگاه گزارشی را بر اساس سه جزء ارائه می دهد؛
- اگر ادرار شفاف، کدر و غلیظ و همراه با رنگ باشد، معاینه بصری انجام می شود
- آزمایش های شیمیایی که شامل اطلاعاتی در مورد بیلی روبین، خون، کتون ها، پروتئین ها و گلوکز است
- یک معاینه میکروسکوپی که وجود باکتری را آزمایش می کند
در حالت ایده آل، نمونه ادرار از اولین ادراری که در صبح تولید می کنید تهیه می شود. این ادرار به احتمال زیاد ناهنجاری ها را نشان می دهد زیرا غلیظ تر از سایر ادرارهایی است که در طول روز تولید می کنید.
اگر آزمایش ادرار شما نتایج غیرعادی را نشان داد، دکتر شما ممکن است آزمایش های هدفمند بیشتری را انجام دهد. این آزمایشات ممکن است شامل آزمایش خون یا کشت ادرار باشد که سعی در شناسایی نوع باکتری در ادرار شما دارد.
همچنین شمارش کامل خون (CBC) می تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد که آیا عملکرد کلیه یا کبد شما به خطر افتاده است یا خیر.
درمان به سابقه پزشکی، علائم و نتایج هر گونه مطالعات آزمایشگاهی و سایر تست های تشخیصی بستگی دارد.
پیشگیری از تیره شدن رنگ ادرار
اگر تیره شدن رنگ ادرار شما به دلیل داروهایی است که مصرف می کنید، باید مصرف آن ها را بر اساس نتایج خود ادامه دهید. اگر در مورد رنگ ادرار خود در رابطه با داروهایی که مصرف می کنید نگران هستید با پزشک خود صحبت کنید.
همچنین می توانید از مصرف غذاهایی که باعث تیرگی ادرار می شوند اجتناب کنید.
اگر تیره شدن رنگ ادرار شما به دلیل دریافت ناکافی مایعات باشد، باید آب بیشتری بنوشید. در حالت ایده آل باید حداقل 3 فنجان ادرار در روز دفع کرده و بین 4 تا 6 بار ادرار کنید.
سعی کنید بعد از بیدار شدن از خواب یک فنجان آب بنوشید. می توانید یک ظرف بزرگ برای نگهداری آب بخرید و همیشه آن را همراه خود داشته باشید تا مطمئن شوید که هیدراته خواهید ماند.
با این حال اگر ادرار شما آنقدر کم رنگ شود که تقریبا شفاف به نظر برسد، این می تواند نشانه ای از نوشیدن بیش از حد آب باشد.
هرگونه تغییر در رنگ ادرار که به دلیل مصرف برخی غذاها یا مصرف برخی داروها نباشد، باید به پزشک اطلاع داده شود. و در صورت مشاهده خون در ادرار بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
منبع : healthline
