تب طوطی (به انگلیسی: Parrot fever) یا سیتاکوز نوعی عفونت نادر است که توسط باکتری کلامیدیوفیلا پسی تاسی ایجاد می شود.
این بیماری همان طور که از نام آن پیدا است از پرندگان به انسان منتقل می شود اما طوطی تنها عامل انتقال آن نمی باشد بلکه سایر پرندگان وحشی و خانگی نیز ممکن است ناقل عفونت باشند و آن را به انسان منتقل کنند.
در ادامه قصد داریم درباره تب طوطی و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
تب طوطی چیست؟
تب طوطی از بیماری های باکتریایی بسیار نادر است که بیشتر در محیط های گرمسیری دیده می شود و طبق گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها سالانه کمتر از 10 مورد انسانی ابتلا به آن گزارش می شود اما از آن جا که علائم آن به بسیاری از اختلالات دیگر شباهت دارد ممکن است برخی موارد ابتلا به درستی تشخیص داده نشده یا گزارش نشوند.
تب طوطی بیشتر در کشورهایی همچون آرژانتین، استرالیا و انگلیس گزارش شده، اگرچه ممکن است در هر جایی که پرندگان به عنوان حیوان خانگی یا در تعداد انبوه مانند مرغ داری ها نگهداری می شوند رخ دهد.
نحوه انتقال تب طوطی
تب طوطی در اکثر موارد از پرندگان زیر به انسان منتقل می شود :
- طوطی
- مرغ
- بوقلمون
- کبوتر
- اردک
- عروس هلندی
- شاه طوطی
در صورتی که فرد با پرنده آلوده تماس پیدا کرده یا ذرات ریز ادرار، مدفوع یا سایر ضایعات بدن این حیوانات از راه تنفس به بدن او منتقل شود ممکن است به تب طوطی مبتلا شود. به علاوه اگر پرنده آلوده به باکتری فرد را گاز بگیرد یا منقارش را به دهان او بچسباند ممکن است باکتری به فرد انتقال پیدا کند.
ناگفته نماند انتقال تب طوطی به صورت انسان به انسان و از طریق استنشاق قطرات ریزی که هنگام سرفه کردن فرد بیمار در هوا پخش می شود رخ می دهد اما این مسئله بسیار نادر است.
علائم تب طوطی
علائم در پرندگان
پرندگان آلوده به باکتری تب طوطی لزوما علائمی از خود نشان نمی دهند و ممکن است چندین ماه قبل از ظاهر شدن هر گونه علائم ظاهری به باکتری آلوده شده باشند. بنابراین تنها با مشاهده ظاهر سالم پرنده نمی توان گفت به تب طوطی مبتلا نمی باشد.
پرندگان مبتلا به تب طوطی ممکن است لرز یا مشکل تنفسی داشته باشند، سایر علائم عبارتند از :
- ترشحات چشم یا بینی
- اسهال
- تغییر رنگ مدفوع یا ادرار به طیف رنگ سبز
- کاهش وزن
- بی حالی و خواب آلودگی
پرنده مبتلا ممکن است کمتر غذا بخورد یا به طور کلی اشتهایش را از دست بدهد.
علائم در انسان
بیماری تب طوطی در انسان معمولا شبیه علائم آنفلوآنزا یا ذات الریه به نظر می رسد که تقریبا 10 روز پس از آلوده شدن شروع شده اما ممکن است بین 4 تا 19 روز نیز طول بکشد.
برخی علائم شبه آنفلوآنزای تب طوطی عبارتند از :
- تب و لرز
- تهوع و استفراغ
- درد عضلات و مفاصل
- اسهال
- ضعف
- خستگی
- سرفه معمولا خشک
سایر علائم احتمالی این بیماری که ممکن است شبیه آنفلوآنزا به نظر نرسند شامل درد قفسه سینه، تنگی نفس و حساسیت به نور می باشد.
در موارد نادر این بیماری ممکن است باعث التهاب اندام های داخلی مختلف مانند مغز، کبد و بخش هایی از قلب شود. همچنین گاهی در عملکرد ریه اختلال کرده و به ذات الریه منجر خواهد شد.
برخی بیماری ها که علائم مشابه تب طوطی دارند عبارتند از :
- تب مالت یا بروسلوز که نوعی عفونت باکتریایی در دام است و می تواند به انسان نیز انتقال پیدا کند
- تولارمی (تب خرگوش) که نوعی بیماری نادر است و معمولا در خرگوش ها و جوندگان یافت می شود. این عفونت می تواند از طریق نیش کنه، مگس آلوده یا تماس با پستانداران آلوده به انسان منتقل شود
- اندوکاردیت عفونی
- آنفلوآنزا
- سل
- ذات الریه
- تب کیو که نوع دیگری از عفونت باکتریایی است
تشخیص تب طوطی
از آن جا که تب طوطی یک وضعیت نادر است و علائم مشابه سایر بیماری ها دارد، ممکن است پزشک در نگاه اول به آن مشکوک نشود اما افرادی که اخیرا در معرض پرندگان بالقوه بیمار بوده یا در فروشگاه حیوانات خانگی، مطب دامپزشک، کارخانه فرآوری طیور و سایر اماکنی که آن ها را در تماس با پرندگان قرار می دهد کار کنند لازم است حتما به پزشک خود اطلاع دهند.
پزشک برای تشخیص تب طوطی ممکن است چندین آزمایش انجام دهد، از جمله :
- کشت خون و خلط : این آزمایش ها نشان می دهند که فرد حامل باکتری عامل این عفونت می باشد یا خیر
- اشعه ایکس قفسه سینه : این تکنیک برای تشخیص ذات الریه که ممکن است به دلیل ابتلا به تب طوطی رخ داده باشد به کار می رود
- آزمایش تیتر آنتی بادی : این آزمایش برای تعیین این که آیا بدن آنتی بادی برای باکتری عامل تب طوطی تولید کرده یا خیر به کار می رود
لازم به ذکر است آنتی بادی ها پروتئین هایی هستند که سیستم ایمنی بدن در صورت شناسایی یک ماده خارجی و مضر به نام آنتی ژن مانند باکتری یا انگل تولید می کند و تغییر در سطح آن ها می تواند نشان دهنده این باشد که بدن فرد به باکتری عامل تب طوطی آلوده شده است.
درمان تب طوطی
تب طوطی با آنتی بیوتیک ها قابل درمان است و دو داروی تتراسایکلین و داکسی سایکلین از آنتی بیوتیک های موثر در درمان این بیماری محسوب می شوند. با این حال پزشک ممکن است از انواع دیگر آنتی بیوتیک نیز استفاده کند. به عنوان مثال کودکان بسیار خردسال با آزیترومایسین درمان می شوند.
روند درمان به این صورت است که بلافاصله بعد از تشخیص بیماری، درمان آنتی بیوتیکی شروع شده و به مدت 10 تا 14 روز بعد از بهبود تب ادامه خواهد داشت.
اکثر افراد مبتلا به تب طوطی که تحت درمان قرار می گیرند به طور کامل بهبود می یابند اما در افراد مسن، کودکان و کسانی که به بیماری های دیگر مبتلا هستند ممکن است فرایند درمان طولانی تر باشد.
لازم به ذکر است به طور کلی تب طوطی به ندرت باعث مرگ و میر در افرادی که درمان مناسب دریافت کرده اند می شوند.
پیشگیری از تب طوطی
در صورتی که در خانه پرنده نگهداری می کنید باید برای پیشگیری از بروز این بیماری، اقداماتی انجام دهید که از جمله آن ها می توان به تمیز کردن صحیح قفس پرندگان و مراقبت از آن ها برای جلوگیری از بیمار شدن اشاره کرد.
همچنین توصیه می شود به پرندگان خود غذای مناسب و فضای کافی بدهید تا بیش از حد در کنار هم نباشند. اگر بیش از یک قفس دارید حتما قفس ها را از هم دور نگه دارید تا مدفوع و مواد دیگر بین آن منتقل نشود.
علاوه بر این اقدامات زیر برای پیشگیری از ابتلا به تب طوطی توصیه می شود :
- پرندگان خانگی را از فروشگاه های معتبر خریداری کنید
- بعد از دست زدن به پرندگان یا وسایل پرنده دست های خود را به طور مرتب بشویید
- از تماس منقار پرنده به دهان یا بینی خود جلوگیری کنید
- پرندگانی را که بیمار به نظر می رسند نزد دامپزشک ببرید
- پرندگان را در مکانی با تهویه مناسب نگهداری کنید
اگر پرنده جدید خریداری کردید حتما ابتدا آن را به دامپزشک ببرید و به مدت حداقل 30 روز پرنده را قرنطینه کرده و اجازه ندهید با پرندگان دیگر تماس داشته باشد. همچنین در این مدت او را زیر نظر بگیرید.
اگر پرنده مریض یا مرده (چه وحشی و چه حیوان خانگی) دیدید آن را لمس نکنید. اگر پرنده خانگی است هنگام لمس یا حرکت دادن آن احتیاط به خرج دهید.
از دستکش و ماسک برای جلوگیری از تنفس هر گونه باکتری، گرد و غبار پر پرندگان یا سایر ضایعات آن ها استفاده کنید. همچنین باید قفس و تمام تجهیزاتی که برای جلوگیری از عفونت یا عود عفونت در پرنده استفاده کرده اید ضد عفونی کنید.
منبع: healthline
