خونریزی بینی یا خون دماغ (به انگلیسی: Nosebleed) وضعیت شایعی است که بسیاری از افراد در طول عمر خود آن را تجربه می کنند.
این اتفاق در ابتدا ممکن است کمی ترسناک و نگران کننده برسد اما به ندرت نشان دهنده یک مشکل جدی پزشکی است و معمولا به راحتی می توان آن را بر طرف کرد.
در ادامه قصد داریم درباره خونریزی بینی و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
خونریزی بینی چیست؟
بینی حاوی رگ های خونی زیادی است که نزدیک به سطح قسمت جلو و پشت بینی قرار دارند. رگ ها بسیار شکننده هستند و به راحتی خونریزی می کنند. این وضعیت در بزرگسالان و همچنین کودکان بین 3 تا 10 سال شایع است.
به طور کلی 2 نوع خونریزی بینی وجود دارد که عبارتند از :
- خونریزی بینی قدامی : زمانی رخ می دهد که رگ های خونی جلوی بینی پاره شده و خونریزی کنند
- خونریزی خلفی یا پشت بینی : این خون دماغ در پشت یا عمیق ترین قسمت بینی رخ می دهد. در این حالت خون از پشت گلو جریان می یابد و می تواند خطرناک باشد
علت خونریزی بینی
خون دماغ شدن به دلایل مختلف ممکن است رخ دهد اما به طور کلی خونریزی ناگهانی یا غیر مکرر بینی به ندرت جدی است و اگر فرد به صورت مکرر دچار خونریزی بینی شود ممکن است مشکل جدی تری او را تهدید کند.
گفته شده آب و هوای خشک شایع ترین علت خونریزی بینی است و زندگی در این نوع آب و هوا و استفاده از سیستم گرمایش مرکزی می تواند باعث خشک شدن غشاهای بینی که بافت های داخل بینی هستند شود.
این مسئله پوسته شدن داخل بینی را به همراه دارد که می تواند به خارش یا تحریک منجر شده و در صورت خاراندن، خونریزی رخ می دهد.
علاوه بر این مصرف آنتی هیستامین ها و ضد احتقان ها برای آلرژی، سرماخوردگی یا مشکلات سینوسی نیز می تواند غشای بینی را خشک کرده و باعث خونریزی بینی شود. همچنین فین کردن مکرر از دیگر دلایل خونریزی بینی محسوب می شود.
سایر علل شایع خون دماغ شدن عبارتند از :
- گیر کردن جسم خارجی در بینی
- محرک های شیمیایی
- واکنش آلرژیک
- آسیب به بینی
- عطسه های مکرر
- دست کردن داخل بینی
- هوای سرد
- عفونت تنفسی فوقانی
- دوزهای بالای آسپرین
سایر علل خونریزی بینی عبارتند از :
- فشار خون بالا
- اختلالات خونریزی
- اختلالات لخته شدن خون
- سرطان
خونریزی بینی در اکثر موارد نیازی به مراقبت پزشکی ندارد. با این حال اگر بیش از 20 دقیقه طول بکشد یا بعد از آسیب دیدگی رخ دهد باید به پزشک مراجعه شود. این مسئله ممکن است نشانه خونریزی بینی خلفی باشد که جدی تر است.
صدماتی که ممکن است باعث خونریزی بینی شوند شامل زمین خوردن، تصادف رانندگی یا مشت به صورت است. خونریزی بینی که پس از آسیب رخ می دهد می تواند نشان دهنده شکستگی بینی، شکستگی جمجمه یا خونریزی داخلی باشد.
تشخیص خونریزی بینی
زمانی که به دلیل خونریزی بینی به پزشک مراجعه می شود، پزشک ابتدا برای تعیین علت معاینه فیزیکی انجام داده و بینی را برای بررسی علائم وجود جسم خارجی کنترل می کند. همچنین درباره سابقه پزشکی و داروهای فعلی مصرفی فرد سؤالاتی می پرسد.
همچنین لازم است فرد درباره علائم احتمالی دیگری که تجربه کرده و آسیب های اخیر با پزشک صحبت کند.
به طور کلی هیچ گونه آزمایش مجزایی برای تعیین علت خونریزی بینی وجود ندارد، با این حال پزشک ممکن است از آزمایش های تشخیصی برای یافتن علت استفاده کند که عبارتند از :
- آزمایش شمارش کامل خون که نوعی آزمایش خون برای بررسی اختلالات خونی است
- آزمایش PTT که نوعی آزمایش خون است و مدت زمان لخته شدن خون را بررسی می کند
- آندوسکوپی بینی
- سی تی اسکن بینی
- اشعه ایکس از صورت و بینی
درمان خونریزی بینی
درمان خونریزی بینی بسته به نوع و علت خونریزی متفاوت خواهد بود.
خونریزی بینی قدامی
خونریزی بینی قدامی، خونریزی از ناحیه جلوی بینی است و معمولا از یک سوراخ بینی رخ می دهد. برای درمان این وضعیت می توان از تکنیک های خانگی استفاده کرد. به عنوان مثال در حالی که نشسته اید بخش نرم بینی خود را فشار دهید.
مطمئن شوید که سوراخ های بینی خود را کاملا گرفته اید. سوراخ های بینی را به مدت 10 دقیقه بسته نگه دارید، کمی به جلو خم شوید و از طریق دهان نفس بکشید.
هنگام تلاش برای جلوگیری از خونریزی بینی دراز نکشید زیرا این کار می تواند باعث بلع خون و تحریک معده شود. بعد از 10 دقیقه سوراخ های بینی خود را رها کنید و چک کنید که آیا خونریزی متوقف شده یا خیر. اگر خونریزی ادامه داشت مراحل ذکر شده را دوباره تکرار کنید.
علاوه بر این می توانید از کمپرس سرد روی پل بینی یا اسپری ضد احتقان بینی برای بستن رگ های خونی کوچک استفاده کنید.
اگر قادر به کنترل و متوقف کردن خونریزی بینی نیستید لازم است فورا به پزشک مراجعه کنید. در این مواقع ممکن است خونریزی بینی خلفی داشته باشید که به درمان تهاجمی تری نیاز دارد.
خونریزی بینی خلفی
اگر خونریزی پشت بینی رخ دهد، بینی از ناحیه پشت دچار خونریزی شده که معمولا از پشت بینی به سمت گلو نیز سرازیر می شود. این نوع خونریزی نسبت به خونریزی بینی قدامی کمتر شایع و اغلب جدی تر است و برای درمان آن لازم است فورا به پزشک یا اورژانس مراجعه شود.
خونریزی ناشی از اجسام خارجی
اگر علت خون دماغ شدن وجود یک جسم خارجی در بینی باشد، پزشک می تواند جسم را خارج کند.
روش سوزاندن
با استفاده از روشی به نام کوتریزاسیون یا سوزاندن می توان خونریزی های مداوم یا مکرر بینی را متوقف کرد. در این تکنیک رگ های خونی بینی توسط پزشک و با یک دستگاه حرارتی یا نیترات نقره (ترکیبی که برای برداشتن بافت استفاده می‌شود) سوزانده می شوند.
پزشک ممکن است بینی را با پنبه، گاز یا فوم بپوشاند. همچنین ممکن است از کاتتر بالونی برای اعمال فشار به رگ های خونی و توقف خونریزی استفاده کند.
پیشگیری از خونریزی بینی
شیوه های مختلف برای جلوگیری از خونریزی بینی وجود دارد که عبارتند از :
- برای مرطوب نگه داشتن هوا از یک دستگاه بخور در خانه خود استفاده کنید
- از دست داخل بینی کردن اجتناب کنید
- مصرف آسپرین را محدود کنید، این دارو می تواند خون را رقیق کرده و خطر بروز خونریزی بینی را افزایش دهد. توصیه می شود حتما قبل از کاهش مصرف آسپرین با پزشک خود مشورت کنید
- از آنتی هیستامین ها و ضد احتقان ها در حد اعتدال استفاده کنید. این داروها می توانند بینی را خشک کنند
- از اسپری یا ژل سالین برای مرطوب نگه داشتن مجاری بینی استفاده کنید
چشم انداز خونریزی بینی
خونریزی بینی شایع است و معمولا جدی محسوب نمی شود. این عارضه در اغلب موارد به صورت قدامی بوده و در منزل قابل درمان می باشد. همچنین اغلب به طور ناگهانی رخ داده و مدت زیادی طول نمی کشد.
منبع: healthline
