روزه آب یا رژیم آب درمانی (به انگلیسی : Water Fasting) ممکن است فواید متعددی برای سلامتی داشته باشد از جمله کاهش وزن و کاهش خطر برخی بیماری های مزمن. با این حال با چندین خطر نیز همراه است و ممکن است برای همه مناسب نباشد.
روزه گرفتن – روشی برای محدود کردن مصرف غذا – هزاران سال است که انجام می شود.
روزه آب نوعی روزه است که مصرف همه چیز را به جز آب محدود می کند و در سال های اخیر به عنوان راهی سریع برای کاهش وزن محبوبیت بیشتری پیدا کرده است.
مطالعات نشان داده اند که روزه آب می تواند فواید سلامتی داشته باشد. به عنوان مثال ممکن است خطر ابتلا به برخی بیماری های مزمن را کاهش دهد و اتوفاژی را تحریک کند – فرآیندی که به بدن شما کمک می کند بخش های قدیمی سلول های شما را بشکند و بازیافت کند.
با این حال مطالعات انسانی در مورد روزه آب بسیار محدود است. علاوه بر این خطرات زیادی برای سلامتی دارد و برای همه مناسب نیست.
در ادامه این مقاله به بررسی خواص درمانی روزه آب برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات آن می پردازیم. با سومیتا همراه باشید؛
روزه آب چیست؟
روزه آب نوعی روزه است که در آن نمی توان چیزی غیر از آب مصرف کرد. بیشتر روزه های آب 24 تا 72 ساعت طول می کشد. شما نباید بیش از این بدون نظارت پزشکی از روزه آب پیروی کنید.
در اینجا چند دلیل وجود دارد که چرا مردم روزه آب را امتحان می کنند :
- دلایل مذهبی یا معنوی
- برای کاهش وزن
- برای سم زدایی
- برای مزایای سلامتی آن
- آماده شدن برای یک عمل پزشکی
دلیل اصلی اینکه مردم روزه آب را امتحان می کنند بهبود سلامتی است.
در واقع چندین مطالعه روزه آب را با برخی از فواید سلامتی چشمگیر از جمله کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان ها، بیماری های قلبی و دیابت مرتبط دانسته اند.
روزه آب ممکن است باعث اتوفاژی شود – فرآیندی که در آن بدن شما قسمت های قدیمی و بالقوه خطرناک سلول های شما را بازیافت می کند.
رژیم های غذایی محبوب مانند رژیم سم زدایی لیموترش بر اساس روزه آب طراحی شده اند. رژیم سم زدایی لیموترش فقط به شما امکان می دهد مخلوطی از آب لیموترش، آب، شربت افرا و فلفل هندی را چندین بار در روز تا 7 روز بنوشید.
با این حال روزه آب خطرات زیادی دارد و اگر برای مدت طولانی دنبال شود، می تواند بسیار خطرناک باشد.
روزه آب چگونه است؟
هیچ دستورالعمل علمی در مورد نحوه شروع روزه آب وجود ندارد. با این حال چندین گروه از مردم نباید بدون نظارت پزشکی روزه آب بگیرند.
این گروه ها شامل افراد مبتلا به نقرس، دیابت (هر دو نوع 1 و 2) و اختلالات خوردن، افراد مسن، افراد باردار و کودکان می شود.
اگر قبلا هرگز روزه آب نگرفته اید بهتر است 3 تا 4 روز بدن خود را برای روزهای بدون غذا آماده کنید. می توانید این کار را با خوردن وعده های کوچک تر در هر وعده غذایی یا با ناشتا بودن بخشی از روز انجام دهید.
روزه آب (24 تا 72 ساعت)
در طول روزه آب شما مجاز به خوردن یا نوشیدن چیزی غیر از آب نیستید. اکثر مردم در طول روزه آب روزانه دو تا سه لیتر آب می نوشند.
روزه آب 24 تا 72 ساعت طول می کشد. به دلیل خطرات سلامتی نباید بیش از این مدت بدون نظارت پزشکی روزه آب را ادامه دهید.
برخی از افراد ممکن است در طول روزه آب احساس ضعف یا سرگیجه کنند و ممکن است بخواهند از کار با ماشین آلات سنگین و رانندگی برای جلوگیری از ایجاد تصادف اجتناب کنند.
پس از روزه آب (1 تا 3 روز)
پس از روزه آب باید در مقابل میل به خوردن یک وعده غذایی بزرگ مقاومت کنید. این به این دلیل است که خوردن یک وعده غذایی بزرگ بعد از روزه ممکن است علائم ناراحت کننده ای ایجاد کند.
در عوض روزه خود را با یک اسموتی یا وعده های غذایی کوچک تر افطار کنید. با احساس راحتی بیشتر می توانید شروع به مصرف وعده های غذایی بزرگتر در طول روز کنید.
مرحله پس از روزه گرفتن به ویژه پس از روزه های طولانی تر اهمیت دارد. این به این دلیل است که ممکن است در معرض خطر سندروم تغذیه مجدد قرار داشته باشید – یک وضعیت بالقوه کشنده که در آن بدن تغییرات سریعی در سطح مایعات و الکترولیت ها ایجاد می کند.
این مرحله به طور معمول یک روز طول می کشد اما افرادی که 3 روز یا بیشتر روزه می گیرند ممکن است تا 3 روز قبل از اینکه احساس راحتی کنند بهتر باشد از خوردن وعده های غذایی بزرگتر اجتناب کنند.
فواید و مزایای روزه آب برای سلامتی بدن
1. ممکن است اتوفاژی را ترویج کند
اتوفاژی فرآیندی است که در آن بخش های قدیمی سلول های شما شکسته و بازیافت می شوند.
چندین مطالعه حیوانی نشان می دهد که اتوفاژی ممکن است به محافظت در برابر بیماری هایی مانند سرطان، آلزایمر و بیماری های قلبی کمک کند.
به عنوان مثال اتوفاژی ممکن است از تجمع قسمت های آسیب دیده سلول های شما جلوگیری کند که یک عامل خطر برای بسیاری از سرطان هاست. این ممکن است به جلوگیری از رشد سلول های سرطانی کمک کند.
مطالعات حیوانی به طور مداوم نشان داده است که روزه آب به ترویج اتوفاژی کمک می کند. مطالعات حیوانی همچنین نشان می دهد که اتوفاژی ممکن است به افزایش طول عمر کمک کند.
با این حال مطالعات انسانی بسیار کمی در مورد روزه آب، اتوفاژی و پیشگیری از بیماری وجود دارد. قبل از توصیه برای ترویج اتوفاژی، تحقیقات بیشتری لازم است.
2. ممکن است به کاهش فشار خون کمک کند
تحقیقات نشان می دهد که روزه های آب طولانی تر و تحت نظارت پزشکی ممکن است به افراد مبتلا به فشار خون بالا کمک کند فشار خون خود را کاهش دهند.
یک مطالعه بر روی 48 فرد دارای اضافه وزن یا چاقی نشان داد که روزه آب به طور متوسط به مدت 17 روز تحت نظارت پزشک منجر به کاهش فشار خون سیستولیک می شود. همچنین با بهبود سطح کلسترول LDL و التهاب همراه بود.
به طور مشابه بررسی دیگری به این نتیجه رسید که روزه آب می تواند به طور قابل توجهی سطح فشار خون و وزن بدن را در افراد مبتلا به فشار خون بالا کاهش دهد.
با این حال تحقیقات بیشتری برای ارزیابی ارتباط بین روزه های کوتاه مدت آب (24 تا 72 ساعت) و فشار خون مورد نیاز است.
3. ممکن است حساسیت به انسولین و لپتین را بهبود بخشد
انسولین و لپتین هورمون های مهمی هستند که بر متابولیسم بدن تاثیر می گذارند. انسولین به بدن کمک می کند تا مواد مغذی را از جریان خون ذخیره کند در حالی که لپتین به بدن کمک می کند احساس سیری کند.
تحقیقات نشان می دهد که روزه آب می تواند بدن شما را نسبت به لپتین و انسولین حساس تر کند. حساسیت بیشتر این هورمون ها را موثرتر می کند.
به عنوان مثال حساسیت بیشتر به انسولین به این معنی است که بدن شما در کاهش سطح قند خون خود کارآمدتر است. در همین حال حساسیت بیشتر به لپتین می تواند به بدن شما کمک کند تا سیگنال های گرسنگی را به طور موثرتر پردازش کند و به نوبه خود خطر چاقی را کاهش دهد.
4. ممکن است خطر ابتلا به چندین بیماری مزمن را کاهش دهد
شواهدی وجود دارد که نشان می دهد روزه آب ممکن است عوامل خطر بیماری های مزمن مانند دیابت، سرطان و بیماری های قلبی را کاهش دهد.
در یک مطالعه در سال 2013، 30 بزرگسال سالم به مدت 24 ساعت روزه آب را دنبال کردند. پس از روزه داری سطح تری گلیسیرید خون آن ها به میزان قابل توجهی کاهش یافت – یک عامل خطر برای بیماری قلبی.
برخی تحقیقات همچنین نشان می دهد که روزه آب ممکن است از قلب در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد محافظت کند.
رادیکال های آزاد مولکول های ناپایداری هستند که می توانند به بخش هایی از سلول ها آسیب برسانند. گفته می شود که آن ها در بسیاری از بیماری های مزمن نقش دارند.
علاوه بر این مطالعات روی حیوانات و انسان ها نشان داده است که روزه آب ممکن است ژن هایی را که به رشد سلول های سرطانی کمک می کنند سرکوب کند. همچنین ممکن است اثرات شیمی درمانی را بهبود بخشد.
به خاطر داشته باشید تنها تعداد کمی از مطالعات اثرات روزه آب را در انسان مورد تجزیه و تحلیل قرار داده اند. قبل از ارائه توصیه ها، تحقیقات بیشتری در مورد انسان مورد نیاز است.
عوارض و مضرات روزه آب
ممکن است به روش اشتباه وزن خود را از دست بدهید
از آنجایی که روزه آب کالری را محدود می کند، احتمالا به سرعت وزن زیادی از دست خواهید داد. متاسفانه مقدار زیادی از وزنی که در ابتدا از دست می دهید ممکن است از آب، کربوهیدرات ها و حتی مقدار کمی توده عضلانی باشد.
ممکن است دچار کم آبی شوید
اگرچه عجیب به نظر می رسد اما روزه آب می تواند شما را دچار کم آبی کند. این به این دلیل است که تقریبا 20 تا 30 درصد از آب مصرفی روزانه شما از غذاهایی است که می خورید.
اگر به همان میزان آب می نوشید اما غذا نمی خورید، ممکن است آب کافی دریافت نکنید.
علائم کم آبی بدن شامل سرگیجه، حالت تهوع، سردرد، یبوست، فشار خون پایین و انرژی پایین است. برای جلوگیری از کم آبی بدن ممکن است نیاز به نوشیدن بیش از حد معمول آب داشته باشید.
ممکن است افت فشار خون وضعیتی (ارتواستاتیک) را تجربه کنید
کم آبی ناشی از روزه آب می تواند منجر به افت فشار خون ارتواستاتیک شود.
این به عنوان افت فشار خون تعریف می‌شود که وقتی ناگهان بلند می شوید اتفاق می‌افتد و می تواند باعث سرگیجه، سبکی سر و غش شود.
اگر هنگام ناشتا افت فشار خون ارتواستاتیک را تجربه می کنید، ممکن است لازم باشد از رانندگی یا کار با ماشین آلات سنگین خودداری کنید. سرگیجه و خطر غش می تواند منجر به تصادف شود.
اگر این علائم را در طول روزه آب تجربه کردید، این نوع روزه داری ممکن است گزینه خوبی برای شما نباشد.
روزه آب ممکن است چندین بیماری پزشکی را بدتر کند
اگرچه روزه آب نسبتا کوتاه است اما چند بیماری وجود دارد که ممکن است با روزه آب تشدید شود. افرادی که دارای بیماری های پزشکی زیر هستند نباید بدون مشورت با یک متخصص روزه آب بگیرند :
- نقرس : روزه آب ممکن است تولید اوریک اسید را افزایش دهد که یک عامل خطر برای حملات نقرس است
- اختلالات خوردن : شواهدی وجود دارد که نشان می دهد روزه آب ممکن است رفتارهای اختلال خوردن را برای برخی افراد تشدید کند
آیا روزه آب به لاغری و کاهش وزن کمک می کند؟
مانند دیگر انواع روزه داری، روزه آب می تواند به لاغری و کاهش وزن کمک کند با این حال خطرات زیادی برای سلامتی دارد.
اگر می خواهید از فواید روزه داری بهره مند شوید اما می خواهید وزن کم کنید احتمالا روزه داری متناوب روش موثرتری نسبت به روزه داری 24 تا 72 ساعته آب است.
این روزه ها فواید مشابهی برای سلامتی دارند اما می توان آن ها را برای دوره های طولانی تری دنبال کرد زیرا به شما امکان می دهد غذا بخورید و خطر کمبود مواد مغذی را کاهش دهید.
خلاصه
روزه آب یک روش محبوب روزه داری است که ممکن است فوایدی برای سلامتی داشته باشد.
با این حال بیشتر فواید سلامتی روزه آب در مطالعات حیوانی مشاهده شده است و ممکن است همان اثرات برای انسان ها صدق نکند.
روزه آب با خطرات متعددی همراه است، به خصوص اگر بیش از 3 روز روزه بگیرید یا به بیماری هایی مانند نقرس یا دیابت مبتلا باشید.
اگر می خواهید فواید روزه داری برای سلامتی داشته باشید، روش های ایمن‌تری مانند روزه داری متناوب را امتحان کنید. این نوع روزه ها به شما امکان می دهند مقداری غذا بخورید و پیروی طولانی مدت از آن ها را آسان تر می کند.
منبع : healthline
