شکلات یک ماده ی غذایی شیرین است که از میوه های تخمیر شده، بو داده و آسیاب شده درخت کاکائو تهیه می شود.
هزاران سال است که مردم از مصرف شکلات و خوراکی های مشابه تهیه شده از آن لذت می برند. شکلات امروزه به طرق مختلف استفاده می شود و مسلما در بین محبوب ترین غذاها قرار دارد بنابراین ممکن است نگران شوید که به خوردن شکلات معتاد شوید.
در این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم که آیا شکلات و مواد تشکیل دهنده ی آن اعتیادآور هستند یا نه؟ و علائم اعتیاد به شکلات چیست؟ با سومیتا همراه باشید؛
اعتیاد به شکلات
اگرچه این هنوز یک موضوع بحث برانگیز است اما تعداد فزاینده ای از تحقیقات از درمان اعتیاد به مواد غذایی مانند اعتیاد به انواع دیگر مواد پشتیبانی می کنند.
غذاهای اعتیاد آور بسیاری از مسیرهای مغز و سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می دهند که به طور معمول تحت تاثیر اعتیاد به مواد مخدر قرار می گیرند. آن ها همچنین ممکن است رفتارهایی مشابه رفتارهای ناشی از اعتیاد به مواد ایجاد کنند.
بنابراین هنگامی که غذاهای خاص یا مواد مغذی به صورت مکرر سیستم پاداش دهی مغز شما را تحریک کنند، ممکن است اعتیاد به غذا ایجاد شود.
مواد اعتیاد آور شکلات
اعتقاد بر این است که برخی از غذاها بیش از بقیه اعتیاد آور هستند.
غذاهای بسیار فرآوری شده که سرشار از قند و چربی هستند – مانند بسیاری از انواع شکلات ها – اغلب اعتیاد آورتر از غذاهای کم فرآوری شده مانند میوه ها و سبزیجات محسوب می شوند.
در اینجا نگاهی می اندازیم به مقدار متوسط قند، چربی و کربوهیدرات های موجود در 45 گرم انواع شکلات :
شکلات تلخ
- قند : 44 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- چربی : 19 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- کربوهیدرات : 10 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
شکلات شیری
- قند : 47 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- چربی : 17 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- کربوهیدرات : 10 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
شکلات سفید
- قند : 53 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- چربی : 19 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- کربوهیدرات : 10 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
فاج
- قند : 66 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- چربی : 6 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- کربوهیدرات : 13 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
سس شکلات
- قند : 54 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- چربی : 0 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- کربوهیدرات : 11 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
همانطور که مشاهده می کنید یک وعده شکلات ممکن است حاوی نیمی از مقدار نیاز روزانه به قند و یک پنجم مقدار نیاز روزانه به چربی را تامین کند.
غذاهای پر کربوهیدرات – از جمله شکلات و سایر شیرینی ها – ممکن است باعث ولع مصرفی مانند اعتیاد شوند. آن ها همچنین قند خون و سطح هورمون های شما را از راه های مشابه سایر مواد اعتیاد آور تغییر می دهند.
به علاوه این تغییرات در سطح خون بر دوپامین بدن شما تاثیر می گذارند. دوپامین یک پیام رسان شیمیایی است که نقش مهمی در انگیزه و مسیرهای پاداش مغز دارد.
اندازه گیری میزان اعتیاد به شکلات
مقیاس اعتیاد به مواد غذایی ییل (YFAS) ابزاری است که در دانشگاه ییل برای سنجش میزان اعتیاد به مواد غذایی و ارزیابی میزان اعتیاد آور بودن برخی غذاها ایجاد شده است. این یکی از رایج ترین ابزارهای استفاده شده توسط محققان برای بررسی اعتیاد به مواد غذایی است.
یک مطالعه بر روی بیش از 500 بزرگسال که از این ابزار استفاده کردند نشان داد که شکلات به طور مداوم به عنوان یکی از مهم ترین مواد غذایی اعتیاد آور رتبه بندی می شود.
به همین ترتیب یک مطالعه دیگر در 100 کودک دارای اضافه وزن، شکلات را به عنوان تنها ماده غذایی اعتیاد آور هنگام استفاده از این مقیاس شناسایی کرد.
اکنون بیش از 25 سال است که دانشمندان در حال بررسی اعتیاد به شکلات هستند.
هنوز هم بعضی از دانشمندان معتقدند که اتکا به داده های ذهنی ذکر شده با ابزارهایی مانند YFAS دقیق نیست و برای تشخیص و درمان کامل این مشکل به شناخت عمیق تری از اعتیاد به مواد غذایی نیاز است.
کدام مواد شکلات بیشتر اعتیاد آور هستند؟
انواع مختلف شکلات حاوی مواد مختلفی هستند اگرچه اکثر آن ها دارای چند ماده اصلی مشترک هستند. برخی از این موارد می توانند باعث اعتیاد آور شدن شکلات مربوط شوند.
مواد اصلی مورد استفاده برای تهیه شکلات عبارتند از :
- کاکائو : دانه های کاکائوی تخمیر شده، بو داده، پوست کنده شده و آسیاب شده ماده ای را تشکیل می دهند که به آن مایع شکلاتی نیز گفته می شود. این ماده در دمای اتاق جامد است اما هنگام گرم شدن ذوب می شود و غالبا بیشتر فرآوری می شود اما همانطور که شکلات خام است نیز قابل خوردن می باشد
- کره کاکائو : این چربی های طبیعی دانه های کاکائوست که از بقیه دانه ها جدا شده و غلیظ شده است
- شکر : مقدار و انواع استفاده شده متفاوت است و گاهی به جای آن از شیرین کننده های طبیعی یا مصنوعی دیگری استفاده می شود
- شیر : پودر شیر خشک شده اغلب به انواع شکلات شیری اضافه می شود در حالی که از شیر تغلیظ شده در فاج و ترافل استفاده می شود
- وانیل : این ماده به عنوان تقویت کننده عطر و طعم و برای کاهش تلخی دانه های کاکائو مورد استفاده قرار می گیرد
- مواد دیگر : روغن های گیاهی، طعم دهنده های طبیعی و مصنوعی، امولسیون کننده هایی مانند لسیتین و سایر مواد افزودنی به حفظ شکلات و حفظ بافت آن کمک می کنند
شاید شنیده باشید که انواع خاصی از شکلات دارای برخی از مزایای سلامتی است. این مواد عمدتا به آنتی اکسیدان ها و سایر مواد شیمیایی گیاهی مفید موجود در مواد خالص کاکائو که عبارتند از مایع کاکائو و کره کاکائو نسبت داده می شوند.
گرچه کره کاکائو مزایای خود را دارد اما چربی زیادی نیز دارد. این امر باعث می شود شکلات ماده ی غذایی اعتیادآور شود خصوصا اگر در برخی از انواع مختلف با مقدار زیادی قند ترکیب شود.
برخی دانشمندان همچنین نقشی را که مواد افزودنی غذایی باعث اعتیاد غذایی می شوند، در نظر گرفته اند. مواد افزودنی غذایی مانند طعم دهنده و شیرین کننده های مصنوعی اغلب به غذاهای بسیار فرآوری شده و بسیار خوش طعم مانند شکلات اضافه می شوند.
بنابراین یکی از راه های جلوگیری از اعتیاد آور بودن انواع شکلات، خوردن انواع شکلات هایی است که فرآوری، قند و چربی کمتری دارند.
بسیاری از انواع شکلات تلخ قند کمتری دارند. به علاوه انواع تیره بیشترین غلظت آنتی اکسیدان و سایر مواد مغذی سالم را دارا می باشند.
رابطه سالم با شکلات چگونه به نظر می رسد؟
اگرچه ممکن است نگران خوردن شکلات و سایر غذاهایی باشید که می توانند اعتیاد آور باشند، به یاد داشته باشید که بعضا بعنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم می توان از خوردن آن ها لذت برد.
رابطه سالم با شکلات :
- به خودتان اجازه می دهید آن را به دلخواه بخورید
- بعد از خوردن آن احساس ناراحتی، گناه یا شرمندگی نمی کنید
- در حد متوسط از خودن آن لذت می برید
- مراقب هستید چه مقدار از آن را چه زمانی می خورید
- هنگام خوردن آن احساس راحتی می کنید
- احساس تعادل خوبی با آن دارید
علائم اعتیاد به شکلات چیست؟
ایجاد رابطه ناسالم با شکلات – یا هر ماده غذایی – امکان پذیر است. برخی از رفتارهایی که می تواند به اعتیاد به شکلات مربوط باشد :
- برچسب زدن شکلات به عنوان ماده ی غذایی بد یا ممنوع
- هنگام خوردن غذاها اغلب احساس استرس یا اضطراب می کنید
- وضع قوانین دقیق در مورد نحوه و زمان خوردن شکلات
- شکلات را کاملا محدود می کنید
- هوس مداوم برای شکلات دارید
- میل به خوردن شکلات نشانه های گرسنگی و سیری بدن شما را از بین می برد
- خوردن اجباری مقدار زیاد و غیر معمول شکلات
- پنهان کردن اینکه چه مقدار شکلات می خورید
- احساس می کنید نمی توانید میزان مصرف شکلات خود را کنترل کنید
- می خورید تا زمانی که معده شما اذیت شود
- پرخوری شکلات
علائم دیگر می تواند این باشد که شکلات در افزایش وزن یا مشکلات سلامتی نقش دارد.
طبیعی است که گاهی یکی از این حس ها را بعد از خوردن شکلات داشته باشید. با این حال اگر بیشتر اوقات اینگونه احساس می کنید، می تواند نشانه یک مشکل بزرگ تر باشد.
آیا اعتیاد به شکلات می تواند به یک مشکل تبدیل شود؟
نه تنها ممکن است اعتیاد به غذا باعث پریشانی شما شود بلکه می تواند منجر به مشکلات سلامتی شود.
به نظر می رسد اعتیاد به غذا ارتباط تنگاتنگی با اختلالات خوردن و چاقی دارد و افرادی که قبلا با این شرایط زندگی کرده اند ممکن است در معرض خطر افزایش اعتیاد به مواد غذایی قرار بگیرند و درمان اعتیاد به غذا ممکن است برخی افراد را در معرض افسردگی یا اضطراب قرار دهد.
اگر فکر می کنید می توانید به شکلات یا غذای دیگری اعتیاد داشته باشید با پزشک، روانپزشک و یک متخصص تغذیه مشورت کنید. این متخصصان آموزش دیده می توانند به شما کمک کنند تا با اعتیاد به غذا و سایر اختلالات مرتبط کنار بیایید.
خلاصه
شکلات یک ماده ی غذایی شیرین است که از موادی مانند کاکائو، شکر، شیر و سایر مواد افزودنی و طعم دهنده تهیه می شود.
شکلات توسط بسیاری از افراد مورد ستایش قرار گرفته و حتی به عنوان غذای خدایان نیز نامیده می شود. با این حال برخی از دانشمندان معتقدند که این ماده غذایی همچنین می تواند یکی از غذاهای اعتیاد آور باشد.
روش های سالم برای لذت بردن از شکلات شامل مصرف آن در حد متوسط و انتخاب انواع کم قند و کم چربی است.
اگر در زندگی خود علائمی از رابطه ناسالم با شکلات مشاهده کردید با یک متخصص بهداشت تماس بگیرید که می تواند به شما در مدیریت آن کمک کند.
منبع : healthline
