سرطان کلیه چیست؟

سرطان کلیه (به انگلیسی: Kidney cancer) نوعی سرطان است که از سلول های کلیه شروع شده و انواع مختلف دارد که شایع ترین آن ها کارسینوم سلول کلیوی می باشد.

سرطان کلیه معمولا در مراحل اولیه بدون علامت است اما به مرور و با پیشرفت بیماری علائم ظاهر خواهند شد که در صورت عدم توجه و با گذشت زمان می توانند به سایر اندام های بدن از جمله ریه ها گسترش پیدا کنند.

در ادامه قصد داریم درباره سرطان کلیه و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

سرطان کلیه چیست؟

سرطان کلیه سلول های کلیه ها را درگیر می کند، دو اندام لوبیایی شکل که هر یک به اندازه یک مشت دست بوده و در ناحیه شکمی در دو سمت ستون فقرات قرار گرفته اند. این دو اندام مواد زاید خون را تصفیه کرده و از طریق ادرار دفع می کنند.

انواع مختلف سرطان کلیه وجود دارد که هر یک به شکلی می توانند کلیه ها را تحت تاثیر قرار دهند.

علائم سرطان کلیه

سرطان کلیه در مراحل اولیه معمولا علامتی ایجاد نمی کند اما با پیشرفت بیماری ممکن است علائم سرطان کلیه به صورت زیر ظاهر شوند :

درد دائمی پشت به خصوص در ناحیه زیر دنده ها
خون در ادرار
درد شکمی
ورم شکمی
ظاهر شدن توده در شکم
خستگی
درد پهلو
تب مکرر
کاهش وزن بی دلیل
کم خونی

انواع سرطان کلیه

سرطان کلیه انواع مختلف دارد که شایع ترین آن ها در بزرگسالان آدنو کارسینومای کلیه یا کارسینوم سلول کلیوی می باشد و سلول های تصفیه کننده خون در کلیه را هدف قرار می دهد.

کارسینومای لگنی کلیوی یک نوع دیگر است که سلول های بخشی از کلیه که ادرار در آن جمع می شود را درگیر می کند. تومور ویلمز نیز متداول ترین نوع سرطان کلیه در کودکان زیر 5 سال است.

سایر انواع سرطان کلیه بسیار نادر هستند.

علت سرطان کلیه

علت سرطان کلیه هنوز ناشناخته است اما برخی عوامل خطر زا ممکن است خطر ابتلا به آن را افزایش دهند، از جمله :

سیگار کشیدن
چاقی
فشار خون بالا
سابقه خانوادگی
جنسیت مرد
افزایش سن
بیماری کلیوی
قرار گرفتن در معرض سموم در محل کار

چند بیماری ارثی نیز می توانند خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش دهند که از جمله آن ها می توان به بیماری فون هیپل ـ لینداو و کارسینوم سلول کلیوی پاپیلاری ارثی اشاره کرد.

تشخیص سرطان کلیه

پزشک برای تشخیص سرطان کلیه به شرح کامل سوابق پزشکی و معاینه فیزیکی نیاز دارد و معمولا در حین معاینه به دنبال ورم یا توده در ناحیه شکم است. در مردان مواردی همچون بزرگ شدن، ورید پیچ خورده یا واریکوسل در کیسه بیضه نیز کنترل می شود.

برخی از آزمایش ها برای تشخیص سرطان کلیه عبارتند از :

1. شمارش کامل خون

کلیه ها هورمونی به نام اریتروپویتین تولید می کنند که تولید گلبول های قرمز خون را تحریک می کند. آزمایش شمارش کامل خون سطح گلبول های قرمز خون را بررسی می کند که در صورت بالا بودن می تواند نشانه پلی سیتمی باشد و در صورت پایین بودن نشان دهنده کم خونی است.

2. آزمایش های شیمی خون

آزمایش های شیمی خون نحوه عملکرد کلیه را مشخص می کنند. سرطان کلیه ممکن است روی برخی مواد شیمیایی در خون مانند آنزیم های کبدی و کلسیم تاثیر بگذارد.

3. آزمایش ادرار

نتایج آزمایش ادرار مشخص می کند که آیا در ادرار خون وجود دارد یا خیر. همچنین ممکن است علائم عفونت را نشان دهد.

4. سونوگرافی از شکم و کلیه ها

سونوگرافی شکمی می تواند اندازه و شکل کلیه ها را کنترل کند. اگر تومور وجود داشته باشد ممکن است اندازه و قوام آن را نیز نشان دهد.

5. آنژیوگرافی کلیه

در این آزمایش پزشک یک کاتتر را از سرخرگ بزرگ ناحیه پا یا کشاله ران به سمت سرخرگ کلیه می فرستد. سپس یک رنگ خاص به سرخرگ تزریق و با کمک اشعه ایکس خون رسانی به کلیه با جزئیات کامل نمایش داده می شود. در صورت وجود تومور، خون رسانی به تومور نیز قابل مشاهده خواهد بود.

6. پیلوگرام داخل وریدی

در این آزمایش پزشک رنگ خاصی به یکی از وریدها تزریق کرده و از طریق اشعه ایکس به مشاهده دقیق کلیه ها می پردازد. این آزمایش می تواند در پیدا کردن تومور یا انسداد به پزشک کمک کند.

7. سی تی اسکن شکم

سی تی اسکن یک آزمایش غیر تهاجمی است که با استفاده از اشعه ایکس تصاویر مقطعی از بدن ایجاد می کند و با کمک آن می توان موارد زیر را بررسی کرد :

استخوان ها
عضلات
چربی ها
اندام ها
عروق خونی

از این تکنیک می توان برای بررسی این که آیا سرطان به نواحی دیگر سرایت کرده یا خیر نیز استفاده کرد.

سایر آزمایش هایی که ممکن است برای تشخیص و بررسی دقیق تر سرطان کلیه استفاده شوند عبارتند از :

اسکن ام آر آی شکمی
اسکن استخوان
اشعه ایکس قفسه سینه
پت اسکن
سی تی اسکن از قفسه سینه یا شکم

درمان سرطان کلیه

درمان سرطان کلیه روی برداشتن تومور تمرکز دارد و این کار معمولا از طریق عمل جراحی انجام می شود. عمل جراحی می تواند به صورت رادیکال یا محافظه کارانه صورت گیرد.

نفرکتومی رادیکال

نفرکتومی رادیکال نوعی عمل جراحی است که طی آن کل اندام کلیه به همراه برخی از بافت های اطراف، غدد لنفاوی و در برخی موارد غده فوق کلیوی برداشته می شود.

این جراحی با ایجاد یک برش بزرگ یا با کمک لاپارسکوپ انجام می شود که از یک لوله نازک تشکیل شده و در انتهای آن یک دوربین کوچک قرار دارد.

نفرکتومی محافظه کارانه

نفرکتومی محافظه کارانه تنها تومور، غدد لنفاوی و برخی بافت های اطراف آن را از بین می برد و قسمتی از کلیه دست نخورده باقی می ماند. این روش به نام نفرکتومی محافظت کننده نفرون نیز شناخته شده است.

در برخی موارد سلول های تومور با انجماد از بین می روند که به آن تکنیک کریو جراحی گفته می شود. روش دیگر فرسایش فرکانس رادیویی نام دارد و طی آن سلول های سرطانی تحت گرما قرار می گیرند.

سرطان کلیه متاستاتیک

سرطان کلیه متاستاتیک تنها با عمل جراحی قابل درمان نیست بلکه بعد از برداشتن تومور و بافت های اطراف آن با جراحی ممکن است به سایر درمان ها از جمله ایمنی درمانی، درمان هدفمند و پرتو درمانی نیز نیاز باشد، اگرچه این درمان ها گاهی با عوارض جانبی همراه هستند.

ایمنی درمانی

در ایمنی درمانی از نسخه های مصنوعی مواد شیمیایی ایمن ساز موجود در بدن استفاده می شود. اینترفرون و آلدسلوکین نمونه هایی از داروهای مورد استفاده در ایمنی درمانی هستند.

داروهای هدفمند

این داروها برای جلوگیری از برخی سیگنال های غیر طبیعی موجود در سلول های سرطانی طراحی شده اند و به جلوگیری از تشکیل عروق خونی جدید برای تامین مواد مغذی مورد نیاز این سلول ها کمک می کنند. بعضی از این داروها عبارتند از :

آکسیتینیب
آواستین
پازوپانیب
سورافنیب
سونیتینیب

چشم انداز سرطان کلیه

چشم انداز سرطان کلیه در افراد مختلف متفاوت است و به سرعت پیشرفت سرطان و واکنش آن به درمان بستگی دارد.

تقریبا 65 درصد سرطان های کلیه و لگنی کلیوی قبل از گسترش تشخیص داده می شوند. این سرطان می تواند به کلیه دیگر متاستاز کند اما معمولا به ریه ها سرایت می کند.

همان طور که می دانید درمان سرطان متاستاتیک به مراتب دشوارتر است. به علاوه درمان سرطان کلیه در بیمارانی که از مشکلات زیر رنج می برند ممکن است با چالش های بیشتری همراه باشد :