بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس یکی از شایع ترین اختلالات عصبی است. این بیماری حدود 400000 بزرگسال در ایالات متحده آمریکا و بیش از 2.1 میلیون نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داده و بین زنان دو تا سه برابر بیشتر از مردان است.
در این مقاله به بررسی چگونگی تاثیر رژیم غذایی بر ام اس و غذاهایی که بیماران مبتلا به ام اس باید بخورند یا نباید بخورند را معرفی می کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
ام اس چیست؟
مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) نوعی اختلال خود ایمنی است که به تدریج پوشش های محافظتی را که در اطراف رشته های عصبی قرار دارند از بین می برد. به این پوشش ها غلاف میلین گفته می شود.
با گذشت زمان، این بیماری می تواند به طور دائمی به اعصاب آسیب برساند و بر ارتباط بین مغز و بدن تاثیر بگذارد.
علائم ام اس شامل موارد زیر هستند :
- خستگی
- سوزن سوزن شدن و بی حسی
- اختلال عملکرد مثانه و روده
- مشکلات حرکتی و اسپاستیک
- اختلال بینایی
- مشکلات یادگیری و حافظه
بیماری ام اس بسیار پیچیده و نحوه پیشرفت بیماری از فردی به فرد دیگر متفاوت است. دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که چه چیزی باعث بیماری ام اس و چگونگی درمان آن می شود.
اگرچه رژیم غذایی نمی تواند بیماری ام اس را درمان کند اما برخی تحقیقات نشان می دهد که ایجاد تغییرات در رژیم غذایی به افراد مبتلا به ام اس کمک می کند تا علائم خود را بهتر کنترل کنند. این به نوبه خود ممکن است کیفیت زندگی آن ها را بهبود بخشد.
رژیم غذایی چگونه بر ام اس تأثیر می گذارد؟
در حال حاضر هیچ دستورالعمل رسمی غذایی برای مبتلایان به ام اس وجود ندارد.
هیچ دو نفر مبتلا به ام اس به طور یکسان آن را تجربه نمی کنند.
با این حال دانشمندان بر این باورند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ممکن است باعث بیماری شود و همچنین تغذیه می تواند تاثیرگذار باشد. این واقعیت که شیوع بیماری ام اس در کشورهای غربی بیشتر از کشورهای در حال توسعه است دلیل بر این است که رژیم غذایی ممکن است نقشی اساسی در آن داشته باشد.
به همین دلیل دستورالعمل ها و توصیه های رژیم غذایی برای مبتلایان به ام اس باید کمک به مدیریت علائم برای بهبود کیفیت کلی زندگی باشد.
رژیم غذایی ممکن است به چندین روش به ام اس کمک کند از جمله جلوگیری یا کنترل پیشرفت، کمک به مدیریت علائم و کاهش حملات آن.
در حالت ایده آل یک رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به ام اس باید سرشار از آنتی اکسیدان ها برای مبارزه با التهاب، مقدار زیادی فیبر برای کمک به حرکات روده، کلسیم و ویتامین D کافی برای مبارزه با پوکی استخوان و مقدار زیادی ویتامین و مواد معدنی برای مقابله با خستگی و ارتقا سطح سلامتی باشد.
همچنین باید غذاهایی را که با التهاب مزمن و سایر پیامدهای ضعیف سلامتی مرتبط هستند یا غذاهایی که فعالیت های روزمره را برای فرد مبتلا به ام اس دشوارتر می کند، محدود کند.
برخی شواهد نشان می دهد که سایر الگوهای رژیم غذایی از جمله رژیم های کتوژنیک ممکن است به بهبود علائم در افراد مبتلا به ام اس کمک کند. با این حال این تحقیقات ادامه دارد و دانشمندان باید نقش رژیم غذایی در بیماری ام اس را بیشتر بررسی کنند.
مطالعه ای بر روی 60 فرد مبتلا به ام اس نشان داد که رژیم های روزه سریع و رژیم های کتوژنیک امکان درمان مولتیپل اسکلروزیس عود و بهبود (RRMS) را دارند. هنوز هم محققان اظهار دارند که مطالعات با کیفیت بیشتر در مورد اثرات رژیم های روزه سریع در انسان مورد نیاز است.
مطالعه دیگری که به افراد مبتلا به ام اس رژیم غذایی کتوژنیک داد، نشان داد که علائم بیماری از جمله خستگی، التهاب و افسردگی کاهش یافته است.
یک مطالعه جداگانه نشان داد که برخی از مواد مغذی ممکن است برای افراد مبتلا به ام اس خفیف تا متوسط مفید باشد که به طور بالقوه منجر به عملکرد عمومی بهتر و همچنین کیفیت زندگی و توانایی حرکت بهتر می شود.
مواد مغذی مرتبط با این تغییرات مثبت شامل افزایش چربی، کلسترول، فولات، آهن و منیزیم بود. از طرف دیگر به نظر می رسد کاهش مصرف کربوهیدرات مفید باشد.
در حال حاضر آزمایشات بالینی بررسی تاثیر رژیم های کتوژنیک و روزه متناوب بر بیماری ام اس را انجام می دهند.
شواهد فعلی نشان می دهد که یک رژیم غذایی پالئوی اصلاح شده و مصرف مکمل ها ممکن است به بهبود خستگی در بیماران ام اس کمک کند.
همچنین شواهدی وجود دارد که افراد مبتلا به ام اس احتمالا کمبود برخی از مواد مغذی از جمله ویتامین های A ،B12 و D3 را دارند.
شواهد اولیه نشان می دهد که مصرف برخی ویتامین ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب، آنتی اکسیدان ها، ترکیبات گیاهی و ملاتونین ممکن است به بهبود برخی از علائم کمک کند.
دانشمندان باید قبل از توصیه های رسمی در مورد بسیاری از الگوهای رژیم غذایی که در بالا بحث شد تحقیقات بیشتری انجام دهند. با این حال تحقیقات اولیه امیدوار کننده است.
غذاهایی که برای بیماران مبتلا به ام اس مفید است
یک رژیم غذایی خوب باید به افراد مبتلا به ام اس کمک کند تا بتوانند علائم آن را مدیریت کنند، به کنترل پیشرفت بیماری کمک کند و هدف آن به حداقل رساندن تاثیرات علائم رایج ام اس بر کیفیت زندگی باشد.
در اینجا لیستی از غذاها برای استفاده در یک رژیم غذایی مفید برای بیماران ام اس وجود دارد :
- میوه ها و سبزیجات : همه میوه ها و سبزیجات تازه
- غلات : کلیه غلات مانند جو دو سر، برنج و کینوا
- آجیل و دانه : همه مغزها و دانه های خوراکی
- ماهی : همه ماهی ها به ویژه ماهی های تازه و ماهی های چرب مانند ماهی آزاد و ماهی خال خالی زیرا سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 و ویتامین D هستند
- گوشت و تخم مرغ : تخم مرغ و همه گوشت های تازه مانند گوشت گاو، مرغ، گوشت بره و غیره
- محصولات لبنی : مانند شیر، پنیر، ماست و کره
- چربی ها : چربی های سالم مانند روغن زیتون، بذر کتان، نارگیل و آووکادو
- غذاهای غنی از پروبیوتیک : مانند ماست، کفیر، کلم ترش و کیمچی
- نوشیدنی ها : آب و دمنوش های گیاهی
- گیاهان دارویی و ادویه ها : همه گیاهان و ادویه جات تازه
به طور خلاصه رژیم های غذایی مناسب افراد مبتلا به ام اس بیشتر بر مصرف مواد غذایی گیاهی و غلات تاکید دارد. به این دلیل که غذاهای گیاهی و غلات از فیبر، ویتامین ها، مواد معدنی و مایعات بالاتری برخوردار هستند که می توانند به بهبود علائم ام اس مانند یبوست، خستگی و اختلال عملکرد مثانه کمک کنند.
همچنین در ترکیبات گیاهی آنتی اکسیدان های زیادی یافت می شود، مولکول هایی که به دفاع از سلول های شما در برابر آسیب رادیکال های آزاد و التهاب کمک می کنند. این ترکیبات ممکن است به مبارزه با التهاب و جلوگیری از پیشرفت ام اس کمک کنند.
ماهی ها به ویژه ماهی های چرب مانند ماهی آزاد و ماهی خال خالی به نظر می رسد برای ام اس مفید باشند، احتمالا به دلیل سرشار بودن از اسیدهای چرب امگا 3 که ضد التهاب می باشد. آن ها همچنین دارای ویتامین D زیادی هستند که می تواند با افزایش جذب کلسیم به سلامت استخوان ها کمک کند.
تحقیقات فعلی در مورد اثرات مصرف گوشت قرمز و چربی اشباع بر علائم ام اس نتایج متفاوتی را نشان می دهد. با این حال، خوردن گوشت قرمز به میزان متوسط احتمالا برای مبتلایان به ام اس مفید است.
محصولات لبنی نیز نتایج متفاوتی را نشان می دهد. با این حال آن ها منبع خوبی از کلسیم، ویتامین D، ویتامین A و پتاسیم هستند بنابراین می توانید آن ها را به طور متوسط در یک رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به ام اس بگنجانید.
علاوه بر این برخی تحقیقات نشان می دهد که افراد مبتلا به ام اس ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری سلیاک باشند یک بیماری خود ایمنی که باعث آسیب روده کوچک در حضور گلوتن می شود. گلوتن گروهی از پروتئین های موجود در گندم، جو و چاودار هستند.
اگر به بیماری ام اس مبتلا هستید و هنگام خوردن محصولات حاوی گلوتن مانند نان، ماکارونی و کراکر ناراحتی شدیدی را تجربه می کنید مهم است که به پزشک خود اطلاع دهید تا شما را از نظر ابتلا به بیماری سلیاک بررسی کند.
افراد مبتلا به ام اس که به بیماری سلیاک مبتلا نیستند ممکن است هنوز در رژیم غذایی خود از غلات سالم بهره مند شوند.
غذاهایی که بیماران مبتلا به ام اس نباید بخورند
برخی از گروه های غذایی وجود دارد که باید برای کمک به مدیریت علائم ام اس باید محدود شوند.
بیشتر این غذاها با التهاب مزمن در ارتباط هستند. این مواد شامل گوشت های فرآوری شده، کربوهیدرات های تصفیه شده، چربی های ترانس و نوشیدنی های شیرین شده هستند؛
در اینجا لیستی از مواد غذایی وجود دارد که در صورت ابتلا به بیماری ام اس باید از مصرف آن ها اجتناب کنید :
- گوشت های فرآوری شده : مانند سوسیس، کالباس، گوشت های کنسرو شده و گوشت های نمکی، دودی یا پخته شده
- کربوهیدرات های تصفیه شده : مانند نان سفید، ماکارونی، بیسکویت و تورتیلا
- غذاهای سرخ شده : مانند سیب زمینی سرخ کرده، مرغ سرخ شده و دونات
- غذاهای آماده : مانند فست فود، چیپس سیب زمینی و غذاهای راحت و منجمد
- چربی های ترانس : مانند روغن های گیاهی مارگارین و روغن های هیدروژنه
- نوشیدنی های شیرین شده : مانند نوشیدنی های انرژی زا و ورزشی، نوشابه و چای شیرین
- الکل : مصرف تمام نوشیدنی های الکلی را در صورت امکان محدود کنید
همانطور که در این مقاله در بالا ذکر شد، برخی از افراد مبتلا به ام اس ممکن است به بیماری سلیاک مبتلا باشند. اگر به بیماری سلیاک مبتلا هستید از مصرف تمام غذاهای حاوی گلوتن مانند غذاهای حاوی گندم، جو و چاودار اجتناب کنید.
نکات غذایی برای کمک به بیماری ام اس
علاوه بر دستورالعمل های رژیم غذایی بالا، افراد مبتلا به ام اس ممکن است بخواهند نکات غذایی زیر را برای کمک به مدیریت علائم خود در نظر بگیرند.
- مطمئن شوید که به اندازه کافی غذا می خورید. کم غذا خوردن باعث خستگی می شود.
- وعده های غذایی خود را از قبل آماده کنید. اگر وقت دارید وعده های غذایی آماده شده می توانند بعدا به شما در صرفه جویی انرژی کمک کنند.
- آشپزخانه خود را مرتب کنید. غذا، ظروف و سایر وسایل را در مناطقی قرار دهید که تمیز کردن آن ها برای شما بسیار نزدیک است. این به شما در صرفه جویی انرژی کمک می کند.
- موارد آماده برای استفاده را امتحان کنید. خرید میوه و سبزیجات می تواند به شما کمک کند تا چند دقیقه زمان پخت را اصلاح کنید و پخت و پز را ساده تر کنید.
- نوشیدنی های غلیظ تری درست کنید. اگر در بلعیدن مشکل دارید، مدیریت تهیه نوشیدنی های غلیظ مانند یک اسموتی سالم ممکن است آسان تر باشد.
- غذاهای نرم ممکن است کمک کنند. اگر جویدن بیش از حد شما را خسته می کند، سعی کنید غذاهای نرم تری مانند ماهی پخته شده، موز، آووکادو و سبزیجات پخته شده را انتخاب کنید.
- غذاهای خرد شده را محدود کنید. اگر در بلعیدن مشکل دارید یا غالبا با خوردن غذا احساس خفگی می کنید، مصرف غذاهایی که خرد می شوند را محدود کنید مانند نان تست و کراکر.
- برای کمک اقدام کنید. حتی اگر دوست ندارید کمک به سایر اعضای خانه در انجام کارهای کوچک مانند تهیه وعده های غذایی، تمیز کردن و یا صرفا چیدن میز می تواند خستگی شما را کاهش دهد.
- فعال بمانید. اگرچه ورزش می تواند فرد مبتلا به ام اس را احساس خسته کند اما این مسئله به ویژه برای کمک به مدیریت وزن و سلامتی بسیار مهم است. این امر همچنین برای پیشگیری از پوکی استخوان که بیشتر در افراد مبتلا به ام اس دیده می شود، مهم است.
خلاصه
مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) یک بیماری خود ایمنی است که بر سیستم عصبی تاثیر می گذارد.
هیچ دستورالعمل رسمی غذایی برای بیماری ام اس وجود ندارد. با این حال ایجاد برخی از تغییرات غذایی ممکن است به تسکین علائم شایع این بیماری مانند یبوست و خستگی و همچنین بهبود کیفیت کلی زندگی کمک کند.
تغییراتی در رژیم غذایی وجود دارد که می تواند شامل خوردن غذاهای گیاهی، غلات و ماهی بیشتر باشد. علاوه بر این اجتناب از غذاهای ناسالم ممکن است به مدیریت علائم ام اس و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کند.
مبتلایان به ام اس باید از مصرف برخی غذاها از جمله گوشت های فرآوری شده، کربوهیدرات های تصفیه شده، چربی های ترانس و نوشیدنی های شیرین شده خودداری کنند.
نکات دیگر برای مدیریت علائم بیماری ام اس عبارتند از تهیه وعده های غذایی به صورت کلی، استفاده از مواد غذایی آماده برای استفاده، مرتب سازی آشپزخانه برای راحتی، انتخاب غذاهایی با بافت مناسب و کمک برای مدیریت فعالیت های روزانه.
مهم است که قبل از ایجاد تغییرات اساسی در رژیم غذایی برای مدیریت ام اس با پزشک خود مشورت کنید.
منبع : healthline
