سنبل الطیب (به انگلیسی : Valerian) (نام علمی : Valeriana officinalis) گیاهی است که معمولا به عنوان یک عنصر در مکمل های خواب به دلیل خواص آرام بخش آن استفاده می شود.
مردم از قرون وسطی از سنبل الطیب برای درمان اختلالات خواب مانند بی خوابی استفاده می کردند. علاوه بر این سنبل الطیب ممکن است به آرامش شما کمک کند و برای افرادی که اضطراب را تجربه می کنند فوایدی داشته باشد.
در ادامه این مقاله به بررسی فواید دارویی و درمانی ریشه گیاه سنبل الطیب برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات و مقدار مصرف روزانه آن می پردازیم. با سومیتا همراه باشید؛
سنبل الطیب چیست؟
سنبل الطیب گیاهی است بومی آسیا و اروپا که اکنون در بسیاری از مناطق دیگر جهان از جمله ایالات متحده و کانادا رشد می کند.
مردم از زمان یونان و روم باستان از این گیاه چند ساله به عنوان یک داروی طبیعی استفاده می کردند.
برخلاف گل های با عطر ملایم این گیاه، ریشه سنبل الطیب بوی بسیار قوی دارد که بسیاری از مردم آن را ناخوشایند می دانند.
از ریشه، ریزوم (ساقه های زیرزمینی) و استولون (ساقه افقی) سنبل الطیب برای تهیه مکمل های دارویی مانند کپسول ها و قرص ها و همچنین دمنوش و تنتور استفاده می شود.
سنبل الطیب چگونه بر بدن تاثیر می گذارد؟
دانشمندان دقیقا مطمئن نیستند که سنبل الطیب در بدن چگونه عمل می کند.
با این حال تحقیقات نشان می دهد که فعالیت آن به فعالیت های مستقل و هم افزایی ترکیبات موجود در گیاه مربوط می‌شود که عبارتند از :
- مونوترپن ها، سسکوی ترپن ها و ترکیبات کربوکسیلیک
- لیگنان ها
- فلاونوئیدها
- سطوح پایین گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA)
برخی از ترکیبات موجود در سنبل الطیب به نام والرنیک اسید و والرنول می توانند بر روی گیرنده های گاما آمینوبوتیریک اسید در بدن اثر بگذارند.
گاما آمینوبوتیریک اسید یک پیام رسان شیمیایی است که به تنظیم تکانه های عصبی در سیستم عصبی شما کمک می کند.
این یکی از انتقال دهنده های عصبی اصلی است که مسئول تنظیم خواب است و افزایش مقدار آن در بدن شما اثرات آرام بخش دارد.
والرنیک اسید و والرنول می توانند گیرنده های گاما آمینوبوتیریک اسید را تعدیل کرده و مقدار آن در سیستم عصبی مرکزی را افزایش دهند. علاوه بر این تحقیقات نشان داده است که والرنیک اسید آنزیمی را که گاما آمینوبوتیریک اسید را از بین می برد مهار می کند.
ترکیبات موجود در سنبل الطیب همچنین ممکن است با گیرنده های سروتونین و آدنوزین، مواد شیمیایی که نقش مهمی در تنظیم خواب و خلق و خو دارند تداخل داشته باشند.
علاوه بر این تحقیقات اولیه نشان می دهد که والپوتریات ها – ترکیباتی که به سنبل الطیب بوی تند می دهد – ممکن است اثرات ضد اضطراب و ضد افسردگی در بدن داشته باشند.
فواید و مزایای سنبل الطیب برای سلامتی بدن
1. برای کاهش علائم اضطراب و استرس مفید است
تحقیقات نشان می دهد که ریشه سنبل الطیب ممکن است به کاهش احساسات اضطرابی که در پاسخ به موقعیت های استرس زا رخ می دهد کمک کند.
یک مطالعه در سال 2021 روی 39 نفر که تحت همودیالیز قرار داشتند نشان داد که آن ها پس از مصرف 530 میلی گرم ریشه سنبل الطیب 1 ساعت قبل از خواب به مدت 1 ماه در مقایسه با دارونما کاهش قابل توجهی در علائم اضطراب داشتند.
این درمان به طور قابل توجهی کیفیت خواب و افسردگی را نیز بهبود بخشید.
علاوه بر اثرات بالقوه ضد اضطراب ریشه سنبل الطیب، شواهد محدود نشان می دهد که ممکن است به شرایط مزمنی که با رفتارهای اضطرابی مشخص می شوند مانند اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) کمک کند.
یک مطالعه با کیفیت بالا در سال 2011 به بررسی اثرات سنبل الطیب بر رفتارهای اختلال وسواس فکری-اجباری در 31 بزرگسال پرداخت. افرادی که روزانه 765 میلی گرم عصاره سنبل الطیب را به مدت 8 هفته مصرف کردند در مقایسه با افرادی که دارونما مصرف کردند کاهش رفتارهای وسواسی و اجباری را نشان دادند.
یک مطالعه در سال 2014 روی 169 کودک دبستانی مبتلا به بیش فعالی و مشکلات تمرکز به بررسی اثرات درمان روزانه با ترکیب 640 میلی گرم عصاره سنبل الطیب و 320 میلی گرم عصاره بادرنجبویه پرداخت.
پس از 7 هفته کودکانی که این درمان را انجام دادند بیش از 50 درصد بهبود در معیارهای تمرکز، بیش فعالی و تکانشی را نشان دادند.
در حالی که این یافته ها امیدوارکننده هستند مطالعات انسانی که اثرات مکمل های سنبل الطیب را بر اضطراب، استرس و شرایط سلامت روان بررسی می کنند محدود است. بنابراین تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
2. ممکن است به درمان بی خوابی کمک کند
یکی از مهم ترین فواید سنبل الطیب توانایی آن در بهبود خواب است.
تحقیقات نشان می دهد که مصرف ریشه سنبل الطیب ممکن است مدت زمان به خواب رفتن را کاهش دهد و همچنین کیفیت و کمیت خواب را بهبود بخشد.
20 بررسی که شامل 60 مطالعه بود به این نتیجه رسید که سنبل الطیب می تواند یک درمان ایمن و موثر برای ارتقای خواب و جلوگیری از اختلالات مرتبط باشد.
در همان مطالعه سال 2021 روی 39 نفر که همودیالیز می شدند، افرادی که 530 میلی گرم ریشه سنبل الطیب را 1 ساعت قبل از خواب به مدت 1 ماه مصرف کردند در مقایسه با دارونما خواب با کیفیت بالاتری داشتند.
در یک مطالعه در سال 2017 که شامل 120 نفر مبتلا به اختلالات خواب بود یک گروه 2 قرص از یک مکمل گیاهی به نام Vagonotte را 30 دقیقه قبل از زمان برنامه ریزی شده خود به مدت 20 روز مصرف کردند.
آن ها سریع تر به خواب رفتند، بیشتر خوابیدند و بیدارهای شبانه کمتری نسبت به گروه دارونما داشتند.
Vagonotte یک مکمل گیاهی است که حاوی ترکیبی از سنبل الطیب، رازک و عناب است.
یک مطالعه با کیفیت بالا در سال 2011 به بررسی اثرات عصاره سنبل الطیب در 100 زن یائسه که دچار بی خوابی بودند پرداخت.
کسانی که 530 میلی گرم عصاره سنبل الطیب را دو بار در روز به مدت 4 هفته دریافت کردند در مقایسه با افرادی که دارونما مصرف کردند به طور قابل توجهی کیفیت خواب را بهبود بخشیدند.
علاوه بر این 30 درصد از زنان گروه سنبل الطیب بهبود خواب را تجربه کردند در مقایسه با تنها 4 درصد گروه دارونما.
با این حال همه مطالعات نشان نداده اند که سنبل الطیب فواید بالقوه ای برای خواب دارد.
یک مطالعه در سال 2011 روی 227 نفر که تحت درمان سرطان بودند انجام شد. کسانی که 450 میلی گرم سنبل الطیب را 1 ساعت قبل از خواب به مدت 8 هفته مصرف کردند هیچ بهبود قابل توجهی در خواب نداشتند. با این حال این مطالعه نشان داد که سنبل الطیب منجر به بهبود خستگی می شود.
حتی اگر سنبل الطیب ممکن است برای بهبود جنبه های خاصی از خواب در برخی افراد مفید باشد قبل از نتیجه گیری قوی تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
3. ممکن است علائم یائسگی را کاهش دهد
سنبل الطیب ممکن است به کاهش گرگرفتگی در افراد یائسه کمک کند.
در یک مطالعه در سال 2018 مصرف 1060 میلی گرم سنبل الطیب در روز به مدت 2 ماه باعث کاهش گرگرفتگی در زنان یائسه شد.
4. مشکلات قاعدگی را کاهش می دهد
افرادی که سندرم پیش از قاعدگی (PMS) یا قاعدگی دردناک را تجربه می کنند ممکن است از سنبل الطیب بهره مند شوند.
یک مطالعه نشان داد که سنبل الطیب علائم فیزیکی، عاطفی و رفتاری سندرم پیش از قاعدگی را بهبود می بخشد.
5. سندرم پاهای بی قرار را درمان می کند
در سال 2009 یک مطالعه 8 هفته ای در افراد مبتلا به سندرم پای بی قرار نشان داد که مصرف 800 میلی گرم سنبل الطیب در روز علائم را بهبود می بخشد و خواب آلودگی روزانه را کاهش می دهد.
به خاطر داشته باشید که تحقیقات در مورد فواید بالقوه ریشه سنبل الطیب برای سلامتی در حال انجام است و دانشمندان هنوز در حال بررسی راه هایی هستند که سنبل الطیب بر سلامت انسان تاثیر می گذارد.
عوارض و مضرات سنبل الطیب
زمانی که سنبل الطیب در دوزهای توصیه شده استفاده شود برای اکثر افراد بی خطر در نظر گرفته می شود.
به عنوان مثال یک بررسی در سال 2020 در مورد ایمنی و اثربخشی سنبل الطیب برای خواب و اختلالات مرتبط نشان داد که هیچ یک از 60 مطالعه موجود در این بررسی گزارش نکردند که شرکت کنندگان عوارض جانبی جدی را تجربه کردند.
اگرچه عوارض جانبی مصرف سنبل الطیب غیرمعمول است اما برخی از افراد ممکن است آن را تجربه کنند :
- سردرد
- ضعف
- سرگیجه
- مشکلات معده مانند اسهال و معده درد
- هذیان
- طعم فلزی در دهان
- خستگی
علاوه بر این موارد نادر آسیب کبدی با مصرف سنبل الطیب همراه بوده است. با این حال اینها معمولا به استفاده از سنبل الطیب در ترکیب با گیاهان دیگر از جمله کوهوش سیاه مربوط می شد بنابراین ما نمی دانیم که سنبل الطیب علت آن بوده است یا خیر.
شما نباید سنبل الطیب را در دوران بارداری یا شیردهی مصرف کنید و نباید آن را به کودکان یا نوجوانان بدهید مگر اینکه توسط پزشک توصیه شده و تحت نظر باشد.
سنبل الطیب ممکن است با برخی داروها از جمله داروهای متابولیزه شده توسط آنزیم CYP3A4 مانند سیکلوسپورین و آنتی بیوتیک های خاص تداخل داشته باشد.
به طور کلی قبل از افزودن هر گونه مکمل گیاهی به برنامه روزانه خود با یک متخصص مشورت کنید. آن ها می توانند به شما کمک کنند تعیین کنید که سنبل الطیب می تواند انتخاب مناسبی برای نیازهای خاص شما باشد یا خیر.
مقدار مصرف سنبل الطیب در روز
هنگامی که سنبل الطیب را طبق دستور مصرف کنید بهترین نتیجه را خواهید داشت.
طبق آخرین شواهد دوز 450 تا 1410 میلی گرم از ریشه گیاه سنبل الطیب در روز به مدت 4 تا 8 هفته ممکن است به بهبود کیفیت خواب کمک کند.
برای تسکین تنش برخی از کارشناسان دوز 400-600 میلی گرم عصاره سنبل الطیب یا دوز 0.3 تا 3 گرم از ریشه سنبل الطیب را تا 3 بار در روز پیشنهاد می کنند.
دوزهای مختلف از 530 تا 765 میلی گرم در روز ممکن است برای کاهش علائم اضطراب و اختلال وسواس فکری-اجباری موثر باشد در حالی که دوزهای بین 765 تا 1060 میلی گرم ممکن است به کاهش گرگرفتگی در طول و بعد از یائسگی کمک کند.
با این حال این دوزها ممکن است برای همه افراد مبتلا به این علائم مناسب یا موثر نباشد. اینها صرفا دوزهایی هستند که شواهد موجود فعلی موثر نشان داده است.
اگر علاقه مند به امتحان سنبل الطیب هستید مهم است که با یک پزشک متخصص صحبت کنید تا مطمئن ترین و موثرترین دوز را برای شما تعیین کند.
خلاصه
برخی شواهد نشان می دهد که مکمل های سنبل الطیب ممکن است به بهبود خواب، کاهش اضطراب و بهبود علائم مربوط به اختلال وسواس فکری-اجباری، یائسگی و سندرم پیش از قاعدگی کمک کنند.
با این حال تحقیقات در حال حاضر محدود است و دانشمندان هنوز در حال بررسی چگونگی تاثیر سنبل الطیب بر سلامت انسان هستند.
حتی اگر نسبتا بی خطر در نظر گرفته شود و بعید است که عوارض جانبی جدی ایجاد کند، سنبل الطیب برای همه بی خطر یا مناسب نیست.
به همین دلیل مهم است که قبل از مصرف سنبل الطیب با یک پزشک متخصص صحبت کنید به خصوص اگر از داروها یا سایر مکمل های گیاهی استفاده می کنید یا اگر یک یا چند بیماری دارید.
منبع : healthline
