ویتامین A یک ماده مغذی ضروری است که از سلامت پوست، چشم ih و ناحیه ی تناسلی و همچنین عملکرد سیستم ایمنی حمایت می کند.
ویتامین A یا رتینوئیدهای از پیش ساخته شده در محصولات حیوانی مانند گوشت، مرغ و لبنیات یافت می شوند. پروویتامین A یا کاروتنوئیدها در محصولات گیاهی مانند میوه ها و سبزیجات یافت می شود.
کبد شما هر دو نوع را به رتینول تبدیل می کند. سپس رتینول یا در کبد شما ذخیره می شود یا توسط سیستم لنفاوی به سلول های سراسر بدن شما منتقل می شود.
پوست شما به رتینوئید پاسخ می دهد به این معنی که وقتی به صورت موضعی از آن استفاده می کنید می تواند به راحتی ویتامین A را جذب کند.
در ادامه این مقاله با خواص دارویی و درمان ویتامین A برای سلامتی پوست صورت و بدن و همچنین عوارض و مضرات آن آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛
ویتامین A چه کار می کند؟
ویتامین A برای بدن و پوست شما بسیار مفید بوده و عملکردهای زیر را در بدن بر عهده دارد :
- سلامت چشم ها و بهبود بینایی
- سلامت اندام های تولید مثل
- بهبود عملکرد سیستم ایمنی
- بهبود عملکرد اندام هایی مانند قلب، ریه ها و کلیه ها
- سلامت پوست و درمان آکنه
فواید دارویی و درمانی ویتامین A برای سلامتی پوست
1. بهبود چین و چروک ها و افتادگی پوست
شواهد نشان می دهد که رتینوئیدهای موضعی – به عبارت دیگر ویتامین A – با تحریک تولید کلاژن ظاهر چین و چروک ها را کاهش می دهند.
رتینوئیدهایی مانند رتینول همچنین می توانند با کمک به حذف الیاف الاستین آسیب دیده و ترویج رگزایی یا تشکیل رگ های خونی جدید خاصیت ارتجاعی را افزایش داده و افتادگی پوست را بهبود بخشند.
2. کاهش هایپرپیگمانتاسیون و سایر آسیب های ناشی از نور خورشید
رژیم غذایی سرشار از کاروتنوئیدها مانند بتاکاروتن می تواند از آسیب سلولی، پیری پوست و بیماری های پوستی جلوگیری کند.
کاروتنوئیدها همچنین می توانند به محافظت از پوست شما در برابر عوامل محیطی مانند آلودگی و اشعه ماوراء بنفش کمک کنند که می تواند بر سلامت و ظاهر پوست نیز تاثیر بگذارد.
رتینوئیدها باعث افزایش گردش سلولی پوست می شوند. بنابراین آن ها می توانند به بهبود هایپرپیگمانتاسیون، لکه های ناشی از افزایش سن و لکه های خورشیدی کمک کنند و به طور کلی منجر به یکنواختی رنگ پوست شوند.
3. درمان آکنه و جوش صورت
آکادمی پوست آمریکا رتینوئیدهای موضعی را برای کمک به درمان آکنه در نوجوانان و بزرگسالان توصیه می کند.
رتینوئیدها می توانند به لایه برداری پوست کمک کنند و کثیفی، چربی و سلول های مرده پوست را از منافذ پاک کنند تا از ایجاد جوش جلوگیری کنند.
رتینوئیدها همچنین برای تحریک تولید کلاژن و الاستین به سطح پوست نفوذ می کنند که می تواند به کاهش منافذ و زخم های ناشی از آکنه کمک کند.
4. کمک به درمان پسوریازیس و سایر بیماری های پوستی
داروهای تجویزی موضعی و خوراکی که برای درمان پسوریازیس استفاده می شوند حاوی ویتامین A هستند.
رتینوئید موضعی تشکیل لکه های پوستی برجسته و تشکیل سیتوکین ها و اینترلوکین ها را کاهش می دهد – این ها باعث التهاب می شوند.
یک متخصص مراقبت های بهداشتی همچنین ممکن است آسیترتین خوراکی – نوعی رتینوئید – را برای درمان پسوریازیس شدید و مقاوم به درمان تجویز کند.
بکساروتن یک داروی مبتنی بر ویتامین A است که برای درمان لنفوم سلول T پوست – نوعی سرطان که می تواند باعث تغییرات پوستی مانند بثورات، خشکی، خارش و ضخامت شود استفاده می شود.
آیا کمبود ویتامین A رایج است؟
در ایالات متحده محصولات تجاری غنی شده مانند غلات صبحانه و شیر حاوی ویتامین A هستند.
به گفته ی موسسه ملی بهداشت (NIH) افراد بالای 4 سال باید روزانه 400 میکروگرم ویتامین A مصرف کنند. شما می توانید این نیاز را هم از منابع گیاهی و هم از منابع حیوانی تامین کنید.
اکثر مردم در ایالات متحده ویتامین A کافی را از غذاهایی که می خورند دریافت می کنند. گفته می شود نوزادان نارس و افرادی که مبتلا به فیبروز کیستیک هستند ممکن است به مقادیر بیشتری از این ویتامین نیاز داشته باشند.
عموما کودکان خردسال نسبت به بزرگسالان در سنین باروری و افرادشیرده به ویتامین A کمتری نیاز دارند.
اگرچه کمبود ویتامین A در مناطقی که غذای مغذی به راحتی در دسترس است غیرمعمول است اما معمولا در بسیاری از کشورهای آفریقایی و آسیای جنوب شرقی رایج است.
بهترین راه های مصرف ویتامین A
ویتامین A موجود در غذاها
شما می توانید با داشتن رژیم غذایی حاوی طیف وسیعی از غذاهای سرشار از ویتامین A از سلامت پوست خود حمایت کنید.
رتینوئیدها را می توان در محصولات حیوانی یافت مانند :
- ماهی سالمون
- جگر گاو
- محصولات لبنی از جمله شیر، کره و پنیر
- تخم مرغ
- ماهی
- روغن جگر ماهی کاد
- میگو
کاروتنوئیدها را می توان در محصولات گیاهی یافت مانند :
- هویج
- گوجه فرنگی ها
- سیب زمینی های شیرین
- سبزیجات برگ سبز
- میوه ها از جمله انبه، زردآلو و آلو
مکمل های ویتامین A
اکثر مردم تمام ویتامین A مورد نیاز خود را از طریق رژیم غذایی دریافت می کنند اما اگر به مکمل های ویتامین A فکر می کنید چند گزینه دارید از جمله :
- مولتی ویتامین ها که اکثر آن ها حاوی مقداری ویتامین A هستند
- بتا کاروتن (پروویتامین A)
- رتینیل استات یا رتینیل پالمیتات (ویتامین A از پیش ساخته شده)
- ترکیبی از پروویتامین A و ویتامین A از پیش ساخته شده
رتینوئیدهای موضعی و تجویزی
رتینوئیدها فواید زیادی برای پوست دارند. افزایش تولید کلاژن و الاستین به غیر از تکثیر سلول های جدید پوست می تواند به صاف شدن پوست و کاهش خطوط ریز و چین و چروک کمک کند.
رتینوئیدها همچنین دارای خواص ضد التهابی هستند که به کاهش منافذ مسدود شده و درمان آکنه کمک می کنند.
بهترین منابع رتینوئیدها عبارتند از :
- کرم ها، سرم ها و روغن هایی که برای کمک به کاهش ظاهر چین و چروک طراحی شده اند
- مرطوب کننده ها
- ضد آفتاب ها
- محصولات ضد جوش بدون نسخه (OTC)
- محصولات ضد جوش نسخه ای
اگر برای بهبود سلامتی پوست خود گزینه هایی را بررسی می کنید این موارد را در نظر بگیرید :
- برای آکنه و جوش صورت : رتینوئیدهای بدون نسخه برای آکنه معمولا برای آکنه های خفیف و غیر التهابی مانند جوش های سرسیاه و سرسفید بهترین عملکرد را دارند. ژل دیفرین یکی از گزینه های بدون نسخه است که قبلا فقط با نسخه می توانستید آن را دریافت کنید. اگر آکنه التهابی دارید متخصص پوست ممکن است رتینوئید متفاوتی مانند ترتینوئین یا سایر درمان‌ها را تجویز کند
- برای علائم پیری : کرم ها و سرم های بدون نسخه ی رتینول می توانند به کاهش چین و چروک ها و همچنین تغییر رنگ خفیف کمک کنند. در کنار گزینه های تمام صورت می توانید کرم هایی را نیز برای استفاده در اطراف چشم یا گردن خود پیدا کنید. یک متخصص پوست می تواند رتینوئیدهای قوی تری را برای کمک به رفع چین و چروک های عمیق تر، افتادگی پوست و لکه های پیری تجویز کند
- برای پسوریازیس : تازاروتن یک رتینوئید تجویزی گاهی همراه با کورتیکواستروئید برای درمان پسوریازیس پوست و ناخن استفاده می شود. این رتینوئید به کند کردن رشد سلول های پوست، کاهش ضخامت و پوسته پوسته شدن و بهبود تغییر رنگ و تورم کمک می کند
رتینوئیدها همیشه بهترین گزینه نیستند
رتینوئیدهای موضعی می توانند فوایدی داشته باشند اما آن ها یک درمان دائمی برای هر گونه نگرانی پوستی ارائه نمی دهند. اثرات مثبت آن ها با قطع استفاده از این محصولات متوقف می شود.
علاوه بر این رتینوئیدها برای همه کار نمی کنند و حتی گزینه های بدون نسخه می توانند تعدادی از عوارض جانبی ناخواسته از جمله تحریک و تورم، سوزش و لایه برداری پوست را ایجاد کنند.
همیشه بهتر است قبل از امتحان هر گونه محصول یا روش جدید مراقبت از پوست با یک متخصص پوست مشورت کنید. آن ها می توانند با ایجاد یک برنامه درمانی شخصی که برای پوست شما کار می کند راهنمایی بیشتری ارائه دهند.
عوارض و مضرات ویتامین A
ویتامین A برای همه انتخاب مناسبی نیست. مصرف بیش از حد ویتامین A خوراکی یا موضعی می تواند عوارض جانبی ایجاد کند. حتی می تواند مضر باشد به ویژه برای افرادی که دارای برخی بیماری های پوستی و سایر مشکلات سلامتی هستند.
رتینوئیدهای موضعی
اگر شما بیماری های زیر را داشته باشید محصولات حاوی رتینوئید ممکن است گزینه های خوبی نباشند :
- روزاسه
- اگزما
- آلرژی های پوستی
- پوست خشک
- آکنه هورمونی
- اسکار آکنه متوسط یا شدید
عوارض جانبی بالقوه رتینوئیدهای موضعی عبارتند از :
- خشکی پوست، قرمزی، خارش و پوسته پوسته شدن
- افزایش حساسیت به نور UV (واقعی و مصنوعی)
- عود اگزما
ویتامین A خوراکی
اکثر مردم ویتامین A کافی را از رژیم غذایی خود دریافت می کنند. دریافت بیش از حد ویتامین A از مکمل ها یا داروهای خاص می تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند از جمله :
- سردرد
- تاری دید
- حالت تهوع
- سرگیجه
- آسیب کبدی
- نقائص هنگام تولد
- کما
- مرگ
مصرف مقادیر زیاد پروویتامین A مانند بتاکاروتن خطر دریافت بیش از حد ویتامین A را ندارد اما می تواند پوست شما را زرد یا نارنجی کند. این مشکل جدی نیست و هنگامی که مصرف بتاکاروتن خود را کاهش دهید پوست شما به رنگ معمولی خود باز می گردد.
ویتامین A می تواند با سایر مکمل ها و داروها تداخل داشته باشد از جمله :
- آسیترتین که برای درمان پسوریازیس استفاده می شود
- بکساروتن که برای درمان اثرات پوستی لنفوم سلول T استفاده می شود
- اورلیستات که یک داروی کاهش وزن است
اگر هر یک از این داروها را مصرف می‌کنید یا باردار هستید از مکمل‌های ویتامین A یا استفاده از ویتامین A موضعی مانند رتینول و سایر رتینوئیدها خودداری کنید.
راه های دیگر برای داشتن پوست سالم
اگر می خواهید پوست سالم داشته باشید، گزینه هایی فراتر از ویتامین A دارید. این مراحل می تواند به شما در داشتن و حفظ پوست سالم تر کمک کند :
- سعی کنید هر شب بین 7 تا 9 ساعت بخوابید
- از یک رژیم غذایی مغذی و سرشار از آنتی اکسیدان استفاده کنید
- هر روز از ضد آفتاب استفاده کنید. قبل از گذراندن وقت در بیرون از خانه حتما از کرم ضد آفتاب استفاده کنید یا پوست خود را بپوشانید
- از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید و تخت های برنزه بخصوص در صورت عدم استفاده از کرم ضد آفتاب اجتناب کنید
- از سیگار کشیدن خودداری کنید و اگر سیگار می کشید سعی کنید آن را ترک کنید
- هر روز صبح و عصر صورت خود را بشویید
- یک برنامه منظم مراقبت از پوست را بر اساس نوع پوست خود دنبال کنید
همچنین در صورت داشتن مشکلات پوستی مانند روزاسه یا آکنه، مشورت با یک متخصص پوست ضروری است. یک متخصص پوست همچنین می تواند نکات بیشتری در مورد مراقبت از پوست شما ارائه دهد.
خلاصه
معمولا می توان تمام ویتامین A مورد نیاز خود را از غذا دریافت کرد. با این حال درمان های موضعی یا خوراکی ویتامین A می توانند برای درمان بیماری های پوستی مانند آکنه و کمک به کاهش علائم آسیب نور خورشید مفید باشند.
همچنین به خاطر داشته باشید که داشتن یک رژیم غذایی غنی از سایر ویتامین های ضروری و کاهش قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش و دود نیز می تواند به سلامت پوست کمک کند.
منبع : healthline
