پزشکان رنگ استاندارد ادرار شما را اوروکروم – رنگی بین زرد کمرنگ تا کهربایی تیره – می نامند.
ادرار به طور طبیعی حامل یک رنگدانه زرد به نام اوروکروم است. وقتی هیدراته می شوید، رنگ ادرار شما زرد روشن و تقریبا شفاف خواهد بود.
اگر دچار کم آبی شوید، متوجه خواهید شد که ادرار شما به رنگ کهربایی تیره یا حتی قهوه ای روشن در می آید. رنگدانه های مختلف در غذایی که می خورید یا داروهایی که مصرف می کنید می توانند رنگ ادرار شما را تغییر دهند.
در ادامه ی این مقاله به بررسی علل تغییر رنگ ادرار و بیماری های مرتبط با آن می پردازیم. با سومیتا همراه باشید؛
انواع رنگ های ادرار
رنگ ادرار بسته به آنچه می خورید، داروهایی که مصرف می کنید و مقدار آبی که می نوشید می تواند متفاوت باشد. بیشتر این رنگ ها در طیفی قرار می گیرند که طبیعی به نظر می رسند اما مواردی وجود دارد که رنگ های غیرعادی ادرار هستند و می توانند باعث نگرانی شوند.
1. ادرار شفاف
ادرار شفاف نشان می دهد که شما بیش از مقدار توصیه شده روزانه آب می نوشید.
در حالی که هیدراته بودن چیز خوبی است، نوشیدن بیش از حد آب می تواند الکترولیت های بدن را از بین ببرد. ادراری که گهگاه شفاف به نظر می رسد دلیلی برای وحشت نیست اما ادراری که همیشه شفاف است می تواند نشان دهنده این باشد که باید میزان آب مصرفی خود را کاهش دهید.
ادرار شفاف همچنین می تواند نشان دهنده مشکلات کبدی مانند سیروز و هپاتیت ویروسی باشد. اگر مقدار زیادی آب مصرف نمی کنید و ادرار شفاف دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.
2. ادرار زرد متمایل به کهربایی
رنگ ادرار معمولی در طیف زرد روشن تا رنگ کهربایی تیره است. رنگدانه اوروکروم که به طور طبیعی در ادرار شما وجود دارد، با نوشیدن آب رقیق تر می شود.
اوروکروم با تجزیه ی هموگلوبین توسط بدن شما تولید می شود – هموگلوبین پروتئینی است که اکسیژن را در گلبول های قرمز شما حمل می کند. در بیشتر مواقع رنگ ادرار به میزان رقیق شدن این رنگدانه بستگی دارد.
وجود مقدار زیادی ویتامین B در جریان خون شما نیز می تواند باعث شود ادرار به رنگ زرد نئونی یا فسفری درآید.
3. ادرار قرمز یا صورتی
خوراکی ها : اگر میوه هایی با رنگدانه های صورتی یا سرخابی طبیعی بخورید ممکن است ادرار قرمز یا صورتی به نظر برسد. این میوه و سبزیجات عبارتند از :
- چغندر
- ریواس
- بلوبری
بیماری ها : در حالی که ادرار قرمز یا صورتی ممکن است ناشی از چیزی باشد که اخیرا خورده اید، گاهی اوقات دلایل دیگری نیز وجود دارد. برخی از بیماری ها می توانند باعث ظاهر شدن خون در ادرار شوند، این وضعیت هماچوری نامیده می شود و به دلایل زیر رخ می دهد :
- بزرگ شدن پروستات
- سنگ کلیه
- تومورها در مثانه و کلیه
داروها : داروهایی که ممکن است ادرار شما را به رنگ قرمز یا صورتی تبدیل کنند عبارتند از ملین های حاوی سنا، فنازوپیریدین (پیریدیوم) و آنتی بیوتیک ریفامپین (ریفادین).
اگر نگران وجود خون در ادرار خود هستید، با پزشک صحبت کنید.
4. ادرار نارنجی رنگ
کم آبی بدن : اگر ادرار شما نارنجی به نظر می رسد، می تواند نشانه کم آبی بدن باشد.
بیماری ها : اگر علاوه بر مدفوع به رنگ روشن، ادرار نارنجی رنگ دارید ممکن است به دلیل مشکلات مجاری صفراوی یا کبد، صفرا وارد جریان خون شما شود. زردی یا یرقان بزرگسالان نیز می تواند باعث نارنجی شدن ادرار شود.
داروها : داروهایی که می توانند باعث نارنجی رنگ شدن ادرار شما شوند ممکن است شامل فنازوپیریدین (پیریدیوم)، داروی ضد التهابی سولفاسالازین (آزولفیدین) و داروهای شیمی درمانی باشند.
5. ادرار آبی یا سبز
به طور کلی ادرار آبی نادر است و به احتمال زیاد به چیزی در رژیم غذایی شما مرتبط است.
خوراکی ها : ادرار آبی یا سبز می تواند ناشی از رنگ خوراکی به خصوص رنگی به نام متیلن بلو باشد. این رنگ در بسیاری از انواع آب نبات و برخی داروها وجود دارد.
داروها : داروهایی که می توانند باعث ادرار آبی یا سبز شوند عبارتند از سایمتیدین، آمی تریپتیلین، ایندومتاسین (ایندوسین)، پرومتازین (فنرگان) و مکمل های ویتامین B.
اقدامات پزشکی : رنگ ادرار آبی یا سبز می تواند نتیجه رنگ های مورد استفاده در آزمایش های پزشکی باشد که روی کلیه ها یا مثانه شما انجام می شود.
بیماری ها : عفونت باکتریایی سودوموناس آئروژینوزا می تواند باعث شود ادرار شما آبی، سبز یا حتی بنفش شود.
وضعیتی به نام هیپرکلسمی خوش خیم خانوادگی نیز می تواند باعث ادرار آبی یا سبز شود. سطوح پایین تا متوسط کلسیم ممکن است در ادرار شما ظاهر شود و در صورت ابتلا به این بیماری رنگ آن تغییر کند. بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری ژنتیکی علائمی ندارند که متوجه آن شوند.
6. ادرار قهوه ای تیره
در بیشتر موارد ادرار قهوه ای تیره نشان دهنده کم آبی بدن است.
داروها : ادرار قهوه ای تیره می تواند از عوارض جانبی برخی داروها از جمله مترونیدازول، نیتروفورانتوئین، کلروکین و ملین های مبتنی بر کاسکرا یا سنا و متوکاربامول باشد.
خوراکی ها : خوردن مقادیر زیاد ریواس، آلوئه ورا یا باقلا می تواند باعث رنگ قهوه ای تیره ادرار شود.
بیماری ها : وضعیتی به نام پورفیری می تواند باعث تجمع مواد شیمیایی طبیعی در جریان خون شما شده و باعث ایجاد ادرار قهوه ای شود. همچنین ادرار قهوه ای تیره می تواند نشان دهنده بیماری کبد باشد زیرا می تواند ناشی از ورود صفرا به ادرار باشد.
ورزش : فعالیت بدنی شدید، به ویژه دویدن می تواند باعث ادرار قهوه ای تیره شود که به عنوان هماچوری فعالیتی شناخته می شود. این وضعیت غیر معمول نیست. هنگامی که ادرار شما به دلیل ورزش تیره می شود، معمولا با کمی استراحت در مدت یک ساعت از بین می رود
اگر بعد از ورزش همیشه ادرار قهوه ای تیره می بینید یا اگر ادرار شما بعد از 48 ساعت به حالت عادی برنمی‌گردد، باید در مورد علل زمینه ای احتمالی با پزشک صحبت کنید.
7. ادرار کدر و مه آلود
بیماری ها : ادرار کدر و مه آلود می تواند نشانه عفونت دستگاه ادراری باشد. همچنین می تواند نشانه برخی از بیماری های مزمن و بیماری های کلیوی باشد. در برخی موارد ادرار کدر یکی دیگر از نشانه های کم آبی بدن است.
اگر ادرار مه آلود دارید و باردار هستید، می تواند نشانه یک بیماری خطرناک به نام پره اکلامپسی باشد. شما باید فورا با پزشک خود تماس بگیرید و در صورت ایجاد ادرار کدر یا حباب دار در دوران بارداری به او اطلاع دهید.
ادرار کدر با کف یا حباب را پنوماچوری می نامند. این می تواند نشانه ای از بیماری های جدی مانند بیماری کرون یا دیورتیکولیت باشد.
مواردی وجود دارد که ادرار کف آلود است و پزشکان نمی توانند علت آن را تعیین کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتی که ادرار شما به رنگ های زیر است فورا به پزشک مراجعه کنید :
- صورتی روشن یا قرمز تیره (این می تواند نشانه یک بیماری جدی باشد)
- نارنجی (که می تواند نشانه بیماری های کلیوی یا مثانه باشد)
خلاصه
در بیشتر موارد، رنگ غیرطبیعی ادرار صرفا در نتیجه کم آبی بدن، چیزی که خورده اید یا عوارض جانبی داروهایی است که مصرف می کنید. ادرار باید طی 2 تا 3 روز پس از مشاهده یک رنگ غیرعادی، رنگ معمول خود را از سر بگیرد.
اگر ادرار شما کدر، قهوه ای، آبی یا سبز است و به رنگ طبیعی خود برنمی‌گردد، به پزشک مراجعه کنید.
منبع : healthline
