رژیم های دیتاکس (سم زدایی یا پاکسازی بدن) بیش از همیشه محبوب شده اند. این رژیم ها ادعا می کنند که خون شما را تمیز کرده و سموم مضر را از بدن شما حذف می کنند.
با این حال کاملا مشخص نیست که چگونه این کار را انجام می دهند و چه ترکیبات خاصی را باید از بین ببرند.
در ادامه این مقاله با اصول اولیه و فواید رژیم غذایی دیتاکس برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات آن آشنا خواهید شد. با سومیتا همراه باشید؛
دیتاکس چیست؟
رژیم های دیتاکس به طور کلی رژیم های غذایی کوتاه مدت هستند که برای دفع سموم از بدن طراحی شده اند.
یک رژیم دیتاکس معمولی شامل یک دوره روزه داری است که در آن بیشتر از میوه، سبزیجات، آبمیوه و آب استفاده می شود. گاهی اوقات دیتاکس شامل گیاهان دارویی، چای و دمنوش، مکمل ها و پاکسازی روده یا تنقیه نیز می شود.
ادعا می شود :
- با روزه گرفتن به اعضای خود استراحت می دهید
- برای دفع سموم، کبد خود را تحریک می کنید
- از طریق مدفوع، ادرار و عرق دفع سموم را تسریع می کنید
- گردش خون را بهبود می بخشید
- مواد مغذی سالم را برای بدن خود تامین می کنید
سم زدایی بیشتر به دلیل قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی در محیط یا رژیم غذایی شما توصیه می شود. اینها شامل آلاینده ها، مواد شیمیایی مصنوعی، فلزات سنگین و سایر ترکیبات مضر هستند.
همچنین گفته می شود که این رژیم ها به درمان مشکلات مختلف سلامتی از جمله چاقی، مشکلات گوارشی، بیماری های خود ایمنی، التهاب، آلرژی، نفخ و خستگی مزمن کمک می کنند.
با این حال تحقیقات انسانی در مورد رژیم های دیتاکس وجود ندارد و تعداد انگشت شماری از مطالعات موجود دارای اشکال قابل توجهی است.
رایج ترین روش های دیتاکس
روش های زیادی برای انجام رژیم دیتاکس وجود دارد – از روزه کامل گرفته تا تغییرات ساده تر غذا.
بیشتر رژیم های دیتاکس حداقل یکی از موارد زیر را شامل می شود :
- روزه 1 تا 3 روز
- نوشیدن آبمیوه و سبزیجات تازه، اسموتی، آب و چای
- استفاده از مایعات خاص مانند آب نمک یا آب لیموترش
- حذف غذاهای حاوی فلزات سنگین، آلاینده ها و آلرژن ها
- مصرف مکمل ها یا گیاهان دارویی
- اجتناب از همه غذاهای حساسیت زا
- استفاده از ملین ها، پاکسازی روده بزرگ یا تنقیه
- ورزش منظم
- حذف الکل، قهوه، سیگار و شکر تصفیه شده
رژیم های سم زدایی از نظر شدت و مدت زمان متفاوت هستند.
کدام سموم دفع می شوند؟
رژیم های دیتاکس به ندرت سموم خاصی را که می خواهند حذف کنند مشخص می کنند. مکانیسم کارکرد آن ها نیز مشخص نیست.
در حقیقت هیچ شواهدی وجود ندارد که رژیم های دیتاکس سموم را از بدن شما حذف کنند.
علاوه بر این بدن شما قادر است خود را از طریق کبد، مدفوع، ادرار و عرق پاکسازی کند. کبد شما مواد سمی را بی ضرر می کند سپس آن ها را از بدن خارج می کند.
با وجود این چند ماده شیمیایی وجود دارد که ممکن است به راحتی با این فرایندها حذف نشوند از جمله آلاینده های آلی، فتالات، بیسفنول A و فلزات سنگین.
اینها در بافت چربی یا خون تجمع می یابند و ممکن است زمان زیادی – حتی سال ها طول بکشد تا از بدن شما شسته شوند.
با این حال امروزه این ترکیبات به طور کلی از محصولات تجاری حذف یا محدود می شوند.
به طور کلی شواهد کمی وجود دارد که رژیم های دیتاکس به حذف هر یک از این ترکیبات کمک کنند.
این رژیم ها چقدر موثر هستند؟
برخی افراد گزارش می دهند که در طول و بعد از رژیم های دیتاکس احساس تمرکز و انرژی بیشتری می کنند.
با این حال این بهبود ممکن است به دلیل حذف غذاهای فرآوری شده، الکل و سایر مواد ناسالم از رژیم غذایی شما باشد.
همچنین ممکن است ویتامین ها و مواد معدنی دریافت کنید که قبلا در آن کمبود داشتید.
گفته می شود بسیاری از افراد نیز احساس می کنند در دوران سم زدایی احساس ناخوشی می کنند.
تاثیر بر لاغری و کاهش وزن
تعداد کمی از مطالعات علمی چگونگی تاثیر رژیم های دیتاکس بر کاهش وزن را مورد بررسی قرار داده اند.
در حالی که برخی از افراد ممکن است وزن زیادی را به سرعت از دست بدهند به نظر می رسد این اثر به دلیل از دست دادن ذخایر مایعات و کربوهیدرات به جای چربی است. این وزن معمولا پس از پاکسازی سریع بازیابی می شود.
یک مطالعه روی زنان کره ای دارای اضافه وزن رژیم سم زدایی لیموترش را مورد بررسی قرار داد که شما را به مدت 7 روز به مصرف مخلوط شربت افرا و آب لیموترش محدود می کند.
این رژیم باعث کاهش چشمگیر وزن بدن، BMI، درصد چربی بدن، نسبت دور کمر به باسن، دور کمر، نشانگرهای التهاب، مقاومت به انسولین و سطح لپتین در گردش می شود.
اگر رژیم دیتاکس شامل محدودیت شدید کالری شود مطمئنا باعث کاهش وزن و بهبود سلامت متابولیک می شود – اما بعید است به شما در کاهش وزن در طولانی مدت کمک کند.
رژیم های دیتاکس، روزه کوتاه مدت و استرس
انواع مختلفی از رژیم های دیتاکس ممکن است اثرات مشابه روزه داری کوتاه مدت یا متناوب داشته باشند.
روزه داری کوتاه مدت ممکن است نشانگرهای مختلف بیماری را در برخی از افراد بهبود بخشد از جمله حساسیت به لپتین و انسولین.
با این حال این تاثیرات برای همه اعمال نمی شود. مطالعات انجام شده بر روی زنان نشان می دهد که هر دو روزه 48 ساعته و کاهش کالری 3 هفته ای ممکن است سطح هورمون استرس شما را افزایش دهد.
علاوه بر این رژیم های غذایی تصادفی می توانند یک تجربه استرس زا باشند زیرا شامل مقاومت در برابر وسوسه ها و احساس گرسنگی شدید هستند.
فواید و مزایای احتمالی رژیم غذایی دیتاکس
چند جنبه از رژیم های دیتاکس ممکن است مزایای سلامتی داشته باشند که عبارتند از :
- اجتناب از مصرف منابع غذایی حاوی فلزات سنگین و آلاینده ها
- از دست دادن چربی بیش از حد بدن
- ورزش منظم
- خوردن غذاهای کامل، مغذی و سالم تر
- پرهیز از غذاهای فرآوری شده
- نوشیدن آب و چای سبز
- کاهش استرس، آرامش بیشتر و خواب بهتر
عوارض و مضرات رژیم غذایی دیتاکس
محدودیت شدید کالری
چندین رژیم دیتاکس محدودیت شدید کالری را توصیه می کنند. نخوردن غذا در کوتاه مدت و دریافت کالری محدود می تواند منجر به خستگی، تحریک پذیری و بوی بد دهان شود.
روزه داری طولانی مدت می تواند منجر به کمبود انرژی، ویتامین و مواد معدنی و همچنین عدم تعادل الکترولیت ها و حتی مرگ شود.
علاوه بر این، روش های پاکسازی روده بزرگ که گاهی اوقات در هنگام سم زدایی توصیه می شود می تواند باعث کم آبی بدن، گرفتگی عضلات، نفخ، تهوع و استفراغ شود.
مصرف بیش از حد برخی مواد
برخی رژیم های دیتاکس ممکن است خطر مصرف بیش از حد مکمل ها، ملین ها، دیورتیک ها و حتی آب را ایجاد کنند.
در صنعت سم زدایی مقررات و نظارت وجود ندارد و بسیاری از غذاها و مکمل های سم زدایی ممکن است مبنای علمی نداشته باشند.
در بدترین موارد برچسب مواد تشکیل دهنده محصولات سم زدایی ممکن است نادرست باشد. این می تواند خطر مصرف بیش از حد را افزایش دهد و به طور بالقوه منجر به عوارض جدی – و حتی کشنده شود.
جمعیت های در معرض خطر
برخی افراد نباید بدون مشورت با پزشک رژیم دیتاکس یا محدود کننده کالری را شروع کنند.
گروه های در معرض خطر شامل کودکان، نوجوانان، بزرگسالان مسن، افرادی که سو تغذیه دارند، زنان باردار یا شیرده و افرادی که مشکلات قند خون دارند مانند دیابتی ها یا افراد مبتلا به اختلالات خوردن.
خلاصه
بدن شما اغلب در معرض مواد سمی قرار دارد. با این حال در بیشتر مواقع می تواند آن ها را بدون کمک اضافی حذف کند.
در حالی که رژیم های دیتاکس ممکن است وسوسه کننده به نظر برسند مزایای آن ها به احتمال زیاد هیچ ربطی به از بین بردن سموم ندارد بلکه به حذف غذاهای ناسالم مربوط می شود.
یک رویکرد بسیار هوشمندانه این است که به جای انجام پاکسازی خطرناک، تغذیه سالم تری داشته باشید و شیوه زندگی خود را بهبود بخشید.
منبع : healthline
