رگ های عنکبوتی چیست؟

رگ‌ های عنکبوتی (به انگلیسی: Spider veins) به وضعیتی گفته می شود که طی آن سیاهرگ های کوچک آسیب دیده و ظاهر ناخوشایندی به پوست می دهند.

این عارضه اگرچه خطرناک نیست و درد و ناراحتی ایجاد نمی کند اما از آن جا که تاثیر منفی روی ظاهر فرد می گذارد، اغلب کسانی که به آن دچار می شوند سعی می کنند به روش های گوناگون آن را درمان کنند.

در ادامه قصد داریم درباره رگ های عنکبوتی و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

رگ های عنکبوتی چیست؟

رگ های عنکبوتی به رگ‌ های کوچک و آسیب‌ دیده ای گفته می شود که معمولا روی سطح پاها یا صورت ظاهر می شوند. این رگ ها اغلب دردناک یا خطرناک نیستند و معمولا به رنگ آبی، بنفش یا قرمز و به شکل خطوط، تارها یا نخ های نازکی دیده می شوند که از نظر زیبایی چندان خوشایند نیست.

لازم به ذکر است برای از بین بردن یا کاهش رگ های عنکبوتی روش های متعددی وجود دارد که برخی از افراد از نظر زیبایی به دنبال استفاده از آن ها هستند.

علت رگ های عنکبوتی

رگ های عنکبوتی در پاها زمانی ظاهر می شوند که دریچه‌ های داخل سیاهرگ ها به درستی عمل نکنند.

همان طور که می دانید سیاهرگ ها خون را به قلب بر می‌ گردانند، به همین دلیل دارای یک دریچه یک طرفه هستند که بعد از عبور خون بسته شده و از برگشتن خون به عقب جلوگیری می کند.

اگر این دریچه به هر دلیل ضعیف شود یا آسیب ببیند ممکن است خون در جهت نادرست جریان یافته و در داخل سیاهرگ تجمع پیدا کند. این مسئله به مرور زمان می تواند باعث ایجاد برآمدگی در سیاهرگ شده که به دنبال آن انشعاباتی ایجاد و رگ های عنکبوتی ظاهر می شوند.

رگ‌ های عنکبوتی روی صورت اغلب نتیجه ترکیدن رگ‌ های خونی کوچک هستند که می تواند به دلیل افزایش فشار یا آسیب ناشی از نور خورشید رخ دهد.

تفاوت رگ های عنکبوتی و واریس

رگ های عنکبوتی و واریس در واقع شکل های مختلف یک وضعیت پزشکی به نام نارسایی وریدی هستند که در ناحیه پا، هر دو به دلیل ضعیف شدن یا آسیب دیدگی دریچه‌ های سیاهرگ ها رخ می دهند، اگرچه علائم متفاوتی ایجاد می کنند.

رگ های عنکبوتی معمولا به صورت تارهای کوچک و نازکی ظاهر می شوند که ممکن است صاف یا اندکی برجسته باشند. این رگ ها آبی، قرمز یا بنفش هستند و با این که گاهی با ناراحتی ناچیزی همراه هستند اما اغلب دردناک نمی باشند.

این در حالی است که رگ های واریسی بزرگ تر و عمیق تر از رگ های عنکبوتی بوده، ممکن است به شکل توده ای یا پیچ خورده به نظر برسند و معمولا به رنگ گوشت یا قرمز هستند.

رگ های واریس بسته به شدت وضعیت می توانند علائم مختلفی ایجاد کنند که ممکن است شامل موارد زیر باشد :

درد
خارش
خونریزی
تورم پاها یا مچ پا
احساس درد یا سنگینی در پاها

رگ های واریس همچنین ممکن است خطر لخته شدن خون و مشکلات گردش خون در افراد را افزایش دهند.

عوامل خطر زای رگ های عنکبوتی

عواملی که می توانند خطر ابتلا به رگ های عنکبوتی را افزایش دهند عبارتند از :

ژنتیک : حدود 90 درصد افراد مبتلا به رگ های عنکبوتی سابقه خانوادگی آن را دارند
بارداری : افزایش جریان خون در بدن علاوه بر وزن اضافی جنین در دوران بارداری باعث ایجاد فشار بیشتری روی رگ های پا می شود. در این شرایط رگ های عنکبوتی ظاهر شده ممکن است موقتی یا دائمی باشند
جنسیت : رگ‌ های عنکبوتی بیشتر در زنان دیده می شوند
سن بالا : دریچه های سیاهرگ ها با گذشت زمان ضعیف تر می شوند و ماهیچه های ساق پا که از سیاهرگ های پا حمایت کرده و کمک می کنند تا خون به سمت بالا پمپاژ شود، ممکن است با بالا رفتن سن بخشی از قدرت خود را از دست بدهند
اضافه وزن : وزن اضافی بدن می تواند فشار بیشتری روی رگ های پا وارد کند
هورمون ها : روش های پیشگیری از بارداری هورمونی و درمان های هورمونی یائسگی ممکن است خطر ابتلا به رگ های عنکبوتی را افزایش دهد زیرا استروژن می تواند دریچه های سیاهرگی را ضعیف کند
نشستن یا ایستادن طولانی مدت : زمانی که فرد به مدت چند ساعت در حالت نشسته یا ایستاده قرار می گیرد رگ های پا باید بیشتر کار کنند تا خون را به سمت قلب پمپاژ کنند که به نوبه خود خطر بروز رگ های عنکبوتی را افزایش می دهد
لخته خون یا آسیب وریدی قبلی : این مسئله می تواند به دریچه ها آسیب رسانده و باعث عملکرد نا درست آن ها شود
فشار بیش از حد در ناحیه صورت : مواردی همچون سرفه شدید، عطسه یا استفراغ و همچنین فشارهایی که حین زایمان به خانم ها وارد می شود ممکن است ناحیه صورت را تحت فشار قرار داده و زمینه ساز بروز رگ های عنکبوتی در صورت باشد
آسیب های ناشی از نور خورشید : اشعه ماوراء بنفش خورشید می تواند به پوست آسیب برساند و باعث شکستگی عروق خونی یا رگ های عنکبوتی به خصوص روی صورت شود

درمان رگ های عنکبوتی

اگرچه رگ های عنکبوتی به طور کلی بی خطر هستند اما همان طور که قبلا اشاره کردیم از نظر زیبایی، ظاهر ناخوشایندی به پوست می دهند و برخی افراد ترجیح می دهند آن ها را از بین ببرند.

چندین گزینه درمانی مختلف برای این منظور در دسترس است که عبارتند از :

1. جوراب های فشاری

پوشیدن جوراب های فشاری باعث ایجاد فشار روی رگ‌ های ساق پا شده که می تواند به بهبود جریان خون و جلوگیری از افزایش رگ های عنکبوتی یا واریس کمک کند. همچنین ممکن است برای تسکین ورم پا و کاهش خطر لخته شدن خون در پاها نیز مفید باشد.

برخی انواع جوراب های فشاری عبارتند از :

جوراب شلواری ساپورت : این نوع جوراب شلواری فشار کمی ایجاد می کند اما بیشتر از سایر انواع در دسترس است
جوراب فشاری گرادیان : این جوراب ها فشار متوسطی در اطراف پاها، مچ پا و ساق پا ایجاد می کنند و در بسیاری از فروشگاه ها و داروخانه های تخصصی عرضه می شوند
جوراب فشاری تجویزی : این جوراب ها بیشترین فشار را به پاها و ساق پا وارد می کنند و همان طور که از نام آن ها مشخص است تنها با نسخه پزشک در دسترس هستند و در اندازه ها و قدرت های مختلف موجود می باشند. لازم به ذکر است این جوراب ها برای برخی افراد از جمله کسانی که از نارسایی قلبی یا سایر مشکلات قلبی رنج می برند مناسب نمی باشند

2. اسکلروتراپی و کلوژر

اسکلروتراپی شامل تزریق مستقیم یک ماده محرک به سیاهرگ آسیب دیده است که به دنبال آن دیواره‌ های سیاهرگ در اثر تحریک شدن به هم می‌ چسبند و از جریان خون به آن ناحیه جلوگیری می‌ کنند.

این تکنیک می تواند تورم را کاهش دهد و باعث کوچک شدن سیاهرگ ها شود، در نتیجه با گذشت زمان رگ های عنکبوتی محو یا ناپدید می شود. لازم به ذکر است برای دستیابی به نتایج بهتر ممکن است نیاز به چندین جلسه درمانی باشد.

روش کلوژر نیز شبیه اسکلروتراپی از تزریق یک ماده به سیاهرگ های آسیب دیده استفاده می کند و باعث می شود رگ های عنکبوتی با گذشت زمان محو یا ناپدید شوند. در این تکنیک نیز ممکن است نیاز به چند جلسه درمانی باشد.

پس از انجام اسکلروتراپی یا کلوژر معمولا لازم است فرد به مدت چند روز یا چند هفته از جوراب های فشاری استفاده کند.

توجه داشته باشید اگرچه بعد از استفاده از این روش ها اغلب رگ های عنکبوتی به تدریج شروع به ناپدید شدن می کنند اما این روند ممکن است تا 6 هفته طول بکشد.

3. لیزر درمانی

برای از بین بردن رگ های عنکبوتی کوچک تر از 3 میلی متر و نزدیک به سطح پوست می توان از روش لیزر درمانی تحت نظر متخصص استفاده کرد. لیزر یک پرتوی نور متمرکز و قوی است که باعث لخته شدن و خشک شدن رگ عنکبوتی می شود.

ناگفته نماند درمان‌ های لیزری نسبت به اسکلروتراپی یا کلوژر کمتر تهاجمی هستند زیرا نیازی به تزریق ندارند.

4. لیزر درمانی درون وریدی

این تکنیک روشی جدیدتر برای درمان رگ های عنکبوتی و واریسی کوچک محسوب می شود.

در این روش پزشک یک برش کوچک در سیاهرگ آسیب دیده ایجاد و یک فیبر لیزری وارد ناحیه می کند. لیزر به طور مستقیم گرما را وارد سیاهرگ کرده و باعث فروپاشی آن می شود. ناپدید شدن رگ های عنکبوتی در این روش ممکن است چندین ماه یا تا یک سال طول بکشد.

لازم به ذکر است این تکنیک نیاز به بی حسی موضعی دارد.

5. عمل جراحی

اگرچه برخی از روش های جراحی برای رگ‌ های واریسی بزرگ‌ تر موثر می باشند اما پزشکان معمولا از آن ها روی رگ‌ های عنکبوتی استفاده نمی کنند زیرا رگ‌ های عنکبوتی کوچک هستند و اغلب به درمان‌ های کمتر تهاجمی که ذکر کردیم به خوبی پاسخ می دهند.

پیشگیری از رگ های عنکبوتی

به طور کلی برخی تغییرات سبک زندگی و نکات خود مراقبتی می تواند به جلوگیری از ظهور رگ های عنکبوتی جدید یا پیشگیری از بدتر شدن رگ های عنکبوتی موجود کمک کند، از جمله :

استفاده از ضد آفتاب : استفاده روزانه از کرم ضد آفتاب می تواند از بروز برخی رگ های عنکبوتی به خصوص روی صورت جلوگیری کند. بنابراین توصیه می شود هنگام بیرون رفتن از منزل برای مدت طولانی، از کلاه و لباس های محافظ در برابر آفتاب و همچنین ضد آفتاب استفاده کنید
حفظ وزن سالم : این کار به کاهش فشار روی رگ ها و جریان بهتر خون کمک می کند
پوشیدن جوراب های فشاری : اگر فرد به هر دلیل در معرض رگ های عنکبوتی یا واریس قرار دارد یا این وضعیت در خانواده او دیده شده باید از جوراب فشاری استفاده کند
فعال بودن : توصیه می شود از نشستن یا ایستادن طولانی مدت بدون استراحت خودداری کرده و سعی کنید هر 30 دقیقه بلند شوید و راه بروید
پرهیز از پوشیدن لباس های تنگ : لباس های بیش از حد تنگ در اطراف کمر، پاها یا لگن جریان خون را محدود کرده و خطر بروز رگ های عنکبوتی را افزایش دهند
اجتناب از استفاده بیش از حد از جکوزی و سونا : گرمای بیش از حد می تواند باعث تورم رگ ها شده و خطر گشاد شدن و برآمدگی رگ های پا را افزایش دهد
محدود کردن مصرف الکل : نوشیدن الکل ممکن است باعث بر افروختگی صورت و شکستن عروق خونی در برخی افراد شود
ورزش منظم : فعالیت بدنی می تواند به بهبود گردش خون و جلوگیری از تجمع خون در پاها کمک کند
بالا بردن پاها : بالا بردن پاها هنگام نشستن یا دراز کشیدن می تواند به جلوگیری از تجمع خون به سمت پایین در پاها کمک کند
مراجعه به متخصص پوست : افراد مبتلا به بیماری های پوستی مانند روزاسه که می توانند خطر رگ های عنکبوتی را افزایش دهند بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنند
استفاده از محصولات پوشش دهنده : اگر ظاهر رگ‌ های عنکبوتی باعث ناراحتی فرد شود می تواند آن ها را به صورت موقتی با لوازم آرایش یا پوشاندن پا محو کند