کیست بیکر چیست؟

کیست بیکر (به انگلیسی: Baker’s cyst) که به نام کیست پوپلیتئال نیز شناخته شده به ورم فضای پشت زانو گفته می شود که با علائمی همچون سفتی و درد زانو همراه می باشد.

این کیست باعث ایجاد نوعی توده در ناحیه پشت زانو می شود و حرکات بیمار را محدود می کند اما خوشبختانه بدون نیاز به داروی خاص و با درمان علت زمینه ای آن که اغلب نقرس یا آرتریت می باشد درمان می یابد.

در ادامه قصد داریم درباره کیست بیکر و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

کیست بیکر چیست؟

کیست بیکر نوعی توده دردناک و پر از مایع است که در پشت زانو ظاهر شده و علت آن التهاب و ورم بافت پشت مفصل زانو می باشد که اغلب در اثر ابتلا به نقرس یا آرتریت ها ایجاد می شود.

درد ناشی از این کیست معمولا هنگام خم شدن، کشیدن کامل زانو یا حرکت به اطراف شدت پیدا می کند و گرفتگی و کاهش دامنه حرکات را به همراه دارد.

کیست بیکر معمولا در زنان بالای 40 سال رخ می دهد و از جمله علائم آن می توان به قفل شدن مفصل، درد ساق پا و زانو اشاره کرد.

جالب است بدانید اولین بار یک جراح انگلیسی به نام دکتر ویلیام مورنت بیکر این عارضه را توصیف کرد و علت نام گذاری آن نیز همین مسئله می باشد.

این عارضه اگرچه آسیب طولانی مدت وارد نمی کند اما می تواند بسیار آزار دهنده باشد و در موارد نادر پاره شود.

علائم کیست بیکر

برخی بیماران ممکن است دردی احساس نکنند و حتی متوجه وجود کیست در پشت زانوی خود نشوند اما این عارضه اغلب با علائم زیر همراه می باشد :

ورم یا توده در ناحیه پشت زانو که هنگام ایستادن و مقایسه یک زانو با زانوی دیگر بیشتر مشخص می شود. این توده ممکن است شبیه یک بادکنک پر از آب به نظر برسد
درد زانو
درد ساق پا
تجمع مایع در اطراف زانو
قفل شدن مفصل زانو

افرادی که دچار درد و ورم در ناحیه پشت زانو می شوند باید به پزشک مراجعه کنند. برآمدگی پشت زانو ممکن است نشانه یک بیماری جدی تر مانند آنوریسم یا تومور باشد.

علت کیست بیکر

زانو از استخوان، تاندون و غضروف ساخته شده است. تاندون ها و غضروف ها به روان سازی نیاز دارند که توسط مایع زلاله ای انجام می شود و به حرکت روان پاها و کاهش اصطحکاک کمک می کند.

در هر زانو کیسه های مختلفی به نام بورس وجود دارد و مایع زلاله ای از طریق آن ها جریان پیدا می کند. همچنین بین بورس پوپلیتئال (کیسه ای در پشت زانو) و مفصل زانو یک سیستم دریچه مانند وجود دارد که وظیفه تنظیم جریان مایع زلاله ای را بر عهده دارد.

تولید بیش از حد مایع زلاله ای در زانو باعث تجمع این مایع در بورس پوپلیتئال می شود که علت آن ممکن است التهاب مفصل زانو ناشی از یک بیماری زمینه ای باشد، از جمله :

نقرس : در این بیماری سطح اسید اوریک در خون بیش از حد افزایش یافته و باعث تجمع بلورهای اورات در اطراف مفاصل می شود که با التهاب و درد شدید همراه می باشد
هموفیلی : نوعی بیماری ژنتیکی است که در آن خون به درستی لخته نمی شود و باعث خونریزی داخلی و آسیب به مفصل می شود
لوپوس : نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به بافت طبیعی و سالم حمله می کند
آرتروز : نوعی آرتریت است که به دلیل التهاب، تجزیه و از بین رفتن غضروف در مفاصل ایجاد می شود و در آن غضروف ها با گذشت زمان از بین می روند
پسوریازیس : برخی افراد مبتلا به این عارضه دچار درد و التهاب در مفاصل نیز می شوند
آرتریت واکنشی : نوعی آرتریت مزمن است که با التهاب مفاصل، التهاب چشم، التهاب دستگاه تناسلی، ادراری یا دستگاه گوارش همراه می باشد
روماتیسم مفصلی : از انواع التهابی آرتریت می باشد
آرتریت سپتیک : التهاب مفصلی ناشی از عفونت باکتریایی می باشد
آسیب و جراحات : آسیب یا ضربه به زانو مانند پارگی غضروف می تواند به کیست بیکر منجر می شود. این مسئله در میان ورزشکاران رایج است

تشخیص کیست بیکر

پزشک معمولا طی صحبت با بیمار و معاینه فیزیکی زانو می تواند کیست بیکر را تشخیص دهد، به خصوص اگر بیماری زمینه ای وجود داشته باشد.

گاهی اوقات نیاز به انجام آزمایش های تشخیصی اضافه برای رد سایر علل احتمالی مانند آنوریسم یا تومور می باشد. برخی آزمایش های غیر تهاجمی عبارتند از :

سونوگرافی
سی تی اسکن
ام آر آی

درمان کیست بیکر

کیست بیکر معمولا به خودی خود برطرف می شود و نیاز به درمان ندارد.

درمان خانگی

در برخی موارد استفاده از تکنیک های خود مراقبتی ممکن است به کاهش علائم کمک کند، از جمله :

پک یخ : استفاده از یخ برای کاهش التهاب مفید است. توجه داشته باشید یخ نباید به طور مستقیم با پوست تماس پیدا کند
استراحت : در این عارضه زانو نیاز به استراحت دارد و نباید در معرض تحریک قرار بگیرد. پزشک ممکن است درباره مدت زمان استراحت و همچنین فعالیت های جایگزین ورزش توصیه هایی به بیمار بکند
عصا : استفاده از عصا باعث می شود وزن تا حدی از مفصل زانو برداشته شود و بیمار بتواند بدون درد راه برود
باند فشاری : این باندها از زانو محافظت می کنند

دارو درمانی

برخی داروها ممکن است برای تسکین علائم ناشی از کیست بیکر مفید باشند.

به عنوان مثال داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی علاوه بر اثرات ضد درد به کاهش تب و التهاب کمک می کنند. از جمله این داروها می توان به ایبوپروفن اشاره کرد.

سایر درمان ها

در اکثر موارد اگر کیست بیکر به دلیل زمینه ای ایجاد شده باشد پزشک سعی می کند علت را درمان کند تا کیست نیز خود به خود برطرف شود. اگر ورم بزرگ و دردناک باشد ممکن است نیاز به درمان های بیشتر باشد :

تزریق کورتون : این روش باعث کاهش التهاب و تسکین درد می شود اما خطر عود بیماری را کاهش نمی دهد
فیزیوتراپی : فیزیوتراپیست حرفه ای می تواند ورزش های ملایم تقویت کننده و افزایش دهنده حرکت عضلات زانو را به بیمار آموزش دهد. این تمرینات به کاهش علائم و همچنین حفظ عملکرد زانو کمک می کنند
آرتروسکوپی : در آسیب گسترده به مفصل زانو (احتمالا به دلیل آسیب دیدگی فیزیکی یا برخی بیماری های زمینه ای) ممکن است نیاز باشد کیست طی عمل جراحی برداشته شده و مفصل ترمیم شود. در این تکنیک جراح یک آرتروسکوپ (لوله نازک و منعطف) را از طریق یک برش کوچک به مفصل زانو وارد کرده و مشکلات آن را بررسی و درمان می کند

ناگفته نماند کیست بیکر در زنان شایع تر از مردان است، شاید علت این باشد که زنان بیشتر از مردان به روماتیسم مفصلی و آرتروز دچار می شوند. همچنین اگرچه همه افراد در هر سن و سال ممکن است درگیر شوند اما این عارضه اغلب در افراد بالای 40 سال دیده می شود.

تمرینات

ورزش کردن ملایم ممکن است به گسترش یا حفظ دامنه حرکت زانو و تقویت عضلات اطراف زانو کمک کند. همچنین احتمالا برای تسکین علائم و حفظ عملکرد زانو مفید می باشد.

در مورد ورزش های مناسب با پزشک یا فیزیوتراپیست صحبت کنید.