آلوپسی آره آتا (به انگلیسی: Alopecia areata) نوعی بیماری شایع است که باعث ریزش موی تکه ای در نواحی کوچکی از سر می شود، این عارضه اگرچه در ابتدا ممکن است چندان قابل توجه نباشد اما در موارد شدیدتر با وصل شدن تکه های فاقد مو به یکدیگر، ممکن است ناحیه بزرگی از سر طاس شود.
آلوپسی آره آتا جزو بیماری های خود ایمنی محسوب می شود و ریزش مو در آن می تواند به صورت ناگهانی در پوست سر و گاهی ابروها، مژه ها، صورت و سایر بخش های بدن ایجاد شده یا به تدریج و به مرور زمان رخ دهد.
در ادامه قصد داریم درباره آلوپسی آره آتا و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
آلوپسی آره آتا چیست؟
آلوپسی آره آتا یا طاسی منطقه ای نوعی اختلال خود ایمنی شایع است که باعث ریزش موی غیر قابل پیش بینی در افراد می شود. در اکثر موارد موها به صورت تکه های کوچک می ریزند و معمولا تنها چند تکه فاقد مو در سر ایجاد می شود اما گاهی علائم شدیدتر است.
این عارضه به دلیل حمله سیستم ایمنی بدن به فولیکول های مو رخ می دهد. در موارد شدیدتر موهای سر به طور کامل ریخته و فرد طاس شود که به آن آلوپسی توتالیس گفته می شود، در حالی که در آلوپسی یونیورسالیس کل بدن دچار ریزش موی کامل می شود.
در آلوپسی آره آتا ممکن است موها دوباره رشد نکنند و در صورت رشد مجدد احتمالا دوباره دچار ریزش می شوند. میزان ریزش و رویش مجدد موها در افراد مختلف متفاوت است.
این بیماری در هر سن و سال و جنسیتی رخ می دهد اگرچه معمولا قبل از 30 سالگی دیده می شود.
در حال حاضر درمانی برای آلوپسی آره آتا وجود ندارد اما با کمک برخی تکنیک ها می توان به رشد سریع تر موها کمک کرده و از ریزش مو در آینده جلوگیری کرد. همچنین روش هایی برای پنهان کردن ریزش مو وجود دارد و می توان به مقابله با استرس ناشی از ریزش مو در افراد کمک کرد.
انواع آلوپسی آره آتا
آلوپسی آره آتا انواع مختلفی دارد که هر نوع با توجه به شدت ریزش مو و علائم دیگری که تجربه می شود قابل تشخیص می باشد و ممکن است به طور متفاوت درمان شود.
- آلوپسی آره آتا (تکه ای) : مشخصه اصلی این نوع ظاهر شدن یک یا چند تکه فاقد مو به اندازه سکه روی پوست یا بدن می باشد. با شدت یافتن این وضعیت ممکن است آلوپسی توتالیس یا آلوپسی یونیورسالیس رخ دهد
- آلوپسی توتالیس : آلوپسی توتالیس زمانی رخ می دهد که ریزش مو در سراسر پوست سر رخ دهد
- آلوپسی یونیورسالیس : افراد مبتلا به این نوع علاوه بر ریزش موی سر، تمام موهای صورت، ابرو و مژه های خود را نیز از دست می دهند. همچنین ممکن است موهای سایر نقاط بدن از جمله سینه، پشت و ناحیه تناسلی نیز دچار ریزش کامل شود
- آلوپسی آره آتا منتشر : این نوع بسیار شبیه ریزش مو با الگوی زنانه یا مردانه است و به نازک شدن ناگهانی و غیر منتظره موهای کل سر و نه تنها در یک ناحیه یا یک تکه منجر می شود
- آلوپسی اوفیازیس : این نوع به ریزش مو که در نواحی کناری و پشت سر ایجاد می شود اشاره دارد
علت آلوپسی آره آتا
آلوپسی آره آتا یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به فولیکول های مو حمله می کند. فولیکول های مو ساختارهایی هستند که موها داخل آن ها رشد می کنند و در آلوپسی آره آتا، به دلیل کوچک تر شدن آن ها تولید مو متوقف و به ریزش مو منجر می شود.
علت این مسئله هنوز مشخص نشده با این حال به نظر می رسد این نوع ریزش مو اغلب در افرادی که سابقه خانوادگی سایر بیماری های خود ایمنی مانند دیابت نوع 1 یا روماتیسم مفصلی دارند رخ می دهد. به همین دلیل برخی دانشمندان گمان می کنند ژنتیک ممکن است در بروز آن نقش داشته باشد.
همچنین اعتقاد بر این است که عوامل خاص محیطی در ریزش موی افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به آن هستند نقش دارند.
علائم آلوپسی آره آتا
علامت اصلی آلوپسی آره آتا ریزش مو است. در این عارضه ریزش مو به گونه ای رخ می دهد که لکه های کوچک بدون مو که اغلب چند سانتی متر یا کمتر هستند روی سر ایجاد می شوند.
ریزش مو ممکن است در بخش های دیگر صورت مانند ابرو، مژه، ریش و سایر بخش های بدن نیز رخ دهد. برخی افراد در چند نقطه موهای خود را از دست می دهند اما در برخی دیگر این مسئله در نقاط زیادی از پوست اتفاق می افتد.
فرد در ابتدا ممکن است متوجه موهای زیادی روی بالش خود شود یا هنگام دوش گرفتن توده ای مو از سرش جدا شود. اگر لکه های طاس پشت سر باشند احتمالا دیگران متوجه آن می شوند.
از آن جا که سایر بیماری ها و مشکلات سلامتی نیز می توانند باعث این نوع ریزش مو شوند، تنها با مشاهده این علامت نمی توان آلوپسی آره آتا را تشخیص داد.
در موارد نادر برخی افراد دچار ریزش موی گسترده تر می شوند که نشانه انواع دیگر از جمله آلوپسی توتالیس (ریزش تمام موهای سر) و آلوپسی یونیورسالیس (ریزش کل موهای بدن) می باشد.
گاهی نیز فرد حالتی بین توتالیس و یونیورسالیس را تجربه می کند، به عنوان مثال موهای دست و پا و پوست سر می ریزد اما برای موهای ناحیه سینه اتفاقی نمی افتد.
ریزش موی مرتبط با آلوپسی آره آتا غیر قابل پیش بینی است و تا آن جا که محققان متوجه شده اند خود به خود رخ می دهد، موها هر زمان ممکن است دوباره رشد کرده یا دچار ریزش شوند.
میزان ریزش و رویش مجدد موها در افراد مختلف متفاوت است.
تشخیص آلوپسی آره آتا
پزشک ممکن است تنها با بررسی وسعت ریزش مو و آزمایش چند نمونه مو زیر میکروسکوپ بتواند این عارضه را تشخیص دهد. همچنین گاهی از نمونه برداری پوست سر برای رد کردن سایر بیماری های احتمالی که باعث ریزش مو می شوند مانند عفونت قارچی همچون تینه آ کاپیتیس استفاده می شود.
در مواردی که پزشک به سایر بیماری های خود ایمنی مشکوک باشد ممکن است آزمایش خون تجویز شود.
آزمایش خون انجام شده به اختلال خاصی که پزشک به آن مشکوک است بستگی دارد اما به طور کلی وجود یک یا چند آنتی بادی غیر طبیعی آزمایش می شود. حضور این آنتی بادی ها در خون معمولا به این معنی است که فرد به یک اختلال خود ایمنی مبتلا می باشد.
سایر آزمایش های خون که می تواند به رد بیماری های دیگر کمک کند شامل موارد زیر می باشد :
- پروتئین واکنش پذیر C و میزان رسوب گلبول های قرمز
- سطح آهن
- آزمایش آنتی بادی ضد هسته ای
- هورمون های تیروئید
- سطح تستوسترون
- هورمون تحریک کننده و لوتئینیزه کننده فولیکول
درمان آلوپسی آره آتا
هیچ درمان شناخته شده ای برای آلوپسی آره آتا وجود ندارد اما می توان با کمک برخی روش ها سرعت ریزش مو در آینده را کند کرده یا به افزایش سرعت رشد موها کمک کرد.
درمان این بیماری با چالش هایی همراه است و ممکن است برای پیدا کردن روش مناسب و موثر نیاز به آزمون و خطای متعدد باشد.
در برخی افراد حتی با کمک تکنیک های درمانی نیز ریزش مو تشدید می شود.
دارو درمانی
برای درمان این عارضه می توان از داروهای موضعی، تزریقی و خوراکی استفاده کرد که عبارتند از :
1. داروهای موضعی
برخی داروهای موضعی برای درمان ریزش مو وجود دارد که با اعمال آن ها روی پوست سر می توان رشد موها را تحریک کرد. از جمله داروهای موضعی تجویزی و بدون نسخه می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- ماینوکسیدیل : این دارو به صورت بدون نسخه در دسترس است و 2 بار در روز روی پوست سر، ابرو و ریش اعمال می شود. نسبتا بی خطر است اما اثر بخشی آن یک سال طول می کشد. در حال حاضر تنها شواهدی وجود دارد که نشان می دهد این دارو برای آلوپسی آره آتای محدود مفید می باشد
- آنترالین : از داروهای موضعی است که پوست سر را تحریک کرده و باعث رشد موی مجدد می شود
- کورتون های موضعی : به نظر می رسد داروهایی همچون کلوبتازول به شکل فوم، لوسیون و پماد با کاهش التهاب در فولیکول های مو به درمان این عارضه کمک می کنند
- ایمنی درمانی موضعی : تکنیکی است که در آن از یک ماده شیمیایی مانند دیفن سیپرون برای ایجاد بثورات آلرژیک استفاده می شود. این بثورات که شبیه بلوط سمی هستند ممکن است باعث رشد موهای جدید طی 6 ماه شوند اما برای ادامه رشد مجدد باید درمان ادامه داشته باشد
2. داروهای تزریقی
تزریق داروهای استروئیدی از گزینه های متداول برای درمان آلوپسی خفیف و تکه ای محسوب می شود که به رشد مجدد موها در نقاط فاقد مو کمک می کند.
در این روش با سوزن های ریز داروهای استروئید به پوست طاس مناطق آسیب دیده تزریق می شود و برای رشد مجدد موها لازم است درمان هر 1 یا 2 ماه تکرار شود. این روش از ریزش موی مجدد جلوگیری نمی کند.
3. داروهای خوراکی
گاهی اوقات برای درمان آلوپسی گسترده از قرص کورتیزون استفاده می شود اما به دلیل عوارض جانبی احتمالی لازم است حتما قبل از مصرف با پزشک مشورت شود.
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند متوترکسات و سیکلوسپورین گزینه های خوراکی دیگری هستند که می توان امتحان کرد.
این داروها با مسدود کردن پاسخ سیستم ایمنی عمل می کنند اما به دلیل عوارض جانبی احتمالی مانند فشار خون بالا، آسیب کبد و کلیه و افزایش خطر ابتلا به عفونت های جدی و سرطان لنفوم نمی توان برای مدت طولانی از آن ها استفاده کرد.
4. نور درمانی
نور درمانی یا فوتو شیمی نوعی پرتو درمانی است که از ترکیب داروهای خوراکی به نام پسورالن و اشعه ماورای بنفش استفاده می کند.
درمان خانگی و طبیعی
برخی افراد مبتلا به آلوپسی آره آتا از درمان های جایگزین برای درمان این بیماری استفاده می کنند که ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- آروماتراپی
- طب سوزنی
- میکرونیدلینگ
- پروبیوتیک ها
- لیزر درمانی کم توان
- ویتامین ها مانند روی و بیوتین
- نوشیدنی های آلوئه ورا و ژل های موضعی
- استفاده از آب پیاز روی پوست سر
- روغن های ضروری مانند روغن درخت چای، رزماری، اسطوخودوس و نعناع
- سایر روغن های طبیعی مانند روغن نارگیل، روغن کرچک، روغن زیتون و روغن جوجوبا
- استفاده از رژیم غذایی ضد التهاب که به آن پروتکل خودایمنی نیز گفته می شود، این رژیم غذایی محدود کننده حاوی مقادیر زیادی گوشت و سبزیجات می باشد
- ماساژ پوست سر
- مکمل های گیاهی همچون جینسینگ، چای سبز، ختمی چینی و نخل اره ای
لازم به ذکر است اکثر درمان های جایگزین از نظر علمی بررسی نشده اند و اثر بخشی آن ها در درمان ریزش مو مشخص نمی باشد.
به علاوه نمی توان درباره بی خطر بودن برخی مکمل ها اطمینان حاصل کرد و گاهی ادعاهای نادرست روی برچسب آن ها درج می شود. همیشه قبل از مصرف هر گونه مکمل گیاهی یا ویتامین با پزشک خود مشورت کنید.
توجه داشته باشید اثر بخشی درمان های مختلف در افراد متفاوت است. در برخی افراد بدون نیاز به درمان خاص، موها به صورت خود به خود رشد خود را از سر می گیرند در حالی که در برخی افراد با وجود استفاده از همه گزینه های درمانی، بهبودی حاصل نمی شود.
ناگفته نماند رشد مو در روش های مختلف ممکن است موقتی باشد و این امکان وجود دارد که موها رشد کرده و دوباره دچار ریزش شوند.
آلوپسی آره آتا در مردان
آلوپسی آره آتا در هر دو جنسیت رخ می دهد اما ریزش موی ناشی از آن در مردان بیشتر به چشم می آید. به علاوه سابقه خانوادگی مشکلات ریزش مو در آن ها بیشتر است.
مردان ممکن است دچار ریزش مو در ناحیه صورت، سر، سینه و پشت شوند و بر خلاف طاسی با الگوی مردانه که در آن موهای کل بدن به تدریج نازک می شود، در آلوپسی آره آتا ریزش مو به صورت تکه ای می باشد.
آلوپسی آره آتا در زنان
احتمال ابتلا به آلوپسی آره آتا در زنان بیشتر است اما علت آن مشخص نیست. این عارضه می تواند روی پوست، ابرو و مژه زنان اثر بگذارد.
بر خلاف ریزش مو با الگوی زنانه که ناشی از نازک شدن تدریجی موها در ناحیه وسیع می باشد، این عارضه ممکن است به ناحیه کوچکی محدود شود و همچنین یک باره رخ دهد.
آلوپسی آره آتا می تواند به تدریج گسترش پیدا کند که به ریزش موی بیشتر منجر می شود.
آلوپسی آره آتا در کودکان
کودکان نیز ممکن است دچار آلوپسی آره آتا شوند. در واقع اکثر افراد مبتلا به این عارضه اولین ریزش موی خود را قبل از 30 سالگی تجربه خواهند کرد.
اگرچه ژنتیک در آلوپسی آره آتا نقش دارد اما این طور نیست که همه والدینی که به این بیماری مبتلا هستند آن را به کودک خود منتقل کنند. همچنین کودکانی که دچار این عارضه می شوند ممکن است دارای والدین مبتلا نباشند.
کودکان مبتلا علاوه بر ریزش مو ممکن است نقایص ناخن مانند حفره یا ضایعات در ناخن نیز تجربه کنند. بزرگسالان نیز ممکن است این علائم را داشته باشند اما در کودکان شایع تر است.
گفته شده کودکان کمتر از 5 سال معمولا تاثیرات روانی آلوپسی از خود نشان نمی دهند با این حال بعد از 5 سالگی این مسئله می تواند روی کودکان خردسال آسیب بدی داشته باشد زیرا متوجه تفاوت خود با دیگران می شوند.
در صورتی که کودک در این مدت دچار استرس یا افسردگی شود باید با متخصص اطفال در این مورد مشورت شود.
آلوپسی آره آتا و تغذیه
مواد غذایی حاوی قند، میان وعده های فراوری شده و الکل ممکن است التهاب در بدن را افزایش دهند.
برخی از افراد مبتلا به بیماری خود ایمنی ممکن است از رژیم غذایی ضد التهابی استفاده کنند زیرا این رژیم غذایی برای کمک به مهار پاسخ خود ایمنی در بدن و کاهش احتمال بروز یک دوره ریزش مو یا ریزش بیشتر مو مفید است.
در این رژیم غذایی که به نام پروتکل خود ایمنی نیز شهرت یافته از غذاهایی استفاده می شود که به خاصیت ضد التهابی شناخته شده اند و مواد غذایی اصلی آن را میوه ها و سبزیجاتی مانند بلوبری، آجیل ها، دانه ها، کلم بروکلی، چغندر و گوشت بدون چربی مانند ماهی سالمون تشکیل می دهد.
استفاده از یک رژیم غذایی متعادل حاوی غلات کامل، میوه ها، سبزیجات و گوشت بدون چربی به دلایل مختلف (نه تنها کاهش التهاب) برای سلامت کلی بدن مفید می باشد.
پیشگیری از آلوپسی آره آتا
از آن جا که علت بروز آلوپسی آره آتا مشخص نیست نمی توان از این عارضه پیشگیری کرد.
این اختلال خود ایمنی ممکن است نتیجه عوامل متعدد از جمله سابقه خانوادگی، سایر بیماری های خود ایمنی و حتی سایر بیماری های پوستی باشد اما این طور نیست که هر فردی که هر یک از این عوامل را دارا باشد به مشکلات مو دچار شود.
به همین دلیل پیشگیری از این عارضه هنوز امکان پذیر نیست.
چشم انداز آلوپسی آره آتا
چشم انداز آلوپسی آره آتا در افراد مختلف متفاوت است، همچنین این عارضه غیر قابل پیش بینی می باشد.
برخی افراد ممکن است تا پایان عمر هر از گاه دچار حملات ریزش مو و سایر علائم مرتبط شوند اما برخی دیگر تنها یک بار دچار ریزش مو می شوند.
تغییرات مشابه در مورد بهبودی نیز صدق می کند، برخی افراد رویش مجدد و کامل موها را تجربه می کنند اما دیگران ممکن است این حالت را نداشته باشند یا حتی ریزش موی بیشتری تجربه کنند.
در افراد مبتلا به آلوپسی آره آتا چشم انداز بیماری با توجه به عوامل مختلف ممکن است ضعیف شود، از جمله :
- سن کم شروع علائم
- ریزش موی گسترده
- تغییرات ناخن
- سابقه خانوادگی
- داشتن بیماری های خود ایمنی متعدد
زندگی با آلوپسی آره آتا
آلوپسی آره آتا می تواند تاثیر بدی روی روان فرد به جا بگذارد به خصوص اگر کل پوست سر را درگیر کند. در این حالت فرد ممکن است دچار انزوا یا افسردگی شود.
مهم است به خاطر داشته باشید که تنها شما به این عارضه مبتلا نیستید و میلیون ها نفر در سراسر دنیا از آن رنج می برند.
برای مقابله با این بیماری می توان تغییراتی در زندگی انجام داد و کسانی که دچار ریزش موی کامل شده اند امکان استفاده از کلاه گیس و سایر لوازم مشابه دارند. برخی کلاه گیس ها به گونه ای طراحی شده اند که حتی در استخر نیز می توان از آن ها استفاده کرد.
روش های گوناگونی برای رفع مشکلات ناشی از ریزش موی ابرو و مژه نیز وجود دارد که می توان برای بهبود وضعیت ظاهر آن ها را امتحان کرد.
منبع: healthline
